W piątek 17 września br. w trybie zdanym odbyło się trzecie w tym roku posiedzenie plenarne Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy w Poznaniu. Spotkanie prowadził prof. Józef Orczyk – Przewodniczący Rady.
Rada zajęła się następującymi tematami w porządku obrad:
- Raport końcowy z realizacji Strategii Zatrudnienia dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2014-2020,
- Sytuacja na wielkopolskim rynku pracy na tle kraju w latach 2019-2021,
- Absolwenci rocznik 2019/2020,
- Działalność Wielkopolskiej Izby Rzemieślniczej związana z zapotrzebowaniem na pracowników.
Raport końcowy z realizacji Strategii Zatrudnienia dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2014-2020 został przygotowany przez Wydział Polityki Rynku Pracy WUP w Poznaniu. Dokument został przyjęty przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego 19 lipca br. Raport jest materiałem stanowiącym podsumowanie całego okresu realizacji regionalnego dokumentu planistycznego Strategia Zatrudnienia dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2014-2020. Opisuje działania, zrealizowane w Wielkopolsce w minionych siedmiu latach, przez instytucje i podmioty, których funkcjonowanie odbywało się w obszarze regionalnego rynku pracy i miało wpływ na zatrudnienie, a także rynek edukacyjny i sferę pomocy społecznej w województwie.
Materiał ma charakter ewaluacyjny, ukazujący rezultaty działalności poszczególnych realizatorów działań, sformułowanych w Strategii, mających na celu wsparcie szerokiego grona grup społecznych w ich funkcjonowaniu na wielkopolskim rynku pracy, w długofalowym horyzoncie czasowym.
Założenia Strategii określały podstawę działań Samorządu Województwa Wielkopolskiego oraz partnerów rynku pracy w obszarze regionalnej polityki zatrudnienia w 7-letnim okresie programowania. Stanowiła ona uzupełnienie zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku. Zarząd Województwa Wielkopolskiego, w latach 2014-2020, corocznie przyjmował Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia w Województwie Wielkopolskim, tworzony we współpracy z podmiotami zewnętrznymi, w oparciu o zapisy obowiązujących dokumentów i planów krajowych.
Na działania, zrealizowane w ramach Strategii, wydatkowano środki finansowe, pochodzące z: Unii Europejskiej (EFS), budżetu (państwa i jednostek samorządu terytorialnego) oraz z funduszy celowych (FP, FGŚP i PFRON).
W latach 2014-2020, w obszarze wielkopolskiego rynku pracy, podejmowanych było wiele działań mających na celu wzrost zatrudnienia i aktywności zawodowej mieszkańców, podniesienie poziomu kształcenia oraz promocję integracji społecznej w regionie. Spośród Priorytetów, które obejmowała Strategia, najwięcej środków przeznaczono na działania związane z aktywizacją zawodową mieszkańców Wielkopolski. Na realizację działań w ramach Priorytetu I. przeznaczono łącznie ponad 6,4 mld zł. Polityka finansowa, prowadzona przez samorządy powiatowe w latach 2014-2020, umożliwiła podejmowanie działań mających na celu pomoc osobom bezrobotnym w podejmowaniu zatrudnienia, zdobywaniu nowych kwalifikacji i umiejętności zawodowych oraz wspieranie pracodawców w kierunku tworzenia miejsc pracy.
Generalnie sytuacja na rynku pracy w Wielkopolsce, zarówno przed pandemią, jak i po pandemii – wygląda dobrze. W okresie realizacji Strategii Wielkopolska zajmowała pierwsze miejsce w kraju pod względem stopy bezrobocia, która kształtowała się na poziomie od 7,6% w 2014 r. do 3,7% w 2020 r., z czego najniższą wartość osiągnęła w roku 2019 (2,8%), natomiast wskaźnik zatrudnienia osób w wieku produkcyjnym 18-64 lat w IV kwartale 2020 roku wzrósł o 8,4 p.p. i wyniósł 76,8% w porównaniu do punktu startowego Strategii tj. na koniec IV kwartału 2013r. gdy wynosił 68,4%.
Liczba bezrobotnych w regionie, w siedmiu latach obowiązywania Strategii, ulegała zmianom. Najniższą wysokość tego wskaźnika odnotowano w 2019 r. (46.313 osób bezrobotnych), stanowiło to mniej o 60% od najwyższego poziomu bezrobocia, osiągniętego w 2014 r. (116.410 osób bezrobotnych). Rynek pracy w okresie lat 2017-2019 zmienił swe oblicze, będąc „rynkiem pracownika”, z uwagi na dobrą koniunkturę gospodarczą i dostęp do zatrudnienia. Na koniec 2020 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w województwie wielkopolskim uległa zwiększeniu i wyniosła 60.958 osób, co stanowiło wzrost od najniższego poziomu z 2019 r. o 14.645 bezrobotnych.
