Warzywa źle znoszą kiepską jakość, zarówno na polu, jak i w okresie przechowywania.
Jedną z kluczowych ról jaką odgrywa odpowiednia jakość podczas zbiorów to kwestia zdolności plonu do długotrwałego magazynowania. Wysoka jakość warzyw na polu, to także łatwiejszy i efektywniejszy zbiór maszynowy. Warzywa złożone na długie składowanie, które czasem może trwać nawet 8-10 miesięcy, muszą być odpowiednio potraktowane przed i w trakcie zbiorów.
Istnieje kilka fundamentalnych zasad których należy się trzymać podczas tego procesu. Zbiór powinien być możliwie delikatny (brak uszkodzeń mechanicznych), temperatura powinna być jak najbardziej zbliżona do temperatury przechowywania, gdyż szybko schładzany towar w komorach chłodniczych gorzej się przechowuje niż ten schłodzony naturalnie na polu oraz należyte przygotowanie przed zbiorem – zabezpieczenie odpowiednimi środkami, jak również racjonalne odżywianie (nawożenie w trakcie całego okresu wegetacji). Skupmy się na tym ostatnim elemencie, czyli odżywianiu roślin w trakcie okresu wegetacji. Zastanówmy się, jaki ma wpływ w kontekście długiego przechowywania warzyw. Zadajmy sobie pytanie jak przygotować roślinę pod względem przechowywania, jakich pierwiastków użyć i na co one mają wpływ.
Bez wątpienia odżywianie ma kluczowe znaczenie w procesie produkcji. Oczywiście takie pierwiastki jak azot, fosfor czy potas są niezbędne do życia rośliny, nie inaczej jest z mikroelementami. Należy jednak pamiętać że zarówno niedobór, jak i nadmiar składników pokarmowych niekorzystnie wpływa na jakość rośliny.
Azot (N) jest głównym pierwiastkiem plonotwórczym, jego braki są stosunkowo łatwo zauważalne – liście zaczynają żółknąć, stają się wiotkie, brak azotu limituje znacząco plon – niedobory są niekorzystne właśnie głównie ze względów plonotwórczych. Natomiast azot w nadmiarze jest bardzo niekorzystny w procesie długotrwałego magazynowania – znacznie obniżona zdolność przechowalniczą. Dlatego tak ważne jest, aby w ostatnich tygodniach uważać z nadmiarem azotu. W zależności od gatunku ostatnie nawożenie azotem powinno być przeprowadzone nie później niż kilka tygodni przed zbiorem, tak aby roślina zdążyła „przerobić” jego nadmiar.
Nie mniej istotny jest wapń (Ca) który wpływa na wzmocnienie epidermy i poprawę jędrności owoców, ogranicza także choroby przechowalnicze. Wraz z innymi pierwiastkami (K, B) zapewnia warzywom wydajną syntezę cukrów i asymilatów. Dodatkowo należy pamiętać że w wielu warzywach pojawia się problem z wewnętrznym zbrunatnieniem główek (Tipburn), spowodowane właśnie przez ograniczone pobieranie wapnia z gleby (np. przez wysoką temperaturę) – co dyskwalifikuje warzywo do dalszej sprzedaży. Należy prewencyjnie wykonać zabieg jednym z dostępnych preparatów wapniowych na rynku (np. Fertileader Elite N–9%, K–6%, Ca–12%, B–0,2% )
Bor – jeden ze składników, który na polskich ziemiach występuje w niedoborze na 90% powierzchni uprawnej. Nieodzowny składnik pozwalający roślinom zachować odpowiednią jakość – dlatego tak ważne jest dokarmianie tym pierwiastkiem. Przypomnę tylko, że niedobór boru negatywnie wpływa na takie czynniki jak: brunatnienie pączków w brokule, powoduje jamistość głąba (kalafior, brokuł), zamieranie najmłodszych liści i stożka wzrostu, pękanie podłużne korzeni (marchew) oraz bardzo groźne ostatnio zbrunatnienie marchwi tuz po umyciu (dzieje się tak w przypadku niedoboru boru podczas suszy).
Potas jest równie ważny ze względu na negatywny wpływ (w przypadku niedoboru) na jakość przechowalniczą (np. istotny w cebuli), wierzchołki szczypioru czy najmłodszych liści zamierają. Zdarzają się skędzierzawienia liści. Dodatkowo niedobory powodują obniżenie plonu, nie tak drastyczne jak w przypadku azotu, ale zauważalne.
Należy pamiętać, że same składniki dostarczone roślinom nie gwarantują nam sukcesu przechowalniczego. Aby roślina mogła je wykorzystać racjonalnie, należy nawozy dolistne „wspomóc” biostymulatorami. Kompleks Seactive zawarty w preparacie Fertileader Elite wspomaga procesy wegetacji i przemian w roślinie. Glicyna betaina, IPA, aminokwasy zawarte we wspomnianym kompleksie, wspomagają wiele procesów fizjologicznych i biochemicznych zachodzących w roślinie. Kompleks zapewnia m.in łatwą i szybką dostępność dla roślin stosowanych składników odżywczych – co wspomaga efektywne nawożenie. Wspomaga również aktywny transport systemiczny składników pokarmowych z gleby do organów wegetatywnych oraz aminokwasów i cukrów powstałych w procesie fotosyntezy – czyli, zapewnia tak ważne, optymalne odżywianie. Jest czynnikiem zapewniającym wysoką wydajność procesów fizjologicznych poprzez działanie antystresowe, intensywny wzrost systemu korzeniowego, zwiększenie wydajności procesu fotosyntezy co w efekcie daje nam lepsze wykorzystanie potencjału rośliny. Co bardzo istotne – dostarcza w pełni przyswajalnych składników odżywczych (N, K, Ca i B) niezbędnych w fazie dojrzewania oraz prawidłowego rozwoju, o czym pisałem wcześniej.
Jakość przechowywania jest istotnym elementem uzyskania satysfakcjonującej ceny po okresie przechowalniczym. Utrata masy na skutek wysychania, choroby np. szara pleśń czy procesy gnilne są istotnym elementem wpływającym na plon netto (handlowy) oraz łatwość w konfekcjonowaniu i pakowaniu (pracochłonność), nie wspominając o cenie na jakościowe produkty, która jest często znacznie wyższa niż produktów z klas niższych. Są to bardzo istotne elementy wpływające na ekonomikę produkcji. Dlatego właśnie dobre przechowywanie jest tak istotne, daje bowiem możliwość uzyskania wyższej ceny w czasie, kiedy dany gatunek nie występuje naturalnie. Mówimy tu o okresie zimowym oraz wczesnowiosennym. Tak więc pośrednio odpowiednie przygotowanie warzyw przed procesem zbiorów ma niebagatelny wpływ na jakość w trakcie i po okresie składowania warzyw, co w konsekwencji przekłada się na uzyskany zysk z produkcji – tak więc racjonalne odżywianie roślin jest jednym z ważniejszych czynników determinujących zysk w gospodarstwie.
Łukasz Peroń
Agencja Prasowa Jatrejon
