Rynki rolne we wrześniu

16-09-2024

Sytuacja rynkowa w porównaniu z sierpniem niewiele się zmieniła. W dalszym ciągu mamy do czynienia z bardzo niskimi cenami zbóż, które nie pokrywają kosztów produkcji lub w najlepszym bądź razie ocierają się o granicę opłacalności. Rolników nie zadowala również cena skupu rzepaku, który dawał lepszą rentowność zaraz po żniwach. Sytuacja cenowa powoduje, że rolnicy nie sprzedają zboża. Eksport z Polski praktycznie ustał. Zdaniem ekspertów, w najbliższej perspektywie czasu nie widać podstaw do wzrostu cen ponieważ rynek światowy zaopatrują Ukraina i Rosja, dla których aktualne ceny światowe są do przyjęcia ze względu na niższe koszty produkcji. Złe wiadomości płyną z rynku buraków cukrowych. Odbiorcy oferują na nowy sezon ceny w okolicach 30 Euro, co według naszych kalkulacji i opinii producentów buraka cukrowego nie gwarantuje pokrycia kosztów. Wielkopolska Izba Rolnicza interweniowała już w tej sprawie. Na rynku trzody chlewnej po spadkach, zaczynamy obserwować lekki ruch cenowy do góry. Sektor jest ciągle pod presją ASF, który szczególnie w Wielkopolsce daje o sobie znać w tym roku. Zgodnie z wcześniejszymi przewidywaniami, pod koniec roku mogą wzrosnąć ceny skupu mleka, co wiąże się z ograniczoną podażą surowca. W Polsce centralnej i północno-wschodniej panuje duża susza, która znacząco ograniczyła produkcję pasz objętościowych dla bydła. Ostatni notowane są bardzo duże podwyżki cen masła w sklepach, co świadczy o stanie podaży tego produktu na rynku światowym. Niewielkie wzrosty odnotowaliśmy również na rynku bydła mięsnego. Ogólnie rzecz biorąc, w lepszej kondycji są dzisiaj gospodarstwa rolne, które posiadają produkcję zwierzęcą. W przypadku wyłącznie produkcji roślinnej, spięcie finansów gospodarstwa staje się coraz trudniejsze i wymaga znaczącego wzrostu skali produkcji.

W poniżej tabeli porównaliśmy wyniki finansowy uzyskiwany z 1 ha podstawowych kierunków produkcji liczony we wrześniu w latach 2020-2024:

Rynek zbóż

Końcówka sierpnia oraz początek września nie przyniósł wielkich zmian w cennikach, a ceny oferowane przez skupy są bardzo niskie. Rolnicy decydują się na magazynowanie zbóż. Niedługo na dobre rozpoczną się zbiory kukurydzy na ziarno – tak jak w przypadku żniw będziemy prowadzić monitoring plonów, cen oraz problemów z jakimi borykali się przy zbiorach rolnicy. Rolnicy spodziewają się, że  na słabych glebach niskich plonów ok 6t/ha. W wielu  przypadkach, z powodu niedoboru wody, ziarna kukurydzy są małe i niewykształcone, co przekłada się na słabą jakość ziarna.

Poniżej prezentujemy jak kształtowały się ceny pszenicy konsumpcyjnej oraz kukurydzy na ziarno we wrześniu w latach 2010-2024:

Pszenica konsumpcyjna:

Kukurydza na ziarno:

Aktualne średnie ceny zbóż przedstawiają się następująco:

- pszenica konsumpcyjna: 846,70 zł/t,

- żyto konsumpcyjne: 575,53 zł/t,

- jęczmień konsumpcyjny: 662,08 zł/t,

- żyto paszowe: 548,91 zł/t,

- pszenżyto: 646,00 zł/t,

- rzepak: 1950,15 zł/t,

- kukurydza: 716,67 zł/t.

Póki co, eksport zboża z Polski spadł o 73% w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. Eksporterzy bazują na tanim zbożu z Ukrainy i Rosji, i tak będzie jeszcze w perspektywie kolejnych miesięcy. Krajowi przetwórcy szukają surowca i być może oni zaczną podnosić ceny, żeby go pozyskać.

Rynek trzody chlewnej

Aktualna sytuacja na rynku trzody chlewnej jest pod coraz większą presją ASF, który lawinowo rozprzestrzenia się w Polsce – 43 ognisko ASF u świń stwierdzono 11 września br. w województwie kujawsko-pomorskim. W ostatnich tygodniach na krajowym rynku mieliśmy do czynienia z problemem dostępności tuczników, jednak ceny oscylowały na tym samym poziomie. Teraz jednak skupu zdecydowały się podnieść cenę o ok. 20-25 gr/kg. Jest to dobra wiadomość dla hodowców, gdyż lekko to poprawi rentowność tego kierunku produkcji (z naszych kalkulacji wynika, że niestety nadal hodowcy muszą „dokładać” do produkcji). Aktualnie skupy płacą średnio ok. 6,60-6,70 zł/kg.

