Rynki rolne w połowie lipca – niewielka poprawa

Trudna sytuacja na rynkach rolnych trwa od dawna. Jednak lipiec przyniósł pewną poprawę. Szczególnie poprawie uległa rentowność produkcji rzepaku oraz pszenicy konsumpcyjnej. To efekt niewielkiego, ale jednak wzrostu cen oraz spadku kosztów produkcji. Widać, że działają mechanizmy rynkowe, to znaczy, że oferowane ceny na rynkach globalnych zbliżają się do kosztów produkcji. Sęk w tym, że do kosztów produkcji najtańszych producentów na rynku światowym, do których nie mogą zaliczać się rolnicy z krajów Unii Europejskiej. My ponosimy wysokie koszty środowiskowe i klimatyczne oraz koszty związane z nie najlepszymi warunkami do produkcji zbóż. W trudnej, ciągle sytuacji są przede wszystkim producenci jęczmienia i kukurydzy, co potwierdzają kalkulacje prowadzone przez WIR na podstawie comiesięcznych notowań cen skupu płodów rolnych i środków produkcji. W poniżej tabeli porównaliśmy wyniki finansowy uzyskiwany z 1 ha podstawowych kierunków produkcji liczony w lipcu w latach 2020-2024:

Rynek zbóż

Na ubiegłotygodniowej konferencji Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Wiceminister Michał Kołodziejczak poinformował, że swoje prace rozpoczął właśnie zespół ds. monitorowania rynków rolnych -  na razie w obszarze zbóż. Nasza Izba wielokrotnie w swoich artykułach, pismach interwencyjnych i stanowiskach Walnego Zgromadzenia wskazywała, że tak naprawdę nikt nie wie na jakim poziomie są krajowe zapasy zbóż. Dane przekazywane przez analityków mocno różniły się od tych, które przekazywało Ministerstwo. Wielkopolska Izba Rolnicza wielokrotnie proponowała, ażeby powstał rzetelny system monitoringu zbóż, gdyż bez wiarygodnych danych trudno będzie zarządzać rynkiem zbóż i kształtować politykę rolną w tym zakresie. Nowo powstały zespół ma raportować, dzielić się wiedzą i wysyłać w przestrzeń publiczną alerty w istotnych dla rynku tematach i nagłych sytuacjach.

O tragicznej sytuacji na rynku zbóż pisaliśmy bardzo często, a sytuacja na tym rynku jest nadal niestabilna. Rynek zbóż to temat, który na przestrzeni ostatniego czasu bardzo mocno rozgniewał środowiska rolnicze. To właśnie niekontrolowany napływ zbóż, rzepaku oraz kukurydzy spowodował gwałtowny spadek cen na rynku polskim. Tragiczna sytuacja na rynku zbóż trwa od dawna. Według naszych kalkulacji, opłacalność pszenicy spadła od marca 2023 roku, kukurydzy na ziarno od listopada 2022 roku, a rzepaku od kwietnia 2023r. – jednakże w bieżącym miesiącu producenci rzepaku są lekko na plusie (drugi miesiąc z rzędu).

Wielkopolska Izba Rolnicza wzorem lat ubiegłych rozpoczęła regularny monitoring rynku zbóż, kukurydzy i rzepaku. Monitoring prowadzą pracownicy naszych biur powiatowych oraz zespół ekonomiczny z biura wojewódzkiego. Pierwsze dane zebraliśmy na koniec czerwca br. i dotyczyły one tzw. małych żniw – więcej o małych żniwach przeczytają Państwo tutaj

W Wielkopolsce ruszyły tzw. duże żniwa, jednakże w ostatnim czasie zbiory zbóż zostały wstrzymane przez niekorzystne warunki pogodowe – w Polsce przechodziły gwałtowne burze, które niosły za sobą straty oraz podtopienia plantacji. Szczegółowe dane dotyczące dużych żniw znajdą Państwo tutaj