Wystąpienie pandemii COVID-19 spowodowało konieczność dostosowania działań urzędów pracy do zmian, jakie zachodziły na rynku pracy. W 2020 r. wdrażano nowe instrumenty finansowe, skierowane do pracodawców, mające na celu ochronę miejsc pracy. Wielkopolskie samorządy powiatowe pozyskały środki FP na pomoc przedsiębiorcom w ramach Tarczy Antykryzysowej. Natomiast WUP dofinansowywał część wynagrodzeń pracowników z FGŚP.
Pandemia koronawirusa nie dotknęła naszego kraju aż tak bardzo, gdyż opieramy swoją gospodarkę głównie na produkcji, w tym na rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym. Te kraje, w których bardziej rozwinięty jest sektor usług, nastąpiły większe straty po koronakrysysie (np. straty Hiszpanii wyceniane są na 30%, ze względu na duży udział i straty sektora turystycznego).
Opracowanie Sytuacja na wielkopolskim rynku pracy na tle kraju w latach 2019-2021 zostało przygotowane przez Wydział Polityki Rynku Pracy WUP w Poznaniu. Dokument stanowi syntetyczną analizę sytuacji w latach 2019-2020 oraz porównanie jej do ogólnej sytuacji w kraju. W szczególności skupiono się na: bezrobociu rejestrowanym, sytuacji pracujących, zatrudnieniu i prowadzeniu działalności gospodarczej oraz sytuacji cudzoziemców w czasie pandemii koronawirusa. Zmiany zachodzące w czasach pandemii zestawiono z rokiem 2019, by zrozumieć jak duży był jej wpływ na zaobserwowane trendy.
W toku dyskusji zauważono, że Wielkopolskę wyróżnia wysoki poziom aktywności zawodowej jej mieszkańców, solidność i zaangażowanie pracowników. Nie idą za tym jednak wynagrodzenia, które na tle kraju tylko w jednym roku bardziej zbliżyły się do czołówki krajowej. W kwestii zatrudnienia obcokrajowców, Wielkopolskę cechuje duży poziom importowanej siły roboczej (migracja zarobkowa). Jednocześnie zauważalny jest mniejszy poziom obcokrajowców osiedlających się na stałe z rodzinami (tutaj potrzebna jest bardziej elastyczna polityka Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego). Trend jest taki, że do 2050 roku może zabraknąć w Wielkopolsce rąk do pracy, dlatego już teraz potrzebne są zdecydowane działania, aby temu zapobiec.
Materiał Absolwenci rocznik 2019/2020 przygotowany został przez Wydział Polityki Rynku Pracy WUP w Poznaniu. Podczas posiedzenia WRRP skomentował go Wiceprzewodniczący WRRP w Poznaniu Karol Pufal.
Opracowanie dotyczące sytuacji wielkopolskich absolwentów, obrazuje bieżące trendy i kierunki rozwoju rynku edukacyjnego w regionie. Przedstawia w jakiej sytuacji na rynku pracy znajdują się reprezentanci różnych zawodów tuż po ukończeniu szkoły, na każdym z poziomów kształcenia oraz jakie zapotrzebowanie kadrowe zgłaszają pracodawcy. Analiza ma przybliżyć relację pomiędzy szkolnictwem a rynkiem pracy w Wielkopolsce, a także posłużyć jako materiał wspomagający organy decyzyjne w procesie korelacji kierunków kształcenia w szkołach z realnymi potrzebami rynku pracy.
To, że Wielkopolska ma niższe na tle kraju bezrobocie, wynika m.in. z rzemieślniczych tradycji w naszym województwie oraz kształcenia w tych kierunkach. Pan Karol Pufal zasygnalizował problemy z przeprowadzaniem egzaminów czeladniczych. Mimo sygnalizowanych problemów, Ministerstwo Edukacji nie przyjmuje argumentacji Izby Rzemieślniczej. Pani Iwona Janicka dostrzegła brak w przygotowywanych obecnie strategiach wątku rzemieślniczego – nie ma kierowanego wsparcia i specjalnych programów dla rzemiosła. A przecież ma ono kluczowe znaczenie w skracaniu łańcuchów dostaw. W podsumowaniu prof. Józef Orczyk zauważył, że w toku dyskusji nad aspektami ideologicznymi w opracowywanych obecnie strategiach odbudowy po koronakryzysie, zapomniano o kwestiach zawodowych. Warto się nad tym pochylić, dlatego na kolejne posiedzenie WRRP zostanie przygotowany projekt uchwały wspierającej w tej sprawie.
Opracowanie: Grzegorz Wysocki na podstawie materiałów Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy w Poznaniu.
