Aktualna sytuacja na wybranych rynkach rolnych – maj 2024

Wielkopolska Izba Rolnicza od lat prowadzi comiesięczne notowania cen skupu płodów rolnych i środków produkcji. Na ich podstawie wykonywane są także kalkulacje produkcji rolniczej. Nasza Izba od dłuższego czasu zwraca uwagę na trwający zdecydowanie za długo kryzys ekonomiczny w rolnictwie. Niestety, ceny skupu płodów rolnych są na bardzo niskim poziomie, a ceny środków produkcji powędrowały zdecydowanie do góry. Taka sytuacja doprowadziła do spadku rentowności zdecydowanej części kierunków produkcji rolniczej i niestety na ten moment nie widać perspektyw na poprawę tej dramatycznej sytuacji w której od dłuższego czasu są rolnicy. W szczególnie trudnej sytuacji znaleźli się producenci zbóż,  oraz kukurydzy, co potwierdzają nasze kalkulacje. Obecnie jedynie burak cukrowy przynosi rolnikom opłacalność oraz na lekkim plusie jest rzepak.  W poniżej tabeli porównaliśmy wynik finansowy uzyskiwany z 1 ha podstawowych kierunków produkcji liczony w miesiącu maju w latach 2020-2024:

Rynek zbóż

Trudna sytuacja na rynku zbóż, kukurydzy i rzepaku trwa od dawna. Wprawdzie w ostatnim tygodniu ceny drgnęły do góry o kilkanaście złotych (do 20 zł/t), jednak można zaobserwować spory rozjazd cenowy: pszenica konsumpcyjna sprzedawana jest po 670-1070 zł/t, żyto konsumpcyjne po 450-650 zł/t, jęczmień konsumpcyjny po 550-800 zł/t, rzepak sprzedawany jest po 1720-2060 zł/t, a kukurydza po 600-810 zł/t. W najbliższych dniach zostanie uruchomiony nabór wniosków w ramach pomocy dla producentów zbóż. Niestety pomimo wielu interwencji naszego samorządu rolniczego nie zostały uwzględnione przez nas uwagi. Wielkopolska Izba Rolnicza niezwłocznie po ogłoszeniu informacji o podpisaniu przez Premiera rozporządzenia wystąpiła do Krajowej Rady Izb Rolniczych z pilnym apelem o wystosowanie interwencji do Premiera, aby uwzględnione zostały zaproponowane przez środowisko rolnicze uwagi oraz aby dokonać nowelizacji rozporządzenia tak, aby jak najwięcej producentów zbóż mogło otrzymać pomoc. Jak wspomniał niedawno wiceminister Stefan Krajewski, ok. 30%  całej nadwyżki zboża w UE jest w Polsce. Szacuje się, że w polskich magazynach zalega obecnie ok. 9 mln ton zboża, co – obok importu na unijne rynki płodów rolnych z Ukrainy i Europejskiego Zielonego Ładu – było jedną z pośrednich przyczyn protestów rolniczych trwających w ostatnich tygodniach w całej Polsce. Jak informuje dr inż. Wiesław Łopaciuk z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB „zbóż mamy za dużo, ponieważ taka bieżąca samowystarczalność, czyli stosunek zbiorów do zużycia krajowego, kształtuje się na poziomie 130–140 proc. Mamy więc nadprodukcję przewyższającą zużycie o ok. 40 proc. i tę nadwyżkę trzeba jakoś zagospodarować. W krótkiej perspektywie czasowej jedyną rozsądną drogą wydaje się eksport, ponieważ nie możemy z roku na rok gwałtownie zwiększyć popytu krajowego. Zużycie paszowe w ostatnich latach wykazywało tendencję spadkową bądź stabilizację. Dzieje się tak dlatego, że kilkanaście lat wcześniej mieliśmy w kraju pogłowie trzody na poziomie zbliżonym do 18 mln sztuk, natomiast obecnie mamy poniżej 10 mln sztuk. To spowodowało redukcję zapotrzebowania na pasze w produkcji trzody chlewnej, co nie zostało skompensowane rosnącym zapotrzebowaniem na pasze w sektorze drobiu czy w sektorze mleczarskim do produkcji mleka”. O tym co należy zrobić z nadwyżką zbóż w Polsce piszemy w artykule „Co zrobić z nadwyżką zbóż w Polsce, który jest dostępny tutaj

Poniżej prezentujemy ceny pszenicy konsumpcyjnej oraz kukurydzy jakie miały miejsce w miesiącu maj w latach 2004-2024:

Ceny pszenicy konsumpcyjnej w maju w latach 2004-2024:

Ceny kukurydzy na ziarno w maju w latach 2004-2024:

Ostatnie dni przyniosły niewielkie zwyżki cen skupu zbóż, co zdaniem Pana dr. Juliusza Urbana wynika głównie ze wzrostu ceny skupu pszenicy konsumpcyjnej oraz większego eksportu zbóż poza teren Polski. Kończą się również zapasy zbóż na Ukrainie. Dynamiczne wzrosty notuje rzepak. Tu należy dodać, że ostatnie przymrozki miały wpływ na plantacje tej rośliny i jej podaż na rynku może być mniejsza, co powinno wpłynąć na wyższe ceny. Co do prognozowanych cen zbóż to na dzień dzisiejszy jest zbyt wiele niewiadomych. Parlament Europejski uchwalił kolejny, roczny okres zwolnienia Ukrainy z ceł na eksport do Unii Europejskiej. Co prawda kukurydza i owies zostały ponownie objęte systemem limitów, ale na wyższym niż do tej pory poziomie, ale na pozostałe zboża takich limitów nie ma. Na dzień dzisiejszy udrożniono drogę morską dla eksportu ukraińskiego zboża, ale to może w każdej chwili się zmienić. Polska utrzymuje embargo na towary z Ukrainy, ale inne kraje unijne, a szczególnie Hiszpania, będą chciały z tego zboża korzystać. Rosja, z dużym prawdopodobieństwem, kontynuować będzie dumping zbożowy na rynki trzecie, co będzie powodowało utrzymywanie się niskich cen. Nie wiemy, jaki będzie przebieg pogody. Z wiosennych deszczy niewielu już zostało, Polska jako kraj, retencjonuje jedynie 7% wody pochodzącej z opadów, i rolnicy zaczynają już narzekań na suszę. Racjonalnym rozwiązaniem wydaje się obecnie sprzedaż zbóż z magazynów i skorzystanie z dopłaty, ponieważ na dużą zwyżkę ceny zboża można się nie doczekać. Ale z drugiej strony, w dzisiejszych, wojennych warunkach, nie można jej wykluczyć.

Trzoda chlewna

Sytuacja na rynku trzody chlewnej powoli nieco się poprawia głównie ze względu na niskie ceny zbóż. Obecnie cena skupu kształtuje się na poziomie 7,05 zł/kg i jest niższa od tej, która była w tym samym okresie w roku ubiegłym o ponad 1 zł/kg. Jak wskazują eksperci bieżący miesiąc będzie spokojny jeżeli chodzi o handel i nie należy spodziewać się drastycznych zmian w cennikach. Inaczej może wyglądać sytuacja w czerwcu, kiedy to rozpocznie się na dobre okres wydarzeń na świeżym powietrzu, jak również ruszy okres sezon turystyczny. Jedyną obawę jaką mają producenci trzody chlewnej to niepewne ruchy na rynku zbożowym, gdzie cena obecnie jest w trendzie wzrostowym.

Poniżej prezentujemy ceny skupu tucznika w latach 2023-2024

Wielkopolska Izba Rolnicza od lat apeluje o ustanowienie rzetelnego programu odbudowy pogłowia. Na dzień dzisiejszy, wieprzowina jest tym surowcem, dla którego mamy ujemny deficyt w handlu zagranicznym, ponieważ produkujemy mniej wieprzowiny aniżeli wynosi jej konsumpcja. Ten program, naszym zdaniem, musi opierać się, między innymi, na rekompensatach dla producentów, którzy nie ze swojej winy znaleźli się w strefie czerwonej ASF, dopłatach do prosiąt urodzonych w polskich gospodarstwach oraz nisko oprocentowanych pożyczkach i dotacjach na budowę chlewni macior. Uzupełnieniem programu powinien być program budowy biogazowni rolniczych w oparciu o istniejące lub nowe grupy producentów trzody chlewnej. Taki program pozwoliłby na zdjęcie nadwyżki zboża paszowego, które dzisiaj musimy eksportować po bardzo niskich cenach światowych.

Rynek mleka

Ceny skupu mleka są mocno zróżnicowane w zależności od odbiorcy oraz konkretnego cennika. Średnia cena waha się w okolicach 2,05 zł za litr mleka surowego. Zdaniem analityków rynku, perspektywy na niewielkie wzrosty cen pojawią się dopiero pod koniec roku. Mleczarnie pozostają pod presją wysokich cen energii oraz niskich cen mleka w proszku i masła na giełdach światowych, którym towarzyszy silna złotówka. W kraju sieci detaliczne wywierają silną presję cenową na pozostałych uczestnikach rynku. Sytuacji nie poprawia powrót VAT-u na żywność oraz zapowiadane wprowadzenie systemu kaucyjnego. W tej sytuacji opłacalność produkcji mleka w gospodarstwach rolnych balansuje na krawędzi. Wiele zależy od dostępu rolnika do dobrej jakości, własnych pasz objętościowych, co przy rosnących stadach i głodzie ziemi nie jest regułą. Sytuację producentów poprawia nieco dostęp do taniego zboża paszowego.  

Rynek owoców

Ostatnie przymrozki spowodowały olbrzymie straty dla producentów owoców. W wielu sadach i na plantacjach straty sięgają 90% a okres „zimnych ogrodników” jeszcze jest przed nami. Przymrozki były szczególnie dotkliwe ze względu na panujący przed nimi okres wysokich temperatur, który przyspieszył kwitnienie drzew owocowych. Producenci owoców poniosą z tego tytułu olbrzymie straty, a ceny owoców krajowych znacząco wzrosną. Truskawki krajowe na Wielkopolskiej Gildii Ogrodniczej kosztują w granicach 40 zł za 2 kilogramy. Ceny pozostałych warzyw i owoców znajdziecie Państwo tutaj: NOTOWANIA CENOWE duży hurt - WGRO WGRO

Opracowanie:

Kaja Walkowska

Andrzej Przepióra

Aleksander Poznański