Z informacji, które mogą Państwa zainteresować to jak informuje ARiMR, ruszyła wypłata dopłat do zboża sprzedanego między 1 stycznia a 31 maja 2024 r. Dzięki uprzejmości Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (OR Wielkopolska) wiemy, że finalnie zostało złożonych 187 189 wniosków. zapotrzebowanie na pomoc przekroczyło zaplanowany budżet. Dlatego w ustalaniu wysokości dopłat zastosowano współczynnik korygujący, wynoszący 0,92. Wypłata dopłat do sprzedanego zboża będzie więc niższa, niż pierwotnie zakładano. Poniżej prezentujemy liczbę wniosków złożonych przez wielkopolskich rolników w ujęciu powiatowym:

Przypominamy, że Wielkopolska Izba Rolnicza niezwłocznie po ogłoszeniu informacji o planowanym wsparciu przygotowała szereg uwag. Niestety, po raz kolejny rząd nie uwzględnił uwag środowisk rolniczych. Jako Wielkopolska Izba Rolnicza zwracaliśmy się z postulatami, aby pomoc rozszerzyć w zakresie kwalifikowanego okresu sprzedaży oraz zakresu pomocy włączając w nią pomoc do gryki oraz rzepaku. Prosiliśmy również o uwzględnienie sytuacji, kiedy to rolnik sprzedał zboże do grupy producenckiej, której jest członkiem przed 1 stycznia 2024 r. a grupa sprzeda to zboże w okresie kwalifikującym się do pomocy. Również apelowaliśmy o dokona-nie zmiany terminu, w jakim rolnicy mogli sprzedać zboże, aby otrzymać dopłaty.

Rynek trzody chlewnej

Na tym rynku doszło do niespodziewanych spadków cen skupu. Jest to być może efekt wojny handlowej pomiędzy Europą a Chinami. Te ostatnie wstrzymały import wieprzowiny z Europy w odwecie na wprowadzenie przez Unię Europejską ceł na samochody elektryczne. Dodatkowo sektor jest pod znaczącą presją ASF. W dniu 12 lipca 2024 potwierdzono 9 i 10 ognisko ASF w Wielkopolsce. Przypominamy, że w całym 2023 roku stwierdzono 10 ognisk w samej tylko Wielkopolsce, na 30 ognisk w kraju. Należy się zatem spodziewać, że ten rok będzie znacząco gorszy pod tym kątem. ASF jest jedną z głównych przyczyn, obok braku opłacalności produkcji, redukcji pogłowia oraz liczby stad świń w Polsce i w Wielkopolsce, jaka miała miejsce na przestrzeni ostatnich kilku lat. Skuteczna walka z tym wirusem oraz zabezpieczenie finansowe gospodarstw rolnych w razie jego zaistnienia i nałożenia stref z ograniczeniami to podstawa efektywnego programu odbudowy pogłowia trzody chlewnej w Polsce. Wielkopolska Izba Rolnicza od wielu lat aktywnie działa na rzecz ograniczenia tej choroby oraz redukcji negatywnych skutków finansowych dla producentów. Apelujemy również o przestrzeganie bioasekuracji nie tylko w gospodarstwach rolnych, ale również przez myśliwych czy osoby pracujące w lesie, co pozwoli na zminimalizowanie ryzyka wystąpienia choroby. Podsumowanie działań Wielkopolskiej Izby Rolniczej w kontekście ASF-u znajdziecie Państwo tutaj

Cały czas czekamy na rzetelny i kompleksowy program odbudowy pogłowia trzody chlewnej w Polsce i uniezależnienie się od importu duńskich warchlaków, poprzez który następuje transfer skromnych nadwyżek finansowych do duńskich producentów. Wyzwaniem są rosnące wymogi w zakresie dobrostanu zwierząt. To one powodują, że produkcja trzody chlewnej w krajach UE jest droższa od brazylijskiej czy amerykańskiej. W kontekście rosnącego popytu na wieprzowinę w krajach rozwijających się, nie należy się spodziewać, że jego beneficjentem będą nasi rolnicy. Zdaniem ekspertów z Austrii oraz Niemiec, Europa nie powinna nastawiać się na eksport wieprzowiny i utrzymywać samowystarczalność produkcji na poziomie około 110%. Przekraczanie tego wskaźnika będzie oznaczało spadek cen skupu i problemy ze sprzedażą mięsa wieprzowego poza UE.

