Szparagi zaliczane są do warzyw. Są one nie tylko przysmakiem ale też często ozdobą stołów. W Polsce zaczęły być znane w XVIII wieku, a więc za czasów Napoleona. Wzmianki o szparagach można znaleźć nawet w naszym narodowym poemacie – „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza.
Szparagi wyróżnia nie tylko delikatny i zarazem wyrafinowany smak, ale też zawartości ważnych dla naszego zdrowia składników. Warzywa te są bogatym źródłem witaminy C, witaminy K oraz witamin z grupy B, żelaza, potasu, magnezu, selenu i fosforu. Zielone szparagi zawierają również sporą ilość witaminy A.
Z uwagi na bogactwo witamin i składników mineralnych szparagi pozytywnie wpływają na:
- zwiększenie krzepliwość krwi i zapobieganie pękaniu naczyń włosowatych,
- poprawę pracy układu pokarmowego dzięki zawartości błonnika,
- nadciśnienie ze względu na niską zawartość sodu,
- układ moczowy – posiadają właściwości moczopędne i łagodnie przeczyszczające z uwagi na wysoką zawartość potasu oraz niską zawartość sodu w połączeniu z asparaginą,
- wzmacnianie układu odpornościowego,
- prace wątroby wspomagając ją w procesie oczyszczania organizmu z toksyn,
Ponadto zapobiegają rozwojowi komórek nowotworowych oraz choroby Alzheimera (dzięki zawartości glutationu), a zawarty w nich wapń i fosfor odpowiadają za kondycję kości i zębów.
Jednak chyba największą zaletą, docenianą zwłaszcza przez panie, jest ich niska kaloryczność.
Na rynku spotykane są trzy rodzaje szparagów.
Szparagi zielone wyrastają ponad ziemią. Są one najcieńsze ze wszystkich odmian, bardziej aromatyczne, ostre i wyraziste w smaku. Zielone szparagi są miękkie i nie trzeba ich obierać przed gotowaniem. W związku z tym posiadają najwięcej prozdrowotnych właściwości, ponieważ pod skórką znajduje się całe bogactwo składników mineralnych, takich jak potas, magnez, fosfor czy wapń.
Szparagi białe rosną pod ziemią mają biały kolor. Najczęściej są średniej grubości i charakteryzują się zdecydowanie bardziej łagodnym i delikatnym smakiem niż zielone, jednak są one twardsze od zielonych i dlatego przed gotowaniem należy je obrać, przez co tracą cenne wartości odżywcze. W Polsce białe szparagi są uprawiane głownie w Wielkopolsce.
Szparagi fioletowe rosną tylko kilka centymetrów nad ziemią i posiadają grubą łodygę o barwie purpurowo-fioletowej. Różnią się one od zielonych i białym tym, że zawierają więcej cukrów i mniejszą ilość błonnika. Ta odmiana jest jednak trudniejsza w uprawie od pozostałych, należy je zebrać, zanim pod wpływem słońca zabarwią się na kolor zielony.
Szparagi najlepiej smakują gotowane w wodzie lub na parze, podane bez dodatków – są wtedy chrupiące i soczyste. Dobrze smakują posypane bułką tartą zrumienioną na maśle. Szparagi warto także polać odrobiną oliwy z oliwek lub skropić sokiem z cytryny. Podaje je się również z sosem holenderskim. Podawane są też często w postaci zupy szparagowej.
Stanowią one także pyszny dodatek do dań głównych. Jednak często w sezonie jadanie są jako danie główne z różnymi dodatkami – zależności od fantazji i gustów amatorów tego warzywa.
Warzywa te nie są specjalnie wymagające w uprawie. Lubią słoneczne miejsca o żyznej, piaszczysto-gliniastej, przepuszczalnej, głęboko uprawionej i bogatej w składniki odżywcze glebie, która szybko się nagrzewa, nie jest zakwaszona (gleba musi być zasobna w wapń) i dobrze zatrzymuje wodę. Nie należy uprawiać szparagów na ziemiach ciężkich, podmokłych i zaskorupiających się. Intensywny zbiór szparagów można zacząć w trzecim roku uprawy. Czas zbierania będzie zależał od żywotności roślin. Jeżeli rośliny są młode, pora wyrastania jadalnych wypustek może trwać kilka tygodni. Jednakże dojrzała uprawa szparagów może wytwarzać nowe pędy znacznie dłużej, nawet przez 8 tygodni. Zasadą jest prowadzenie zbiorów do momentu, gdy średnica wypustek przekracza średnicę ołówka. W przeciwnym razie, należy przerwać wycinanie pędów i pozostawić je do dalszego rozwoju, aby mogły się wzmocnić na przyszłą wiosnę.
Szparagi uprawiane są na świecie na łącznym obszarze 168,12 tys. ha, a największe obszary produkcyjne znajdują się w Chinach, Niemczech, Meksyku oraz Peru.
W Polsce wielkość produkcji szparagów szacowana jest na ok. 6 tys. ton, z tego ok. 2 tys. ton trafia na rodzimy rynek, zaś 4 tys. ton - na eksport. W większości są one eksportowane do Niemiec (około 65%), Holandii, Francji i Belgii. Szansą dla rozwoju uprawy tego warzywa w naszym kraju może być spadek produkcji szparagów w Niemczech. Jednocześnie w ostatnich latach w rejonie Wielkopolski spożycie szparagów wzrosło około 10-krotnie, obserwuje się także wzrost zainteresowania tym warzywem w Warszawie.
Produkcja ta zajmuje wg różnych danych obszar pomiędzy 1,5 a 2 tys. ha, głównie w dwóch województwach wielkopolskim i lubuskim.
Prof. Mikołaj Knaflewski z Katedry Warzywnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu jest zdania, że choć szparagi są w Polsce coraz popularniejsze, wciąż są mało znane we wschodniej części kraju. Plantatorzy szparagów, zwłaszcza mający swoje gospodarstwa w pobliżu większych miast nie mają problemu ze zbytem. Całość zbiorów jest kupowana w zasadzie z podwórka. Wśród szparagarzy nastąpiła można rzec pewna polaryzacja – zmniejszyła się ilość małych plantatorów na rzecz dużych plantacji, sięgających nawet 200 hektarów.
Producenci szparagów w dniu 2 czerwca 2018 r. (sobota) zapraszają do Gminy Przemęt na Konferencję szparagową i Festiwal szparagowego smaku. Miejsce konferencji: Mochy, Stara Mleczarnia.
Więcej informacji
Opracowanie: Marta Ceglarek
Źródło:
Monika Majewska - Szparagi - charakterystyka, właściwości zdrowotne, jak przyrządzać? USDA National Nutrient Database for Standard Reference, wymarzony ogrod.pl, sadyogrody.pl, e-warzywnictwo.
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
