Wyniki kontroli przeprowadzonych przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w II kwartale 2013 roku
I. Cel kontroli
W II kwartale 2013 roku Inspekcja JHARS przeprowadziła kontrole w zakresie jakości handlowej przetworów mlecznych (ze szczególnym uwzględnieniem śmietanki, śmietany, tłuszczów mlecznych, serów podpuszczkowych) i tłuszczów (tj. miksów tłuszczowych, margaryn i tłuszczów do smarowania X%), przetworów drobiowych (w tym wędzonek, kiełbas, wędlin podrobowych) i kiełbas produkowanych ze składników pochodzących z dwóch gatunków zwierząt, wyrobów garmażeryjnych (w tym głównie dań gotowych z dodatkiem mięsa i mrożonych wyrobów kulinarnych), a także przetworów rybnych (ze szczególnym uwzględnieniem marynat i konserw rybnych).
Przeprowadzone kontrole miały na celu sprawdzenie, czy artykuły rolno-spożywcze spełniały wymagania w zakresie jakości handlowej określone w przepisach o jakości handlowej oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. W trakcie kontroli sprawdzono trzy podstawowe elementy jakości handlowej, tj. cechy organoleptyczne (m.in. wygląd, smak, zapach, konsystencję), parametry fizykochemiczne (m.in. zawartość tłuszczu, białka, soli i nadzienia, kwasowość) oraz znakowanie produktów żywnościowych.
II. Zakres kontroli
Kontrole przeprowadzono w 288 podmiotach, w tym u:
- 84 producentów wyrobów garmażeryjnych,
- 74 producentów przetworów mlecznych,
- 72 producentów przetworów mięsnych z mięsa drobiowego oraz przetworów z mięsa drobiowego z dodatkiem mięsa czerwonego,
- 55 producentów przetworów rybnych,
- 3 producentów tłuszczów.
Kontrolą objęto w zakresie:
1. cech organoleptycznych - 885 partii produktów, w tym:
- 299 partii przetworów mlecznych,
- 237 partii przetworów z mięsa drobiowego oraz przetworów z mięsa drobiowego z dodatkiem mięsa czerwonego,
- 207 partii wyrobów garmażeryjnych,
- 129 partii przetworów rybnych,
- 13 partii miksów tłuszczowych i tłuszczów do smarowania X%;
2. parametrów fizykochemicznych - 891 partii produktów, w tym:
- 304 partie przetworów mlecznych,
- 229 partii przetworów z mięsa drobiowego oraz przetworów z mięsa drobiowego z dodatkiem mięsa czerwonego,
- 207 partii wyrobów garmażeryjnych,
- 136 partii przetworów rybnych,
- 15 partii miksów tłuszczowych i tłuszczów do smarowania X%;
3. znakowania - 951 partii produktów, w tym:
- 312 partii przetworów mlecznych,
- 245 partii przetworów z mięsa drobiowego oraz przetworów z mięsa drobiowego z dodatkiem mięsa czerwonego,
- 218 partii wyrobów garmażeryjnych,
- 154 partie przetworów rybnych,
- 22 partie miksów tłuszczowych, margaryn i tłuszczów do smarowania X%.
III. Wyniki kontroli
W porównaniu do wyników poprzednich kontroli jakość handlowa poszczególnych grup artykułów rolno-spożywczych kształtuje się następująco:
1. W zakresie cech organoleptycznych odnotowano spadek udziału partii zakwestionowanych w przypadku przetworów rybnych (o 1,5 p.p.) i wyrobów garmażeryjnych (o 0,1 p.p.). Pogorszenie jakości handlowej w przedmiotowym zakresie odnotowano natomiast w przypadku przetworów mlecznych (o 4,0 p.p.).
Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły przede wszystkim niezgodnej z deklaracją konsystencji i wyglądu.
W odniesieniu do miksów tłuszczowych i tłuszczów do smarowania X%, a także przetworów z mięsa drobiowego oraz przetworów z mięsa drobiowego z dodatkiem mięsa czerwonego nie stwierdzono nieprawidłowości w przedmiotowym zakresie.
2. Mniejszy udział liczby partii o niezgodnych z deklaracją parametrach fizykochemicznych stwierdzono w przypadku miksów tłuszczowych i tłuszczów do smarowania X% (o 25,0 p.p.), wyrobów garmażeryjnych (o 2,8 p.p.), a także przetworów z mięsa drobiowego oraz przetworów z mięsa drobiowego z dodatkiem mięsa czerwonego (o 0,2 p.p.). Wzrósł natomiast odsetek zakwestionowanych partii przetworów mlecznych (o 0,6 p.p.) i przetworów rybnych (o 0,1 p.p.).
Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły m.in.:
- zaniżonej zawartości mięsa ryby – w przypadku przetworów rybnych,
- niewłaściwej (tj. zawyżonej lub zaniżonej) zawartości tłuszczu oraz zaniżonej masy netto – w przypadku przetworów mlecznych,
- obecności niezadeklarowanych składników (tj. surowców sojowych, azotanów i azotynów, skrobi, fosforanów, surowców wieprzowych i MOM-u) oraz zaniżonej zawartości białka – w przypadku przetworów z mięsa drobiowego oraz przetworów z mięsa drobiowego z dodatkiem mięsa czerwonego,
- obecności kości i zaniżonej zawartości nadzienia (farszu) – w przypadku wyrobów garmażeryjnych.
W przypadku miksów tłuszczowych i tłuszczów do smarowania X% nie stwierdzono nieprawidłowości w przedmiotowym zakresie.
Wystąpienie nieprawidłowości w zakresie cech organoleptycznych i parametrów fizykochemicznych może świadczyć o błędach popełnionych podczas procesu technologicznego, w tym stosowaniu surowca o niskiej jakości czy nieprzestrzeganiu receptur. Dodatek niezadeklarowanych surowców (np. MOM-u) może świadczyć o świadomym działaniu mającym na celu fałszowanie wyrobów gotowych.
3. Udział partii nieprawidłowo oznakowanych zmniejszył się w przypadku miksów tłuszczowych, margaryn i tłuszczy do smarowania X% (o 36,8 p.p.), przetworów mlecznych (o 5,0 p.p.), a także przetworów z mięsa drobiowego oraz przetworów z mięsa drobiowego z dodatkiem mięsa czerwonego (o 1,9 p.p.), wzrósł natomiast w przypadku przetworów rybnych (o 16,4 p.p.) i wyrobów garmażeryjnych (o 5,4 p.p.).
Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły głównie wprowadzania konsumenta w błąd:
- odnośnie charakterystyki środków spożywczych, w tym ich:
-nazwy i rodzaju, m.in. zastosowanie nazwy „chicken parmezan” dla produktu niezawierającego sera parmezan, podanie na opakowaniu nazwy sugerującej, że produkt jest masłem, tj. „osełka” zamiast „miks tłuszczowy”,
-składu, m.in. brak w wykazie składników wszystkich surowców użytych do produkcji (w tym składników alergennych) lub podanie w wykazie składników surowców, które nie były faktycznie stosowane, a także brak informacji o procentowej zawartości składnika charakterystycznego, podkreślonego w nazwie wyrobu lub grafice (np. kapusty i grzybów w „pierogach z kapustą i grzybami”),
-trwałości, m.in. bezpodstawne wydłużenie terminu przydatności do spożycia do 39 dni w stosunku do deklaracji producenta,
-metod wytwarzania, m.in. użyto określeń typu „zasmakuj w tradycji”, „domowa tradycyjna receptura”, „domowy smak” i „po wiejsku” przy braku dokumentów potwierdzających tradycyjne metody wytwarzania oraz przy stosowaniu gotowych półproduktów,
- poprzez sugerowanie szczególnych właściwości (m.in. w oznakowaniu konserwy rybnej podano informację „bez konserwantów”, podczas gdy przepisy nie dopuszczają dodatku substancji konserwujących do produktów rybnych umieszczonych w hermetycznych opakowaniach poddanych sterylizacji, z kolei na etykietach przetworów drobiowych wskazano informację o nadzorze Inspekcji Weterynaryjnej, podczas gdy wszystkie zakłady przetwórstwa mięsa drobiowego znajdują się pod nadzorem lekarzy weterynarii).
Nieprawidłowości dotyczące znakowania wynikają zarówno z nieznajomości przepisów, nieprawidłowej ich interpretacji, jak również z celowego działania producentów, którzy świadomie wprowadzają w błąd konsumenta poprzez zamieszczanie na opakowaniu nieprawdziwych informacji.
IV. Sankcje
W związku ze stwierdzonymi w trakcie kontroli nieprawidłowościami wojewódzcy inspektorzy JHARS:
- wydali 51 decyzji administracyjnych, w tym:
-35 decyzji nakładających kary pieniężne na łączną kwotę 58,6 tys. zł,
-10 decyzji nakazujących poddanie produktów zabiegom prawidłowego oznakowania,
-6 decyzji zakazujących wprowadzenia do obrotu artykułów rolno-spożywczych,
- przekazali 146 zaleceń pokontrolnych,
- nałożyli 26 grzywien w drodze mandatów karnych na łączną kwotę 5,6 tys. zł.
Źródło
Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
http://www.ijhar-s.gov.pl