Rynek owoców i warzyw

Cebula: Import cebuli całkowicie wygasł. Na rynku w dużej ilości jest dostępna krajowa cebula podsuszana z tegorocznego zbioru. Niemniej, cena spada. Najbardziej znaczące obniżki można było obserwować w ciągu ostatnich tygodni. W pierwszych dniach lipca ceny cebuli na rynku w Broniszach oscylowały na poziomie 1,30 zł/kg. Tydzień później (09.07.2024) stawki zamykały się w przedziale od zaledwie 1,00 do 1,30 zł/kg. Obecnie cena cebuli na podwarszawskim rynku oscyluje na poziomie od 1,00 do 1,40 zł/kg. Górny pułap cenowy dotyczy jednak najgrubszego kalibru cebuli, oferowanego najczęściej w sprzedaży detalicznej. Na rynku w Broniszach niesortowana cebula kosztuje natomiast około 1,20 zł/kg. Wyższych cen producenci mogą się spodziewać tylko w przypadku cebuli czerwonej, cukrowej czy czosnkowej.

Kapusta: Sytuacja na rynku kapusty nieco się zmieniła. W poprzednich miesiącach producenci napotykali olbrzymie trudności przy sprzedaży, natomiast ceny pozostawiały wiele do życzenia. Szczególnie trudne okazały się pierwsze tygodnie, w których krajowe warzywo trafiło na rynek. Lokalni producenci musieli wówczas konkurować z dużą ilością towaru spoza Polski. Aktualnie plantatorzy mają zdecydowanie więcej możliwości. Obecnie na rynku hurtowym w podwarszawskich Broniszach ceny kapusty zamykają się w przedziale od 3,00 do 4,00 zł za sztukę. Wiele zależy tutaj od podaży w danym momencie, gdyż towar oferowany jest głównie przez rolników. Nie ma go na ten moment w hurtowniach. Kluczowy jest również kaliber i rodzaj kapusty. Spłaszczone główki są przez producentów sprzedawane nieco drożej. Warto ponadto zauważyć, że w ostatnim czasie wysokiej jakości kapusta jest poszukiwana przez odbiorców w całej Polsce, którzy gotowi są odebrać ją prosto z pola. W tym przypadku odbiorcy są w stanie zapłacić do 1,50 zł/kg. Główka o wadze 3,00 kg będzie więc kosztować 4,50 zł. Kluczową kwestią pozostaje jednak znalezienie owego odbiorcy, co wiąże się z dodatkowym wysiłkiem.

Papryka: Podaż krajowej papryki czerwonej w ostatnim czasie znacząco wzrosła. Na rynku coraz częściej napotkać można dostawców hurtowych. Dla przypomnienia, papryka czerwona pojawiła się na rynku w podwarszawskich Broniszach w ostatnim tygodniu czerwca. Wówczas (24.06.2024) jej ceny wahały się w przedziale od 6,00 zł/kg w przypadku warzyw posiadających wady jakościowe, do nawet 9,00-10,00 zł/kg za towar najwyższej jakości. Obecnie,  cena papryki czerwonej w hurcie oscyluje na poziomie 8,00 zł/kg. W sprzedaży detalicznej stawki wahają się natomiast w granicach 9,00-10,00 zł/kg. Wskazane ceny tyczą się rynku w Broniszach. Ilość warzywa jest wysoka. Towar znajdziemy nie tylko u pojedynczych dostawców, którzy paprykę oferują w workach foliowych, ale również w ofercie hurtowej, gdzie spakowana w kartony proponowana jest na paletach.

Papryka zielona kosztuje natomiast od 4,00 do 5,00 zł/kg. Cena w tym przypadku pozostaje na podobnym do końca ubiegłego miesiąca poziomie. Wówczas stawki osiągane przez producentów zamykały się w granicach około 5,00 zł/kg.