Poniżej przedstawiamy ceny skupu tucznika w wadze żywej w latach 2021-2024:

Pojawiło się światełko w tunelu, jak informuje resort rolnictwa podczas spotkania z przedstawicielami Krajowej Rady Wieprzowiny, sekretarz stanu Jacek Czerniak zapewnił, że „będziemy wspólnie pracować nad Strategią dla rynku wieprzowiny”. Omówiona została możliwość przygotowania Strategii dla rynku wieprzowiny. Dokument ten, zgodnie z zapowiedziami sygnatariuszy porozumienia w sprawie utworzenia Krajowej Rady Wieprzowiny oraz wzorem innych podobnych dokumentów opracowanych przez zainteresowane sektory, zawierałby usystematyzowane postulaty dotyczące rozwoju rynku wieprzowiny wraz z propozycjami ich wdrożenia oraz byłby oficjalnym dokumentem Krajowej Rady Wieprzowiny. Uczestnicy rozmów byli zgodni, że Strategia powinna być sfinansowana z Funduszu Promocji Mięsa Wieprzowego. Przedstawiciele sektora zwrócili uwagą na cztery bloki tematyczne, w ramach których powinny toczyć się prace nad Strategią: walka z ASF, zakres prawa budowalnego, dobrostan zwierząt i genetyki. (Źródło: MRiRW)

Rynek mleka -  Prognozy wskazują na poprawę sytuacji na rynku mleka

Według wielu ekspertyz ceny mleka do końca roku powinny nieznacznie wzrosnąć.  Na to liczą producenci mleka. Obecnie oferowane rolnikom stawki zazwyczaj nie przekraczają 2 zł za litr. Według najnowszych danych opublikowanych przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka, średnia cena mleka w lipcu, według danych GUS, wynosiła 194,92 zł/hl. Była ona o 0,1 % niższa niż w czerwcu 2024 roku, ale o 3,3% wyższa w porównaniu do lipca 2023 roku. Gdybyśmy jednak spojrzeli na ceny z pierwszych siedmiu miesięcy 2024 roku, cena mleka wyniosła 200,99 zł/hl, co oznacza spadek o 6,3 % w porównaniu z tym samym okresem w 2023 roku. Zróżnicowanie cen mleka w województwach jest dość wyraźne. W lipcu 2024 roku najwyższą cenę otrzymywali producenci województw:

• podlaskiego 204,36 zł/hl
• lubelskiego 201,38 zł/hl
• dolnośląskiego 198,31 zł/hl

Najniższą cenę natomiast wypłacono w województwach:

• łódzkim 184,95 zł/hl
• pomorskim 185,14 zł/hl
• małopolskim 185,42 zł/hl

Cena skupu mleka w Polsce osiągnęła już swoje lokalne minimum, a w najbliższych kwartałach spodziewany jest łagodny trend wzrostowy. Tym samym oczekujemy, że na koniec 2024 r. cena skupu mleka w Polsce wyniesie ok. 220 zł/hl, a na koniec 2025 r. ok. 230 zł/hl – podają analitycy Credit Agricole.

Co ciekawe, analitycy wskazują, że obecnie na rynku światowym mleka mamy do czynienia z relatywnie niską podażą wśród głównych światowych eksporterów produktów mlecznych.

W drugim kwartale 2024 r. dynamika dostaw mleka wśród kluczowych eksporterów produktów mlecznych (UE, Nowa Zelandia, USA, Australia i Argentyna) zmniejszyła się do -0,3% r/r wobec 0,5% w I kwartale, głównie za sprawą niższej produkcji w USA i w Nowej Zelandii.

Chiny ograniczają import mleka, ponieważ stają się coraz bardziej samowystarczalne w jego produkcji. Od stycznia do kwietnia światowy popyt na produkty mleczne osłabł, a import ze strony największych importerów spadł o 1,5%, z czego w Chinach o 11,2%. Rynki zaczynają koncentrować się na południowej półkuli, gdzie Nowa Zelandia, Australia i Argentyna wkraczają w kluczową fazę sezonu mlecznego, jednak Credit Agricole prognozuje ograniczoną podaż z tych regionów z powodu mniejszego pogłowia bydła.

