Burak cukrowy to uprawa, która wciąż cieszy się ogromnym zainteresowaniem producentów rolnych mimo, że jest to uprawa czasochłonna i co ważniejsze kosztochłonna. Zajmijmy się jednym z najważniejszych aspektów w produkcji buraka, a mianowicie nawożeniem.
Burak jest uważany za roślinę wymagającą jeśli chodzi o nawożenie i istotnie tak jest, natomiast wysokie wymagania nie dotyczą wszystkich składowych nawożenia. Warto wiedzieć co dla buraka jest najważniejsze, aby nawozić go w sposób świadomy i zrównoważony.
Niezwykle pomocnym narzędziem w uprawie buraka są analizy gleby, do których wykonania jest zobligowany każdy rolnik chcący uprawiać tę roślinę. Korzystanie z wyników analiz gleby przy planowaniu nawożenia może pomóc zaoszczędzić sporą część środków przeznaczonych na nawozy.
Odczyn Gleby i wapń odżywczy
Pierwszym czynnikiem w nawożeniu jaki ma olbrzymi wpływ na wydajność w produkcji buraków jest odczyn gleby. Tu bardzo istotne jest dobre planowanie – gdzie w poszczególnych latach będziemy siać buraki ponieważ optymalnym terminem wapnowania stanowiska jest zastosowanie wapna pod przedplon buraka, tak by w momencie siewu odczyn był optymalny. Z różnych względów nie zawsze jest to możliwe. Alternatywą jest stosowanie wysokoreaktywnego wapna węglanowego w postaci mezocalcu, co pozwala stworzyć mikro pH w strefie korzenienia się roślin, co daje efekt podobny do tradycyjnego wapnowania na mniejszą skalę. Jest on także doskonałym źródłem wapnia odżywczego dla roślin buraka.
Burak należy do grupy roślin wrażliwych na niski odczyn gleby. Zakres pH dla tej uprawy wynosi 5,5-7,5 przy czym w warunkach pH 5,5 musimy się już liczyć ze znacznym spadkiem plonu. Trzeba pamiętać, że uregulowany odczyn gleby będzie determinować efektywność całej reszty nawożenia jaką zastosujemy.
Potas
Drugim składnikiem istotnym w uprawie buraków jest potas. Jest to składnik, którego buraki potrzebują najwięcej i akumulują go w ilości ok. 5 kg K2O/t plonu. Niemniej jednak buraki mają tendencję do pobierania potasu w sposób luksusowy i nie ma sensu podawanie tego składnika w nadmiarze ponieważ buraki i tak ten składnik pobiorą, co będzie skutkować obniżeniem jakości korzeni. Jeżeli chodzi o źródła tego składnika to bardzo istotnym jest przedplon buraków. Jeżeli na polu została pozostawiona słoma, był siany poplon np. gorczyca, to buraki będą miały do dyspozycji spore ilości potasu.
Natomiast w postaci nawozów mineralnych należy uzupełnić tę ilość potasu, której brakuje po uwzględnieniu zasobności gleby, przedplonu i zaaplikowanych nawozów organicznych. Najlepszym momentem na nawożenie potasem w burakach jest jesień, w roku poprzedzającym siew buraków.
Fosfor
Kolejnym składnikiem, istotnym w nawożeniu buraka cukrowego jest fosfor. Buraki akumulują ok. 2kg P2O5 na każdą tonę plonu. Ten składnik należy podawać w uprawie buraka na dwa sposoby.
Pierwszy to nawożenie nawozami typu NP bezpośrednio przed siewem buraków tak by nawóz został wymieszany w wierzchniej warstwie gleby i dostarczyć łatwo dostępnego fosforu młodym roślinom.
Nawożenie fosforem bezpośrednio przed siewem powoduje zwiększenie efektywności fosforu nawozowego ponieważ skraca się czas między aplikacją, a pobieraniem fosforu przez korzeń, co zmniejsza straty spowodowane uwstecznianiem się fosforu. Dodatkowo efektywność fosforu można podnieść poprzez zastosowanie fosforu w formie Top Phos, która dodatkowo zabezpiecza ten pierwiastek w glebie przed uwstecznianiem i stratami.
Drugą metodą na zwiększenie efektywności nawożenia buraków fosforem jest jego aplikacja w sposób ultrazlokalizowany w postaci mikronawozów. Tutaj forma nawozu odgrywa istotną rolę. Składniki podawane w bezpośrednim sąsiedztwie kiełkujących nasion nie mogą być zbyt skoncentrowane i agresywne. Istnieje bowiem ryzyko osłabienia wschodów. Idealnym do takiej aplikacji wydaje się być nawóz Physiostart, którego skład jest dostosowany do potrzeb pokarmowych młodych roślin, ryzyko negatywnego wpływu jest zredukowane do minimum, ponadto zawiera kompleks Physio+ stymulujący roślinę do rozbudowy systemu korzeniowego, co w późniejszym okresie przekłada się na większa odporność roślin na stresy środowiskowe oraz lepsze wykorzystanie potencjału stanowiska.
Azot najbardziej plonotwórczy składnik jest również istotny w burakach natomiast zwiększanie dawek w tej uprawie nie daje tak bezpośredniego przełożenia na plon, jak w przypadku upraw np. zbożowych. Buraki wymagają stosunkowo niewielkich dawek tego składnika i akumulują ok 2,4 kg N/t plonu. Co przy przeciętnym plonie 50 t daje ilość 120 kg N/ha. Pamiętajmy o azocie mineralnym w glebie oraz o azocie z nawozów organicznych jeśli takowe są stosowane. W rezultacie przy nawet bardzo wysokich wydajnościach buraków nie powinno się stosować nawożenia mineralnego na poziomie wyższym niż 120 kg N/ha. Istotną kwestią jest również termin stosowania azotu w burakach. Jeżeli podajemy azot pogłównie musimy się liczyć z wydłużeniem wegetacji buraka i późniejszym gromadzeniem cukru w korzeniach. Dlatego zwłaszcza przy planowanej wczesnej odstawie buraka do cukrowni powinno się przyspieszać podanie azotu i w wielu przypadkach podać go w całości przedsiewnie. Natomiast jeżeli wiemy, że buraki długo pozostaną w polu możemy nawozić później.
Bartłomiej Anioła
Agencja Prasowa Jatrejon
