Za nami pierwsze dwa tygodnie nowego roku. Poprzedni rok był bardzo trudny dla polskiego rolnictwa. Był to rok charakteryzujący się kryzysem ekonomicznym, który zdominował sektor rolno-spożywczy. Szczegółowe podsumowanie ubiegłego roku w rolnictwie znajdą Państwo tutaj
Już od dłuższego czasu mamy do czynienia z ogromnym kryzysem, który obejmuje wszystkie kierunki produkcji rolnej. Kryzys ten doprowadza do niewydolności finansowej gospodarstw rolnych, a co za tym idzie do ich upadku. Bardzo niskie ceny płodów rolnych, jak również bardzo wysokie koszty produkcji doprowadziły do spadku opłacalności produkcji rolnej. Wprawdzie rząd ratował sytuację w formie dopłat np. do zbóż czy nawozów, jednakże nie wszyscy rolnicy mogli z nich skorzystać (niesprawiedliwy podział rolników na „lepszych” i „gorszych”). Do niskich cen skupu polskich produktów przyczynił się nadmierny import produktów rolnych z Ukrainy, o czym jako Izba wielokrotnie interweniowaliśmy. Początek roku nie przynosi wielkich zmian, a zdaniem wielu ekspertów taka sytuacja potrwa dłużej. Kolejny rynek – rynek cukru znalazł się pod presją tego produktu z Ukrainy, która zwiększa produkcję buraków cukrowych i ich przetwórstwo. Sieci detaliczne, mając tańszą alternatywę, obniżą ceny zakupu cukru dla unijnych cukrowni, co przełoży się na spadek cen skupu buraków cukrowych w przyszłym sezonie. Brazylia odnotowuje rekordowe wzrosty produkcji i eksportu drobiu i wieprzowiny, które w ramach kontyngentów oraz umów o wolnym handlu będą trafiać na rynek unijny oraz rynki trzecie, z których będą wypierać produkcję naszych rolników. W samej Komisji Europejskiej faktem stał się rozłam wokół decyzji co do kontynuacji bezcłowego obrotu z Ukrainą. Obawiamy się, że na fali solidarności z Ukrainą, zniesienie ceł będzie kontynuowane. Nowy rok może przynieść wzrost cen energii elektrycznej, co przełoży się na kondycję finansową całego sektora. Nasze prognozy na cały rok i dalszą perspektywę znajdziecie Państwo tutaj: Co czeka rolników w 2024 roku? - Aktualności - Wielkopolska Izba Rolnicza (wir.org.pl). Trudną sytuację ekonomiczną naszej branży zaczynają odczuwać rolnicy w całej UE, o czym świadczą olbrzymie protesty w Niemczech, Francji czy Holandii.
Poniżej nasza analiza sytuacji aktualnej na poszczególnych rynkach rolnych:
Trzoda chlewna
Niestety – nowy 2024 rok nie przyniósł zmian na rynku trzody chlewnej. Nadal na rynku krajowym obserwujmy spadek notowań w skupach. Dostrzegamy typowy spadek konsumpcji wieprzowiny po okresie świąteczno-noworocznym. Naszym zdaniem aktualnie na rynku trzody chlewnej pozostali już producenci, którzy zajmują się produkcją fachowo i umiejętnie.
Przyjrzyjmy się cenom oferowanym przez skupy na przestrzeni ostatnich kilkunastu tygodni:
oraz jak kształtowały się ceny na początku każdego roku w latach 2021-2024
Rynek zbóż, kukurydzy i rzepaku
Sytuacja na rynku zbóż nadal jest tragiczna i nie widać żadnego ożywienia w punktach skupu. Niestety wraz z początkiem nowego roku obserwujemy spadki kontraktów zbożowych na rynkach światowych. Jeżeli chodzi o polskie skupy to ceny z początku roku są porównywalne do tych z końca ubiegłego roku. Według prognoz Izby Zbożowo-Paszowej aktualnie na rynku należy się spodziewać dostaw ziarna do wytwórni pasz/młynów w ramach umów zawartych w końcu minionego roku. Chęci większych zakupów ziarna przez przetwórców powinny być widoczne pod koniec stycznia/w lutym w związku z koniecznością pokrycia potrzeb surowcowych na luty i kolejne tygodnie bieżącego sezonu. Analizując dane z ostatnich miesięcy nie ma co się dziwić, że rolnicy wstrzymują się ze sprzedażą ziarna, gdyż takich niskich notowań nie było już od ponad 2 lat. Dodatkowo pojawiają się problemy ze zbytem i kupcami, którzy by zapłacili zadowalającą cenę.
