Istotnym czynnikiem w produkcji zbóż jest utrzymanie odpowiedniego poziomu nawożenia NPK. Jednak niezwykle ważne dla tych upraw są także mikroelementy: mangan, miedź, magnez czy cynk. Odgrywają one kluczową rolę w systemach enzymatycznych wielu procesów metabolicznych zachodzących w organizmach roślinnych. Nawożenie doglebowe jest podstawowym sposobem dostarczania roślinie makroskładników. Z kolei nawożenie dolistne doskonale sprawdza się w zaopatrywaniu roślin w mikropierwiastki. Efektywne nawożenie dolistne gwarantuje zwiększenie potencjału plonotwórczego, pobudzenie metabolizmu i wzmocnienie odporności roślin.
Należy pamiętać, że ten pierwiastek, który występuje w najmniejszej ilości odgrywa rolę hamulca w prawidłowym rozwoju rośliny. Ważne jest zatem, by zagwarantować jej dostęp do wszystkich mikroskładników, nawet tych, których pozornie potrzebuje niewiele.
Kluczowe w uprawie zbóż mikroelementy:
Mangan jest regulatorem oraz stymulatorem wzrostu, a także aktywatorem wielu procesów enzymatycznych. Reguluje stężenia hormonów. Bierze udział w procesach przyswajania azotu i syntezy białek, syntezy witaminy C, oddychania i fotosyntezy. Jego niedobory powodują obniżenie ogólnej kondycji upraw, zaburzają prawidłowy wzrost i rozwój roślin, prowadzą do występowania wielu chorób na przykład nekroz czy chloroz pomiędzy nerwami młodych liści. Pierwiastek ten zapewnia trwałość chlorofilu – niedostatki powodują rozpad barwnika pod wpływem światła. Przy jego niedoborze także ilość przyswajalnego dwutlenku węgla jest obniżona, co zmniejsza intensywność fotosyntezy. Odpowiednie zaopatrzenie roślin w mangan jest zatem konieczne do prawidłowego rozwoju roślin i wydania wysokich plonów. Braki manganu występują u roślin uprawianych na glebach obojętnych, zasadowych, torfowych i węglanowych.
Miedź uczestniczy w powstawaniu białek, jest składnikiem lub aktywatorem enzymów, które biorą udział w transpiracji lub transporcie elektronów. Pośrednio uczestniczy w fotosyntezie i oddychaniu. Jej niedobór prowadzi do zachwiania tych procesów. Uczestniczy w tworzeniu lignin, które mają znaczenie w procesie stabilizacji i drewnienia ścian komórkowych. Poprawia zdrowotność roślin i jakość siewną nasion. Niewystarczająca ilość miedzi jest przyczyną spowolnionego wzrostu zbóż, więdnięcia i bielenia młodych liści oraz pojawiania się chloroz na starszych. Młode liście skracają się, źdźbło wraz z wiechą lub kłosem ulega deformacji. Szczególnie duże zapotrzebowanie na ten pierwiastek występuje w okresie intensywnego wzrostu zbóż – od fazy strzelania w źdźbło do fazy kłoszenia. Szczególnie wrażliwe na niedobór miedzi są plantacje zbóż założone na glebach piaszczystych bądź torfowych.
Cynk jest pierwiastkiem, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju i plonowania zbóż, ponieważ bierze udział w metabolizmie azotu oraz syntezie chlorofilu i witamin. W wielu przypadkach może być czynnikiem decydującym o jakości i wielkości plonu, gdyż bezpośrednio wpływa na wzrost i rozwój roślin. Zwiększa także odporność na susze i choroby, poprawia zdolność kiełkowania nasion oraz mrozoodporność. Zaopatrzenie roślin w cynk korzystnie wpływa na zawartość białka i cukrów. Jego niedobory hamują wzrost i rozwój zbóż. Są przyczyną złego wykształcenia liści i występowania żółtych przebarwień, a także krótkich międzywęźli. Najczęściej dochodzi do nich na glebach o odczynie obojętnym lub alkalicznym oraz przesuszonych glebach.
Z kolei magnez jest głównym składnikiem chlorofilu – ma kluczowe znaczenie w przebiegu procesu fotosyntezy. Ponadto wspomaga produkcję białek i aktywuje wiele enzymów oraz stabilizuje struktury komórkowe. Decyduje o dorodności nasion. Zwiększa odporność roślin na wymarzanie. Objawy niedoboru ujawniają się na roślinach dopiero przy bardzo dużym niedostatku tego pierwiastka – wcześniej występuje spadek ilości i jakości plonu, gdyż nawet utajony niedobór magnezu powoduje spadek odporności roślin na choroby i mniejszą zawartość chlorofilu,
niższą zawartość białka, którego jakość jest ponadto obniżona. Magnez jest pierwiastkiem deficytowym większości gleb Polski.
Dolistne nawożenie zbóż umożliwia szybkie dostarczenie w okresie wegetacji deficytowych dla roślin składników pokarmowych zarówno w przypadku ich niedoboru w glebie, jak też utrudnionego pobierania. Szczególnie istotna dla efektywności tego zabiegu jest technika jego wykonania oraz zastosowany nawóz. Najkorzystniej jest wybrać preparat dedykowany uprawie zbóż – umożliwia maksymalne wydobycie potencjału plonotwórczego poprzez dostarczenie optymalnych ilości kluczowych pierwiastków. Przykładem takiego nawozu stworzonego specjalnie z myślą o zbożach, który cechuje się wyjątkowo korzystnym przelicznikiem jakości do ceny jest Multiple. Wysoka koncentracja mikroelementów w połączeniu z zaawansowanymi technikami aktywizacji pobierania przez rośliny ułatwia wchłanianie przez liście i pobudza zboża do intensywnej absorpcji składników odżywczych.
Decydując się na zakup nawozu przeznaczonego do jesiennego dokarmiania zbóż warto sprawdzić jakich ilości mikroelementów na hektar on dostarczy roślinie i nie dać się skusić na „brudną wodą” – preparat zawierający śladowe ilości niezbędnych składników pokarmowych.
Anna Skomska
Agencja Prasowa Jatrejon
