Informacja MRiRW o oznaczaniu kraju pochodzenia produktów spożywczych

1. Dla większości nieprzetworzonych produktów spożywczych prawo unijne wprowadziło wymóg podawania kraju pochodzenia obowiązujący jednakowo we wszystkich państwach UE.

Obowiązkowe podawanie kraju pochodzenia wymagane jest na podstawie przepisów unijnych dla :

• świeżych owoców i warzyw;
• wołowiny i cielęciny (tu konieczność podawania kraju urodzenia, chowu, uboju i  rozbioru);
• ryb i owoców morza (zarówno dla opakowanych jak i sprzedawanych luzem);
• miodu;
• wina (kraj, w którym wyprodukowane są winogrona);
• oliwy z oliwek;
• jaj (nadruk symbolu literowego kraju pochodzenia);
• drobiu importowanego spoza UE;
• surowego, pakowanego mięsa ze świń, kóz, owiec i drobiu (kaczki, gęsi, kury, indyki).

2. Dla pozostałych środków spożywczych stosuje się ogólne przepisy dotyczące wskazywania kraju pochodzenia rozporządzenia (UE) nr 1160/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności. Zgodnie z tymi przepisami podawanie kraju pochodzenia jest dobrowolne. Trzeba podać kraj pochodzenia tylko w przypadku, gdy brak tej informacji mógłby w istotnym stopniu wprowadzić konsumenta w błąd tj. gdyby informacje towarzyszące środkowi spożywczemu lub etykieta jako całość mogły sugerować, że dany środek spożywczy pochodzi z innego kraju lub miejsca (na przykład, gdy w nazwie produktu użyto nazwy kraju, rysunku przedstawiającego flagę, wizerunku budynku charakterystycznego dla jakiegoś kraju, podczas gdy produkt pochodziłby z innego kraju).

3. Dodatkowo na poziomie UE zostały określone zasady uzupełniania podanej w oznakowaniu produktu spożywczego informacji o kraju pochodzenia tego produktu informacją o pochodzeniu jego podstawowych składników (jeśli ich pochodzenie jest inne niż gotowego produktu).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/775 z dnia 28 maja 2018 r. ustanawiające zasady stosowania art. 26 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, w odniesieniu do reguł dotyczących wskazywania kraju lub miejsca pochodzenia podstawowego składnika środka spożywczego opublikowane w maju 2018r zacznie obowiązywać od dnia 1  kwietnia 2020r. Rozporządzenie to określa zasady podawania w oznakowaniu informacji o pochodzeniu „składnika podstawowego” (tj. najważniejszego ilościowo lub jakościowo), w przypadku, gdy podmiot odpowiadający za oznakowanie produktu umieści na opakowaniu w jakiejkolwiek formie - w  postaci oświadczeń, ilustracji, symboli lub wyrażeń, odnoszących się do miejsc lub obszarów geograficznych – informacje odnoszące się lub sugerujące kraj lub miejsce pochodzenia środka spożywczego, a pochodzenie „składnika podstawowego” jest inne niż kraj/miejsce pochodzenia tego środka spożywczego.

Od powyższej zasady wyjątek został ustanowiony tylko w przypadku podania w nazwach zwyczajowych i ogólnych nazw geograficznych uznając, że nazwy zwyczajowe są znane konsumentom i nikt nie wyobraża sobie na przykład, że kupując „fasolkę po bretońsku” nabył produkt pochodzący z Bretanii.

Do tego rozporządzenia Komisja Europejska ma opracować wytyczne. Obecnie trwa analiza pytań i problemów związanych z interpretacją ww. rozporządzenia zgłoszonych przez państwa UE. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi również zgłosiło pytania i wątpliwości przesłane przez organizacje branżowe, służby kontrolne i instytuty naukowe.

Polskie przepisy w zakresie obowiązkowego wskazywania pochodzenia mięsa sprzedawanego bez opakowań i ziemniaków bez opakowań i w opakowaniach.

1. Od kwietnia 2018 r. obowiązuje wymóg krajowy dot. podawania kraju pochodzenia w przypadku sprzedawanego „na wagę”, nieopakowanego świeżego, schłodzonego i zamrożonego mięsa ze świń, owiec, kóz i drobiu (kaczki, gęsi, kury, indyki).

Przepis ten opracowany w MRiRW stanowi uzupełnienie przepisów unijnych obowiązujących we wszystkich państwach członkowskich, a dotyczących ww. rodzajów mięsa sprzedawanego w opakowaniach.

2. W 2018 r. w MRiRW został opracowany projekt rozporządzenia wprowadzającego obowiązek podawania kraju pochodzenia dla ziemniaków oferowanych konsumentom krajowym, zarówno w  przypadku ziemniaków sprzedawanych luzem jak i w opakowaniach. Informacja ta składać się ma z nazwy kraju pochodzenia ziemniaków wraz z wizerunkiem flagi tego kraju.

Ziemniaki są jedynym sprzedawanym w Polsce w tak dużej ilości warzywem, które nie jest objęte obowiązkiem podawania kraju pochodzenia (dla pozostałych warzyw i owoców obowiązek ten został wprowadzony przepisami unijnymi).

Obecnie projekt podlega ocenie Komisji Europejskiej i państw członkowskich (notyfikacja).

Znakowanie środków spożywczych dobrowolną informacją „Produkt polski”

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom konsumentów polskich w MRiRW opracowano przepisy ustalające jednolite kryteria umożliwiające producentom żywności, podawanie na opakowaniu informacji „Produkt polski”.

Przepisy w tej sprawie zostały wdrożone ustawą z dnia 4 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z  13.12.2016, poz. 2007) i zaczęły obowiązywać z dniem 1 stycznia 2017 r. Określono w nich warunki dotyczące informacji „Produkt polski”, która może być umieszczana na produktach na zasadzie dobrowolności. Informacja „Produkt polski” może być podawana na produktach, których surowce rolne pochodzą z krajowej produkcji. Dopuszcza się użycie do 25% surowców pochodzenia obcego, jeżeli są to surowce nie produkowane w kraju (np. bakalie typu rodzynki, czy skórka pomarańczowa).

Przyjęte przy tworzeniu projektu „kryterium surowcowe” uwzględniało wyniki badań konsumenckich wskazujące na wzrost liczby polskich konsumentów preferujących środki spożywcze, w których wykorzystano krajowe surowce oraz miało na celu zachęcenie przedsiębiorców do wykorzystywania w przetwórstwie w większym stopniu surowców rolnych krajowego pochodzenia.

Na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakładce „jakość żywności” zostało umieszczone logo „Produkt polski” z możliwością jego pobrania i wykorzystania przez zainteresowane podmioty. (https://www.gov.pl/rolnictwo/produkt-polski) .

Szczegółowych informacji udziela Departament Promocji i Jakości Żywności MRiRW.

Źródło: MRiRW