Światowy Dzień Bezpieczeństwa Żywności

Wybór takiego właśnie motywu przewodniego obchodów w 2023 r. jest nieprzypadkowy, bowiem w tym roku przypada okrągła, 60. rocznica utworzenia Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO (Codex Alimentarius Commission), czyli wiodącej na świecie międzyrządowej organizacji, która wypracowuje oraz promuje oparte na dowodach naukowych zalecenia i normy dla żywności. Ich stosowanie na wszystkich etapach produkcji i obrotu ma na celu przede wszystkim ochronę zdrowia i interesów konsumentów, ale także zapewnienie uczciwych praktyk w handlu żywnością. Wspomniane normy i zalecenia w zakresie bezpieczeństwa żywności dotyczą różnych kwestii - nie tylko niezbędnych praktyk higienicznych, lecz także maksymalnych dopuszczalnych poziomów zawartości substancji dodatkowych do żywności, pozostałości pestycydów i innych zanieczyszczeń żywności oraz szczegółowych zasad znakowania żywności (np. w odniesieniu do zawartości alergenów).

W kontekście wspomnianej wyżej Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO należy dodać, że Polska jest jej członkiem od momentu powstania w 1963 r. Warto też podkreślić, że obecnie Punkt Kontaktowy Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO dla Polski zlokalizowany jest w Głównym  Inspektoracie Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (GIJHARS).

–  Mówiąc o Światowym Dniu Bezpieczeństwa Żywności - który świętujemy już po raz piąty - należy podkreślić, że został on ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych właśnie z inicjatywy Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO. Polska uczestniczy w pracach tej największej organizacji międzyrządowej zajmującej się tematyką żywności i międzynarodowego handlu produktami spożywczymi od 60 lat. Działający w GIJHARS Punkt Kontaktowy Komisji Kodeksu Żywnościowego dla Polski od 20 lat pełni rolę nie tylko łącznika pomiędzy Komisją Kodeksu Żywnościowego a Polską, jako państwem członkowskim Komisji w procesie ustanawiania norm, ale dba również o wizerunek naszego kraju i jego widoczność na arenie międzynarodowej. Dzięki wysiłkowi Punktu Kontaktowego, Polska objęła na dwie kadencje w latach 2009-2013 prestiżową funkcję Koordynatora Regionalnego dla Europy. GIJHARS odpowiadał w tym czasie za organizację wielu międzynarodowych wydarzeń, w tym 27. sesji Komitetu Koordynacyjnego dla Regionu Europy (CCEURO) odbywającej się w Warszawie. Ponadto w tym okresie Punkt Kontaktowy prowadził działania związane z koordynacją stanowisk ponad 50 państw regionu, a także wspierał merytorycznie i logistycznie przewodnictwo regionalne, w tym organizację 28. sesji CCEURO oraz warsztatów dla państw w okresie przejściowym we współpracy z Gruzją. Było to możliwe dzięki doświadczonemu i zgranemu zespołowi, który pracuje od wielu lat w tym samym składzie w Biurze Współpracy Międzynarodowej GIJHARS – podkreśla Przemysław Rzodkiewicz, Główny Inspektor JHARS.

„Bezpieczeństwo żywności dotyczy każdego z nas” – przypominają organizatorzy obchodów Światowego Dnia Bezpieczeństwa Żywności 2023 na jego oficjalnej stronie internetowej https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/world-food-safety-day/wfsd-homepage/en/. Chcą w ten sposób zwrócić uwagę na fakt, że każdy z nas, niezależnie od tego jaką pełni rolę zawodową lub społeczną, poprzez swoje codzienne decyzje odgrywa istotną rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa żywności – na mniejszą lub większą skalę, w ten czy inny sposób.

„Każdy jest menedżerem ryzyka w odniesieniu do bezpieczeństwa żywności, poprzez swoje codzienne wybory. Te wybory są dokonywane na poziomie indywidualnym, rodzinnym, społecznym, biznesowym i rządowym” – czytamy w oficjalnym „Przewodniku do obchodów WFSD 2023”, który można znaleźć i pobrać pod następującym linkiem: https://www.fao.org/documents/card/en/c/cc3926en.

FAO i WHO zachęcają wszystkich do podnoszenia świadomości w zakresie bezpieczeństwa żywności, ponieważ przekłada się to na ograniczenie ryzyka zachorowania, a nawet zgonu z powodu różnego rodzaju, potencjalnie bardzo groźnych chorób, powodowanych przez spożycie żywności o niewłaściwej jakości zdrowotnej (foodborne illness).

Eksperci tych organizacji ostrzegają, że każdego roku na całym świecie średnio aż jedna na dziesięć osób zapada na choroby spowodowane jedzeniem zanieczyszczonej (np. wirusami, bakteriami, pasożytami, substancjami chemicznymi) żywności. Znanych jest w sumie ponad 200 różnych tego rodzaju chorób.

„Mikrobiologiczne, chemiczne lub fizyczne zanieczyszczenie żywności może zostać ograniczone lub zminimalizowane poprzez stosowanie norm dla bezpieczeństwa żywności (food safety standards)” – podkreślają eksperci WHO/FAO.

Podają oni też przy okazji ciekawe dane dotyczące wspomnianego wcześniej Kodeksu Żywnościowego. Otóż, zawiera on obecnie: 233 normy, 85 wytycznych, 56 kodeksów dobrej praktyki, 126 maksymalnych poziomów dla różnych zanieczyszczeń żywości, a także łącznie ponad 10 tys. standardów ilościowych określających maksymalne dopuszczalne poziomy zawartości substancji dodatkowych do żywności, pozostałości pestycydów oraz leków weterynaryjnych w żywności.

O aktywny udział Polski w procesie ustanawiania tych uznanych międzynarodowo norm –  stanowiących punkt odniesienia w sporach handlowych na forum Światowej Organizacji Handlu –  dba Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, angażując we współpracę inne instytucje administracji publicznej odgrywające kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa i jakości żywności na polskim rynku, w tym Państwową Inspekcję Sanitarną (tzw. „sanepid”), Inspekcję Weterynaryjną i Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

(wsz)