Cena pszenicy konsumpcyjnej w styczniu w latach 2009-2024
Mleko
Jeżeli chodzi o sytuację na rynku mleka to okres spadków cen skupu mleka się zatrzymał – część mleczarni zaczęła stopniowo podwyższać ceny. Pod koniec ubiegłego roku spadki wyhamowały się i obecnie cena mleka w przypadku dużych odbiorców wynosi już powyżej 2 zł/l. Widoczne jest natomiast bardzo duże zróżnicowanie cen skupu, które wynika z kondycji ekonomicznej danej spółdzielni czy prywatnego podmiotu skupowego. Ceny mieszczą się w widełkach 1,70-2,12 zł/litr mleka surowego. Te wyższe ceny płacą największe i najsilniejsze podmioty, które obecnie przechwytują dostawców z innych spółdzielni, gdzie ceny skupu są dużo niższe. Eksperci prognozują, że w ciągu roku cena w skupach raczej już nie wzrośnie. Są natomiast szanse na takie wzrosty pod koniec roku.
Rynek owoców i warzyw
W okresie zimowym, krajowa sprzedaż owoców opiera się na sprzedaży jabłek i gruszek. Podaż pierwszego owocu na rynku jest dość spora. Ceny są dość stabilne od początku sezonu, jednak producenci oczekiwali by wzrostu cen skupu, chociażby zważywszy na fakt wciąż rosnących kosztów przechowywania w chłodniach.
Wielu konsumentów w tym okresie sięga po owoce egzotyczne, np. mandarynki, pomarańcze, banany lub ananasy. Warto pamiętać, że nadal dostępne są polskie owoce – gruszki, jabłka i należy wspierać lokalnych producentów.
W przypadku warzyw, w okresie zimowym na polskim rynku dostępne są przede wszystkim warzywa korzeniowe, strączkowe, cebulowe i kapustne. W chłodnych warunkach nie zgniją tak szybko i mogą być dłużej przechowywane. Ile kosztują te warzywa?
Średnie ceny skupu warzyw i owoców krajowych na rynku hurtowym (ceny z 10.01.24)*:
- Cebula – 2,50-2,80 zł/kg
- Buraki – 2,00-2,80 zł/kg
- Kapusta biała – 2,40-3,00 zł/kg
- Marchew – 2,80-3,20 zł/kg
- Ziemniaki – 1,90-2,50 zł/kg
- Jabłka – 3,00-4,00 zł/kg (zależnie od odmiany)
- Gruszki – 5,50-6,00 zł/kg
*(Źródło: Zintegrowany System Rolniczej Informacji Rynkowej)
Bydło mięsne
W ostatnim czasie odnotowuje się niewielki wzrost cen skupu bydła, jednakże są to nieznaczne podwyżki - kilkugroszowe.
Średnie ceny skupu bydła rzeźnego w wadze żywej (notowania na dzień 09.01.24)*:
- byki: 8,80-14,00, średnia: 11,00 zł/kg
- jałówki: 5,50-13,00, średnia: 11,00 zł/kg
- krowy: 4,00-10,00, średnia: 7,50 zł/kg.
Ceny skupu bydła rzeźnego na WBC*:
- byki: 18,20-21,50 zł/kg, średnia: 20 zł/kg
- jałówki: 16,80-22,00 zł/kg, średnia: 19,70 zł/kg
- krowy: 13,00- 17,50 zł/kg, średnia: 15,50 zł/kg.
*(źródło: cenyrolnicze.pl)
Planowane jest wsparcie finansowe na tym rynku. Ministerstwo rolnictwa zaproponowało uruchomienie pomocy rządowej w formie dofinansowania zakupu czystorasowego buhaja rasy mięsnej w wieku powyżej 13 miesięcy, dla którego wystawiono świadectwo zootechniczne.
Zakłady mięsne, ubojnie dopiero wchodzą w normalne tory produkcyjne po świąteczno-noworocznych przerwach technicznych. Ilość trafiającego do skupu bydła jest na stosunkowo niskich poziomach. Niska podaż, może wpływać na brak drastycznych zmian cen skupach, ale pozostających na dość wysokim poziomie. Popyt na wołowinę także nie ulega poprawie, gdyż nie każde gospodarstwo może sobie na nie pozwolić, ze względu na stosunkowo wysoką cenę.
Opracowanie:
Kaja Walkowska
Magdalena Kołodziejek
Andrzej Przepióra
Aleksander Poznański
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