* źródło: www.warzywa.pl

Pozostałe warzywa krajowe na rynku hurtowym w Broniszach (dane na dzień 15.07.2024):

Bób 19,00 – 21,00 zł/kg

Botwinka 2,00 - 3,00 zł/kg

Brokuły 4,85 – 6,00 zł/szt

Buraki czerwone 0,70 – 1,10 zł/kg

Buraki młode 2,00 – 3,00 zł/pęczek

Cebula ze szczypiorem 2,00 - 2,75 zł/pęczek

Cukinia 3,00 – 4,00 zł/kg

Czosnek 1,00 – 2,25 zł/szt

Fasolka szparagowa 8,50 - 11,00 zł/kg

Kalafior 4,75 – 6,00 zł/kg

Koper  2,00 – 2,65 zł / pęczek

Marchew 1,00 – 1,60 zł/kg

Marchew młoda 2,00 – 2,75 zł/pęczek

Nać pietruszki 1,20 – 1,65 zł/pęczek

Ogórek gruntowy 3,50 - 6,00 zł/kg

Ogórek szklarniowy 4,50 - 5,75 zł/kg

Pietruszka korzeń 8,00 -10,00 zł/kg

Pietruszka młoda 3,00 - 4,00 zł/pęczek

Pomidor gruntowy 4,00 – 6,00 zł/kg

Pomidor malinowy 4,00 – 5,00 zł/kg

Pomidor szklarniowy 3,85 – 4,50 zł/kg

Por młody 3,00 – 3,50 zł/kg

Sałata lodowa 3,50 – 6,00 zł/szt

Sałata masłowa 3,00 – 3,50 zł/szt

Seler młody 2,50 - 3,20 zł/szt

Ziemniaki 1,00 – 1,50 zł/kg

Ziemniaki młode 1,50 – 1,85 zł/kg

Ceny owoców krajowych na rynku hurtowym w Broniszach (dane na dzień 15.07.2024):

Agrest 10,00 – 15,00 zł/kg

Borówka amerykańska 14,00 -24,00 zł/kg

Brzoskwinie 5,50 – 8,00 zł/kg

Czereśnie 10,00 – 24,00 zł/kg

Gruszki 5,00 – 6,75 zł/kg

Jabłka 2,00 – 5,50 zł/kg (w zależności od odmiany)

Jagody 39,00 – 42,00 zł/kg

Maliny 25,00 - 30,00 zł/kg

Morela 8,00 -12,00 zł/kg

Porzeczka czerwona 5,00 – 9,00 zł/kg

Śliwka węgierka 4,50 – 5,50 zł/kg

Truskawki 19,00 – 22,00 zł/kg

Wiśnie 8,00 – 10,00 zł/kg

*źródło: wiescirolnicze.pl

Rynek mleka

Na rynku mleka trwa stagnacja cenowa lub nieznaczna obniżka cen dla niektórych dostawców. Mleczarnie narzekają na system kaucyjny oraz odpisy na fundusz ochrony rolnictwa, które zwiększają koszty ich funkcjonowania. Branża, jako wysoce energochłonna stoi przed wyzwaniami kolejnych podwyżek cen energii. Te czynniki powodują brak możliwości podwyższania cen skupu rolnikom. Jak podaje Farmer … Popyt na produkty mleczne na rynku światowym rozwija się nierównomiernie. Ogólnie jednak bilans pierwszego kwartału 2024 roku jest dodatni. Eksperci przewidują niewielkie odbicie cen pod koniec roku. Wyniki finansowe poszczególnych gospodarstw rolnych są mocno zróżnicowane ze względu na stosowaną technologię oraz dostęp do wysokiej jakości, własnych pasz objętościowych. Dobrym kierunkiem rozwoju sektora jest połączenie produkcji mleka z biogazownią i produkcją energii. Ostatnio taką inwestycję ukończył Pan Jerzy Kostrzewa, członek Zarządu WIR. O tym piszemy więcej tutaj

Rynek wołowiny

To zdecydowanie najbardziej stabilny rynek w ostatnich latach. 80% produkcji mięsa wołowego jest eksportowana, a w ostatnim kwartale wartość tego eksportu wzrosła o 6,5%. Ceny skupu wołowiny wahają się nieznacznie w zależności od odbiorcy i jakości, rasy czy wieku skupowanych zwierząt. Warto zwrócić uwagę, że producenci wołowiny posiadają silne organizacje branżowe, które posiadają strategię rozwoju tej branży i ją skutecznie wdrażają. Dodatkowo ten sektor w największym stopniu korzysta z ekoschematów, w tym z ekoschematu „Dobrostan zwierząt”.

Opracowanie:

Kaja Walkowska

Ludmiła Kamińska

Andrzej Przepióra

Aleksander Poznański