Prognozy wskazują na stopniowy wzrost cen skupu mleka w Polsce w nadchodzących miesiącach. Producenci mogą liczyć na poprawę rentowności, szczególnie w kontekście ograniczonej podaży na rynkach światowych. Niemniej jednak, globalne zmiany w popycie, zwłaszcza ze strony Chin, oraz trudności w produkcji w kluczowych krajach eksportujących, takich jak Nowa Zelandia i USA, mogą wpłynąć na dalszy rozwój sytuacji. Warto zatem śledzić światowe trendy i reagować na nie, aby skutecznie wykorzystać nadchodzące zmiany na rynku mleka.

Rynek owoców i warzyw

Rolnicy zbiorą w tym roku mniej warzyw i owoców. Warunki agrometeorologiczne wpłynęły na obniżenie jakości i ilości plonów. Zdaniem ekspertów Credite Agricole, ceny warzyw i owoców w kolejnych miesiącach będą wzrastać. Dotychczasowe dane zgromadzone do 31 lipca wskazują na to, że zbiory owoców w roku 2024 wyniosą ok. 4,1 mln t i znajdują się poniżej poziomu sprzed 5 lat. Spadek został odnotowany zarówno w ilości zbiorów owoców z drzew, jak i w przypadku zbioru owoców jagodowych. Analitycy oceniają, że zbiory owoców z drzew wyniosą ponad 3,6 mln t i będą niższe o 17% w stosunku do analogicznego okresu roku 2023, natomiast zbiory owoców jagodowych osiągną poziom 0,5 mln t i będą o 11% niższe w stosunku do poprzedniego roku.

Widoczny spadek w ilości zbiorów jest efektem przyspieszonego o 2-3 tygodnie okresu wegetacji, następnie silnych przymrozków, które uszkodziły pąki kwiatowe i zawiązki owoców, burz oraz opadów gradu.

Występujące anomalia pogodowe doprowadziły znaczącej rozpiętości wielkości plonowania, która w przypadku zbioru owoców z drzew przedstawia się w następujący sposób:

• jabłka – ok. 3,2 mln t (spadek o 18%),
• wiśnie – ok. 127 tys. t (spadek o 25%),
• śliwki – ok. 106 tys. t (spadek o 16%),
• gruszki – ok. 74 tys. t (spadek o 6%),
• czereśnie – ok. 52 tys. t (spadek o 24%).

W przypadku owoców jagodowych rozpiętość plonowania wynosi:

• truskawki – ok. 159 tys. t (spadek o 12%),
• porzeczki – ok. 109 tys. t (spadek o 16%),
• maliny – ok. 83 tys. t (spadek o 14%),
• borówki – ok. 63 tys. t (wzrost o 1%),
• aronia – ok. 47 tys. t (spadek o 12%),
• agrest – ok. 7 tys. t (spadek o 13%).

Jak wskazują eksperci, poniżej średniej wieloletniej za ostatnie 5 lat znajdą się również zbiory warzyw gruntowych, które są szacowane na ok. 3,8 mln, czyli o 1% mniej w porównaniu do analogicznego okresu roku 2023.

Zdaniem analityków, produkcja warzyw gruntowych znalazła się na minusie ze względu na opóźnienie siewu warzyw w związku z nadmierną wilgotnością gleby. Wraz z upływem czasu sytuacja w uprawie warzyw stawała się dynamiczna. Z jednej strony producenci mogli cieszyć się z wyrównanych wschodów będących efektem właściwego uwilgotnienia gleby, a z drugiej mierzyli się z występującym w połowie kwietnia deficytem wody. Kolejnym ciosem w uprawę warzyw były przymrozki, które zmroziły plantacje na początku maja, a na końcu plantatorom doskwierały opady gradu.

Zbiory warzyw są oceniane w następujący sposób:

• kapusta – ok. 593 tys. t (spadek o 6%),
• kalafior – ok. 111 tys. t (spadek o 13%),
• cebula – ok. 695 tys. t (wzrost ze względu na większą powierzchnię zasiewów o 10%),
• marchew – ok. 572 tys. t (spadek o 1%),
• buraki ćwikłowe – ok. 249 tys. t (spadek o 2%),
• ogórki – ok. 118 tys. t (spadek o 10%),
• pomidory – ok. 210 tys. t (wzrost ze względu na większą powierzchnię zasiewów o 24%).

Jak przewidują analitycy, w związku z wystąpieniem niższych, niż miało to miejsce w poprzednim roku, zbiorów warzyw i owoców oczekiwany jest wzrost cen, które będą się zmieniały w zależności od oddziaływania warunków agrometeorologicznych.

