Powierzchnia zasiewów jęczmienia w Polsce wynosi około milion ha. Przeważają formy jare. Przeznacza się je głównie na cele paszowe (około 70%) i do produkcji słodu browarnianego (około 13%). Warto zatem wiedzieć – jak, gdzie i kiedy uprawiać to zboże, by spełniało oczekiwania przetwórców.
Pierwszą ważną sprawą przy uprawie jęczmienia jarego - zarówno browarnego, jaki i pastewnego - jest stanowisko. Rośliny te mają bowiem duże wymagania co do żyzności i struktury gleby. – Jęczmień charakteryzuje się małą odpornością na wyleganie, ujemną reakcją na nadmiar azotu oraz małą zdolnością do przytłumiania chwastów - wyjaśnia Krzysztof Świerek, agronom z Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu, Punkt Doradczy w Gołuchowie (powiat pleszewski). Podkreśla więc, że najlepszym przedplonem dla jęczmienia są: rośliny okopowe uprawiane na oborniku (w szczególności buraki cukrowe), pastewne i strączkowe. Ekspert radzi, by jęczmienia nie siać po zbożach, gdyż te zachwaszczają glebę i psują jej strukturę. – Rośliny te na stanowisku po pszenicy i po sobie atakuje często podsuszka i niektóre szkodniki – zwraca uwagę specjalista. Jęczmień browarny z kolei nie powinien być uprawiany po roślinach motylkowych i strączkowych, gdyż wzbogacają one glebę w azot, który może przyczynić się do wzrostu zawartości białka w ziarnie i przez to pogorsza się jego jakość browarna.
Druga istotna kwestia - to uprawa roli pod wysiew jęczmienia. Jej zadaniem jest: odchwaszczenie gleby, zatrzymanie wody z opadów zimowych i nadanie glebie dobrej struktury. Krzysztof Świerek podkreśla, że zabiegi uprawowe zależą od przedplonu. - Po okopowych wykonuje się orkę przedzimową - tłumaczy agronom. Dodaje, że w przypadku: zbóż, roślin strączkowych uprawianych na nasiona oraz drobnonasiennych motylkowych, podorywkę trzeba zrobić zaraz po ich zbiorze. Ma ona na celu walkę z chwastami. - Uprawki wiosenne z kolei zaczynamy od włókowania roli – radzi specjalista.
Trzeci znaczący zabieg agrotechniczny, to nawożenie. Agronom zwraca uwagę na następującą sprawę: Przy uprawie jęczmienia na paszę bardzo ważne jest umiejętne nawożenie azotem - cała dawka wynosi 80 kg/ha. Tę ilość można wysiać wczesną wiosną przed siewem - 30-40 kg/ha i w fazie strzelania w źdźbło - 30-40 kg/ha. Natomiast pod jęczmień browarny - w zależności od zasobności gleby i jakości przedplonu - stosujemy dawkę azotu od 20-30 kg/ha przed siewem. Specjalista mówi również, że w przypadku ostatniej z wymienionych roślin niskie dawki azotu - przy intensywnym nawożeniu fosforem 80kg/ha i potasem 90kg/ha – powodują zwiększenie plonu ziarna, nie zwiększając zawartości białka w nasionach. - I oto właśnie chodzi przy uprawie jęczmienia browarnego – podkreśla Krzysztof Świerek. Decydując się na uprawę jęczmienia, należy pamiętać o uregulowaniu odczynu gleby. Powinien on wynosić od 5,8 do 7,4 pH.
Plantacje jęczmienia browarnego potrzebują gleb żyźniejszych o wysokim poziomie ich kultury. Ziarno siewne jęczmienia browarnego powinno być czyste, zdrowe, o zdolności kiełkowania co najmniej 95%. Przy produkcji ważne jest również to, by odznaczało się celnością i wyrównaniem (co odpowiada za równomierne kiełkowanie).
Agronom radzi, by wysiać je jak najwcześniejsze (koniec marca bądź I dekada kwietnia w przypadku opóźnionej wiosny). - Zapewnia to lepsze wykorzystanie wody z opadów zimowych i lepsze rozkrzewianie się roślin – uważa specjalista. Zaznacza przy tym, że roślina ta jest mało wrażliwa na wczesno-wiosenne przymrozki, które są mniej szkodliwe dla plonu niż późny termin siewu. Opóźnienie wysiewu tego zboża powoduje podwyższenie zawartości białka w ziarnie, a tym samym pogorszenie jakości browarnej.
Jęczmień pastewny odznacza się największą tolerancyjnością spośród zbóż jarych na opóźnienie siewu. - Według dotychczasowych wyników doświadczeń optymalny termin siewu – w zależności od rejonu - przypada na I i II dekadę kwietnia; przy siewie w III dekadzie kwietnia obserwowano duży spadek plonu – przedstawia agronom. Dorzuca, że ilość wysiewu jęczmienia browarnego wynosi w zależności od rodzaju gleby od 120-150 kg/ha, zaś jęczmienia pastewnego od 130-170 kg/ha. Jeśli zdecydujemy się na uprawę jęczmienia browarnego, należy także pamiętać o tym, by wybierać odmiany dwurzędowe.
Jęczmień pastewny a browarny
Jęczmień pastewny – ta odmiana skierowana jest na plenność. Zawartość białka w niej jest o wiele wyższa niż w jęczmieniu browarnym, ponieważ to zboże przeznaczone jest głównie na paszę.
Jęczmień browarny – to odmiana przeznaczona gównie do produkcji słodu piwowarskiego. Charakteryzuje się niską zwartością białka i wyrównaniem ziarna. Marianna Pera
