Spadek spożycia mięsa w Europie jest faktem. Wynika z szeregu czynników. Przede wszystkim zmian w stylu życia i świadomości konsumentów. Mięso, szczególnie czerwone, jest kojarzone z negatywnym wpływem na zdrowie, środowisko oraz dobrostan zwierząt. Według prognozy Komisji Europejskiej do 2030 roku roczne spożycie mięsa w Unii Europejskiej zmniejszy się o 1,1 kilograma i wyniesie 67,6 kilograma na mieszkańca. Europejczycy będą jeść mniej wieprzowiny i wołowiny, ale więcej kurczaka. Eksperci z BCG (Boston Consulting Group) przewidują, że do 2035 roku aż 22% białka pochodzić będzie ze źródeł roślinnych (obecnie 2%). Komisja Europejska ogłosiła bardzo ambitne cele środowiskowe oraz klimatyczne. Według danych Europejskiej Agencji Środowiska w 2015 r. w 28 krajach UE rolnictwo było odpowiedzialne za 9,58% całkowitej emisji gazów cieplarnianych. Z fermentacji jelitowej pochodziło w tym czasie ok. 4,35%, z gleb rolniczych – 3,67%, z procesu zarządzania obornikiem – 1,48%, oraz z innych źródeł, np. na skutek wypalania resztek rolniczych – 0,06%. W całkowitej emisji gazów cieplarnianych w UE rolnictwo odpowiada za 4,32% emisji metanu i za 5,27% emisji tlenku azotu. Nowe strategie mają w znaczący sposób przyczynić się do emisji tych gazów.
Bardzo aktywna postawa ruchów ekologicznych ma bardzo duży wpływ na konsumentów, szczególnie w zakresie informowania ich o dewastującej roli produkcji zwierzęcej dla środowiska. Te informacje są szczególnie chętnie przyjmowane przez młodzież, co nie napawa optymizmem na przyszłość. Według innych danych Eurostatu 20% społeczeństwa zrezygnowało już z jedzenia mięsa a kolejne 40% rozważa taki ruch i/lub ogranicza spożywanie mięsa. W ramach przeglądu polityki promocyjnej UE, Komisja Europejska rozważa scenariusz całkowitego wykluczenia mięsa z działań promocyjnych. Zdaniem unijnej organizacji rolniczej COPA COGECA, taki kierunek zmian jest "pod silną presją wiceprzewodniczącego wykonawczego Fransa Timmermansa" Do czerwca bieżącego roku będą trwały konsultacje publiczne dotyczące zmian w polityce promocyjnej UE. Wielkopolska Izba Rolnicza weźmie oczywiście w nich udział. Produkcja zwierzęca jest strategicznym kierunkiem produkcji rolniczej w naszym województwie. Przy niewielkich areałach gospodarstw rolnych i słabych ziemiach produkcja zwierzęca pozwala na zwiększenie efektywności gospodarowania oraz wzrost wartości dodanej wytwarzanej w gospodarstwie rolnym. Jesteśmy jak najbardziej za ograniczaniem emisji gazów cieplarnianych ale można tego dokonać poprzez stosowanie innowacyjnych technologii i metod produkcji.
Uniwersytet Przyrodniczy prowadzi na przykład badania nad selekcją genetyczną bydła mlecznego w kierunku minimalizacji emisji gazów pochodzących z fermentacji jelitowej. Ta cecha może być składową indeksu hodowlanego w przyszłości. Wielkopolska Izba Rolnicza była partnerem w międzynarodowym projekcie Inno4grass. Celem tego projektu było pokazanie i promowanie innowacyjnych technologii związanych z wykorzystaniem użytków zielonych w produkcji bydła i owiec. Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis wykazało, że łąki i pastwiska są bardziej wydajnymi pochłaniaczami dwutlenku węgla niż lasy. Właściwe i innowacyjne wykorzystanie użytków zielonych w produkcji mleka to dobry efekt dla środowiska oraz dla ekonomiki produkcji mleka w gospodarstwie. Innowacyjne praktyki rolników z całej Europy można obejrzeć tutaj.
Polityka promocji mięsa powinna być jak najbardziej utrzymana natomiast wymaga korekt co do jej treści. Polityka ta powinna wskazywać konsumentowi korzyści dietetyczne ze spożywania mięsa oraz pokazywać praktyki stosowane przez rolników w celu produkcji mięsa z jak najmniejszym negatywnym wpływem na środowisko, klimat i same zwierzęta. Celem tej polityki powinien być również przekaz, że koszty takiej produkcji są wyższe i nie mogą wyłącznie obarczać rolnika. Ważnym elementem tej polityki będzie znakowanie mięsa i jego produktów, tak aby konsument wiedział co wybiera i za co płaci wyższą cenę. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpoczęło właśnie pilotażowy program „paszportyzacji żywności” między innymi dla wołowiny. Celem tego programu jest dotarcie do konsumenta z informacją o źródle i metodach produkcji każdego kawałka mięsa wołowego, które kupuje. Ważne będą również inicjatywy lokalne i produkty lokalne. Te ostatnie szczególnie są wspierane poprzez Wielkopolską Izbę Rolniczą w formie wydarzeń promocyjnych oraz konkursów świątecznych. Wspieramy również tworzenie krótkich łańcuchów spożywczych i grup producenckich poprzez działania doradcze i szkoleniowe. Zahamowanie negatywnych konsekwencji zmiana na rynku mięsa będzie w dużej mierze zależało od współpracy wszystkich podmiotów operujących w łańcuchu spożywczym.
Kontakt z autorem: a.przepiora@wir.org.pl
