Siew jest jednym z zabiegów, które determinują uzyskanie wysokich plonów. Wyrównane i szybkie wschody kukurydzy to niezbędny warunek do uzyskania optymalnych plonów ziarna i zielonki. Dobry start plantacji gwarantuje odpowiednią kondycję całej uprawy. Jak i kiedy należy siać kukurydzę?
Kukurydza nie ma wysokich wymagań dotyczących stanowiska (można ją uprawiać na wszystkich rodzajach gleb), a przygotowanie stanowiska do siewu jest stosunkowo proste. Kukurydza jest bardzo tolerancyjna w stosunku do przedplonu. Stabilnie i wiernie plonuje w monokulturze. Jednak najczęstszym przedplonem dla niej są inne zboża. Po ich zbiorze należy wykonać podorywkę i bronowanie, a na jesieni orkę zimową, szczególnie na glebach ciężkich. Rośliny kukurydzy posiadają wiązkowy system korzeniowy, który głęboko przerasta glebę – źle reagują na jej zagęszczenie zarówno w warstwie ornej jak i w głębszych warstwach. Należy jednak pamiętać, by nie orać gleby nadmiernie wilgotnej (unikanie zalewania i ugniatania). W przypadku gleb lekkich można zrezygnować z orki jesiennej, zastępując ją płytką orką wiosenną. Najlepiej jednak maksymalnie ograniczyć zabiegi wykonywane tuż przed siewem, gdyż młode siewki są bardzo wrażliwe na osiadanie gleby.
Optymalny termin siewu uzależniony jest od warunków termicznych oraz typu wybranej przez producenta odmiany. Należy pamiętać, iż wybór terminu siewu determinuje temperatura gleby, nie zaś powietrza. Nasiona powinno się wysiewać możliwie wcześnie, najlepiej gdy gleba na głębokości siewu ogrzeje się do około 8ºC odmiany typu flint i 10-12ºC dla odmian typu dent. Istotnym kryterium jest także poziom zaopatrzenia gleby w wodę.
Najwcześniej wysiewa się odmiany wczesne, następnie średniowczesne i średniopóźne. Odmiany wczesne o typie ziarna flint odznaczają się zazwyczaj lepszą tolerancją na chłody niż odmiany późniejsze o ziarnie typu dent. Wczesny termin siewu pozwala na lepsze wykorzystanie zgromadzonej w czasie zimy wilgoci glebowej oraz przyspiesza kwitnienie i w rezultacie zbiór kukurydzy. W polskich warunkach klimatycznych wiąże się to jednak z ryzykiem wystąpienia przymrozków wiosennych. Zalecana głębokość siewu na glebach lżejszych wynosi 5-6 cm, natomiast na glebach cięższych 3-4 cm.
Opóźniony termin siewu nie przeszkadza w osiągnięciu bujnego wzrostu i uzyskaniu wysokiego plonu zielonej masy, ale negatywnie wpływa na tworzenie się kolb, co w znaczny sposób obniża plon ziarna i jakość paszy przy przeznaczeniu kukurydzy na kiszonkę.
Bardzo ważnym czynnikiem decydującym o wysokości i jakości plonu jest norma wysiewu nasion, a co za tym idzie obsada roślin. Zastosowanie niewłaściwej ilości wysiewu, zarówno za niskiej jak i zbyt wysokiej, może spowodować pogorszenie kondycji roślin i istotne obniżenie wysokości plonu. Każda odmiana posiada optymalną obsadę, przy której osiąga najwyższe plony. Ponadto zalecana obsada roślin zależy również od rodzaju gleby – wybór obsady powinien uwzględniać warunki siedliskowe pola. Generalnie przy wczesnym siewie lub trudnych warunkach ilość wysiewanych nasion należy ustalić na poziomie o kilka procent wyższym od zamierzanej obsady roślin.
W celu określenia optymalnej obsady roślin, pozwalającej na uzyskanie najwyższych plonów firmy hodowlano-nasienne testują swoje odmiany w doświadczeniach agrotechnicznych z różnymi gęstościami siewu. Są to zwykle ścisłe doświadczenia mikropoletkowe z powtórzeniami, których wyniki poddaje się analizie statystycznej. Lokalizacje pod takie doświadczenia dobiera się tak, aby odzwierciedlały one różne warunki glebowe i klimatyczne, w których dane odmiany będą uprawiane. Badane odmiany wysiewa się w różnych gęstościach, a następnie poddaje takiej samej uprawie, nawożeniu i pielęgnacji. Ma to na celu określenie dla każdej z nich indywidualnych zaleceń, zapewniających roślinom optymalne warunki wzrostu i pozwalających w pełni wykorzystać ich potencjał plonotwórczy. Niektóre odmiany dobrze tolerują wysokie obsady, inne z kolei lepiej plonują przy niższym zagęszczeniu roślin.
Tą metodą ustalono, iż na glebach słabszych, mniej zasobnych lub w warunkach niedoboru wody najwyższe plony uzyskuje się przy niższych obsadach. Natomiast na glebach cięższych, bardziej zasobnych i dostatecznie uwilgotnionych – przy wyższych. Na przykład średniopóźna odmiana o ziarnie typu dent i kolbach typu fix DKC3939 (FAO 270-280) na dobrych stanowiskach najwyżej plonuje przy obsadzie 90-95 tys. roślin/ha, a na słabszych – przy około 80 tys. roślin/ha. Odmiany o kolbach typu fix, czyli zawsze w pełni zaziarnionych, budują plon poprzez liczbę kolb na jednostce powierzchni. Na dobrych stanowiskach możemy więc je nieco bardziej zagęścić i przez to uzyskać wyższe plony.
Zasadniczo odmiany przeznaczone na zbiór na ziarno wysiewamy w nieco niższych zagęszczeniach niż odmiany przeznaczone na kiszonkę. Na przykład średniowczesną odmianę DKC3350 (FAO 250) z przeznaczeniem na ziarno w zależności od stanowiska powinniśmy wysiać w zagęszczeniu 75-85 tys. roślin/ha, natomiast przy zbiorze na kiszonkę zalecana obsada to 80-90 tys. roślin/ha.
Przestrzeganie zaleceń agrotechnicznych dotyczących obsady roślin umożliwia lepsze wykorzystanie potencjału plonotwórczego roślin i w rezultacie osiągnięcie bardzo dobrych wyników produkcyjnych. Warto więc wybierać do uprawy te odmiany, których hodowcy testują swoje produkty w doświadczeniach agrotechnicznych i określają dla nich precyzyjne zalecenia uprawowe.
Marcin Liszewski