Źródło:  tygodnik-rolniczy.pl, AGROmapa Credite Agricole

Ceny owoców krajowych na podstawie rynku hurtowego w Broniszach

Krajowe owoce borówki amerykańskiej pojawiły się na rynku hurtowym w Broniszach na początku czerwca. Średnie ceny w czerwcu wynosiły od 37,50zł/kg na początku m-ca, następnie stopniowo spadały aż do 17,50zł/kg w dniu 28.06.2024. Lipiec to ceny średnio15-18zł/kg  a najniższa cena była w dniu 24.07 – 13,50zł/kg. Początek sierpnia 17-18 zł – ceny zaczęły rosnąć od 21.08 i był to skok do 24 - 25zł/kg. Początek września znów skok do 34zł/kg a obecnie (10.09.2024) średnia cena to 36,50zł/kg. Krajowych borówek na rynku jest coraz mniej, więc ich ceny rosną.

 Ceny będą rosły także przez opóźniony sezon w Peru. W tym roku szczyt zbiorów przypada na listopad, a dostawy do Europy przypadną na grudzień i styczeń. Dopiero wtedy możemy spodziewać się bardziej znaczących spadków cen. Peru to największy eksporter borówek na świecie. Sytuacja w Peru wpływa na globalny rynek.

Sprzedaż malin krajowych (na rynku hurtowym w Broniszach) rozpoczęła się już w połowie maja od średniej ceny 65zł/kg następnie ceny zaczęły stopniowo spadać – na koniec maja było to 42zł/kg. Czerwiec to średnie ceny: I dekada 28,50 – 36,50zł/kg, II dekada 17,50 – 26,50zł/kg, III dekada 15-29zł/kg. Lipiec i sierpień gdzie jest największa podaż owoców ceny niższe ale nadal zmienne Lipiec 16-36zł/kg,  sierpień 16,50 – 28,80zł/kg. Początek września to średnia cena sprzedaży 27zł a obecna (10.09) 33,50zł/kg.

Zauważyć należy, że krajowi producenci malin nie są zadowoleni z uzyskanych cen w skupie, gdyż  mimo spadku dostaw branża przetwórcza ma alternatywne źródło zaopatrzenia poprzez możliwość importu tanich malin mrożonych z Ukrainy.

Sprzedaż truskawek krajowych trwa nadal. Na rynku hurtowym w Broniszach pojawiły się one w dniu 26.04.2024 w cenie średniej 30zł/kg a już 30.04 były w cenie 19,50zł/kg. W maju wahały się w cenach średnich od 5,50 – 17zł/kg, w czerwcu od 7,50 – 20,50zł/kg, w lipcu od 13,00 – 21,00zł/kg, w sierpniu 16,00 – 24,00zł/kg. Natomiast w pierwszej dekadzie września utrzymuje się średnia cena 22,50zł/kg.

Wrzesień to duża podaż na rynku jabłek, gruszek i śliwek. Na rynku hurtowym w Broniszach (na dzień 10.09.2024) dostępne są takie odmiany jabłek jak: celesta, antonówka, cortalnd, delikates, gala, lobo, piros w cenach  zależnie od odmiany od 2,00 – 4,35zł/kg czyli średnio około 3zł/kg.

Ceny tych owoców zmieniały się od początku roku następująco. Od stycznia do maja dostępne były na rynku w Broniszach 3 odmiany jabłek: cortland, gala i lobo w cenach od 2-4 zł/kg. Pod koniec czerwca ceny jabłek z poprzedniego sezonu dochodziły do 5,30zł/kg. W nowym sezonie w lipcu antonówka sprzedawana była w cenach: 2,85-5,25, piros 2,55 – 5,55zł/kg. W sierpniu pojawiły się wymienione wcześniej odmiany jabłek w cenach hurtowych od 2 -3,35zł kg.

Gruszka konferencja na początku roku sprzedawana była w średniej cenie około 5zł, potem 5,50 i  do końca lipca utrzymywała stałą cenę średnią 5,75zł/kg. Nowy sezon od sierpnia w cenie średniej około 4zł a początek września w cenie średniej 3,75zł/kg.

Gruszka klopsa na rynku hurtowym w Broniszach pojawiła się 19 lipca – średnia cena w lipcu i sierpniu to około 4,50zł/kg. Obecnie gruszka ta dostępna tylko z chłodni w cenie średniej 6zł/kg.

Również śliwka węgierka pojawiła się na rynku w Broniszach w drugiej połowie lipca. W lipcu trzeba było za nią zapłacić od 2,50 – 4zł/kg, w sierpniu od 3,00 – 4,50zł/kg a obecnie kosztuje średnio 4zł/kg.

Źródło: wieścirolnicze.pl, sad24.pl

Opracowanie:

Kaja Walkowska

Ludmiła Kamińska

Dominika Kołacka

Andrzej Przepióra

Aleksander Poznański