„Wyniki kontroli przeprowadzonych przez Inspekcję JHARS w II kwartale 2012 roku”

I. Cel kontroli

W II kwartale 2012 roku Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych przeprowadziła kontrole w zakresie jakości przetworów z mięsa czerwonego (w tym głównie kiełbas, konserw mięsnych i produktów blokowych), mrożonek owocowych (jedno- i  wieloskładnikowych) i warzywnych (jedno i wieloskładnikowych oraz zup), soków i nektarów owocowych (w tym przede wszystkim soku i nektaru jabłkowego oraz soku i nektaru z owoców cytrusowych), jaj, olejów roślinnych (w tym oliwy z oliwek), a także świeżych owoców i  warzyw (w tym przede wszystkim jabłek, truskawek, winogron stołowych, pomidorów, sałaty oraz ogórków, marchwi, cebuli, kapusty i pietruszki).

Przeprowadzone kontrole miały na celu sprawdzenie, czy artykuły rolno-spożywcze spełniały wymagania w zakresie jakości handlowej określone w przepisach o jakości handlowej oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. W trakcie kontroli sprawdzono trzy podstawowe elementy jakości handlowej, tj.  cechy organoleptyczne (m.in. wygląd, smak, zapach, barwę), parametry fizykochemiczne (m.in. zawartość tłuszczu, wody i ekstraktu, kwasowość) oraz znakowanie produktów żywnościowych.

W przypadku świeżych owoców i warzyw celem kontroli było sprawdzenie ich jakości handlowej w zakresie zgodności z wymaganiami określonymi w normach handlowych Unii Europejskiej (szczegółowych normach handlowych i ogólnej normie handlowej) oraz pozostałymi przepisami dotyczącymi jakości tych produktów, w tym wymaganiami dotyczącymi dokumentacji towarzyszącej.

II. Zakres kontroli

Kontrole przeprowadzono w 397 podmiotach, w tym u:

• 134 podmiotów zajmujących się obrotem świeżymi owocami i warzywami,
• 118 producentów przetworów z mięsa czerwonego,
• 56 podmiotów zajmujących się sortowaniem, znakowaniem i pakowaniem jaj,
• 37 producentów mrożonek owocowych i warzywnych,
• 30 producentów olejów roślinnych i podmiotów wprowadzających do obrotu oliwę z oliwek,
• 22 producentów soków i nektarów.

Kontrolą objęto w zakresie:

1. cech organoleptycznych - 725 partii wyrobów, w tym:

• 375 partii przetworów z mięsa czerwonego,
• 150 partii jaj,
• 104 partie mrożonek owocowych i warzywnych,
• 58 partii soków i nektarów,
• 38 partii olejów roślinnych;

2. parametrów fizykochemicznych - 553 partie wyrobów, w tym:

• 348 partii przetworów z mięsa czerwonego,
• 104 partie mrożonek owocowych i warzywnych,
• 58 partii soków i nektarów,
• 43 partie olejów roślinnych;

3. znakowania - 980 partii wyrobów, w tym:

• 385 partii jaj,
• 372 partie przetworów z mięsa czerwonego,
• 96 partii mrożonek owocowych i warzywnych,
• 72 partie soków i nektarów,
• 55 partii olejów roślinnych.

Ponadto kontrolą objęto 1044 partie świeżych owoców i warzyw w zakresie znakowania, pozostałych wymagań określonych w normach (tj. wymagań minimalnych, wymagań dotyczących dojrzałości, klasyfikacji, wielkości i prezentacji) oraz dokumentacji towarzyszącej.

III. Wyniki kontroli

W porównaniu do wyników poprzednich kontroli jakość handlowa poszczególnych grup artykułów rolno-spożywczych kształtuje się następująco:

1. Mniejszy udział partii zakwestionowanych w zakresie cech organoleptycznych odnotowano odnośnie mrożonek owocowych i warzywnych (o 5,6 p.p.), przy jednoczesnym wzroście odsetka zakwestionowanych partii przetworów z mięsa czerwonego (o 0,2 p.p.).

W przypadku jaj oraz soków i nektarów nie stwierdzono nieprawidłowości w  przedmiotowym zakresie.

1. W przypadku parametrów fizykochemicznych stwierdzono pogorszenie w tym zakresie odnośnie przetworów z mięsa czerwonego (o 8,4 p.p.), mrożonek owocowych i warzywnych (o 6,9 p.p.) oraz soków i nektarów (o 6,4 p.p.).

Wystąpienie nieprawidłowości w zakresie oceny organoleptycznej oraz parametrów fizykochemicznych może świadczyć o błędach popełnionych podczas procesu technologicznego, w tym stosowaniu surowca o niewłaściwej jakości czy nieprzestrzeganiu receptur.

W przypadku oliwy z oliwek nie stwierdzono nieprawidłowości w przedmiotowym zakresie.

1. Udział partii nieprawidłowo oznakowanych zmniejszył się w przypadku jaj (o 15,7 p.p.), soków i nektarów (o 8,7 p.p.) oraz mrożonek owocowych i warzywnych (o 3,4 p.p.), wzrósł natomiast w przypadku oliwy z oliwek (o 27,7 p.p.) i przetworów z mięsa czerwonego (o 3,5 p.p.).

W odniesieniu do świeżych owoców i warzyw odnotowano spadek udziału partii zakwestionowanych w zakresie wymagań jakościowych (o 3,3 p.p.) i znakowania (o 16 p.p.).

Nieprawidłowości dotyczące znakowania wynikają zarówno z nieznajomości przepisów, nieprawidłowej ich interpretacji, jak również z celowego działania producentów, którzy świadomie wprowadzają w błąd konsumenta poprzez zamieszczanie na opakowaniu nieprawdziwych informacji.

Należy zaznaczyć, że wyższy udział nieprawidłowości może być związany z mniejszą liczbą skontrolowanych partii (np. w przypadku oliwy z oliwek) lub rodzajem podmiotów objętych kontrolą (np. w przypadku świeżych owoców i warzyw, których jakość ulega obniżeniu na kolejnych etapach łańcucha dystrybucji).

IV. Sankcje

W związku ze stwierdzonymi w trakcie kontroli nieprawidłowościami wojewódzcy inspektorzy JHARS:

• wydali 63 decyzje administracyjne, w tym:

      - 45 decyzji nakazujących poddanie produktów zabiegom prawidłowego oznakowania,

      - 16 decyzji nakładających kary pieniężne na łączną kwotę 19 134 złotych,

      - 1 decyzję zakazującą wprowadzenia do obrotu artykułu rolno-spożywczego,

      - 1 decyzję umarzającą postępowanie administracyjne,

• przekazali 148 zaleceń pokontrolnych,
• wszczęli 33 postępowania.

Ponadto zgodnie z kompetencjami przekazano 26 spraw do innych organów.