Europejska i Śródziemnomorska Organizacja Ochrony Roślin (EPPO) to regionalna organizacja odpowiedzialna za współpracę i harmonizację w zakresie ochrony roślin w regionie europejskim i śródziemnomorskim. Swoją działalność rozpoczęła w 1951 roku zrzeszając 15 krajów (Austria, Belgia, Dania, Francja, Niemcy (RFN), Grecja, Irlandia, Włochy, Luksemburg, Holandia, Portugalia, Hiszpania, Szwajcaria, Wielka Brytania, Jugosławia). Polska, jak podaje Konwencja w Sprawie Utworzenia Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin, przystąpiła do organizacji 18 kwietnia 1958 roku. Obecnie liczba członków zwiększyła się i zrzesza 52 kraje. Należą do nich kraje z regionu europejskiego i śródziemnomorskiego, a także kraje azjatyckie, które wcześniej były częścią ZSRR. Nadrzędnym celem EPPO jest ochrona zdrowia roślin w obszarze rolnictwa, leśnictwa oraz w środowisku naturalnym. Ten cel realizowany jest głównie poprzez opracowanie międzynarodowej strategii przeciwko wprowadzeniu i rozprzestrzenianiu się agrofagów w ekosystemach rolniczych i naturalnych. Promowanie stosowania nowoczesnych, bezpiecznych i skutecznych metod ich zwalczania. Zapewnienie dokumentacji oraz serwisu informacyjnego w zakresie ochrony roślin.
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) na przestrzeni lat jest zaangażowana w działalność EPPO, regularnie bierze udział w dorocznej Sesji Rady EPPO. Podczas spotkań z krajami członkowskimi przeprowadzane są podsumowania oraz ocena efektów prac licznych gremiów roboczych Organizacji. Ustalana jest również tematyka i zakres prac planowanych w następnym roku, a także zatwierdzane są kolejne standardy, określające zalecane metody wykrywania obecności i identyfikacji organizmów szkodliwych oraz metody ich zwalczania.
PIORiN uczestniczy w pracach paneli EPPO do spraw: diagnostyki i zapewnienia jakości, mykologii, bakteriologii, wirusologii, nematologii, entomologii, środków fitosanitarnych dla ziemniaka oraz pracach specjalistycznych grup roboczych. Jak zostało podkreślone podczas Konferencji dotyczącej Nowych Metod w Diagnostyce Ochrony Roślin w 1994 roku, diagnostyka stanowi podstawę zdrowia roślin zwłaszcza w stosunku do organizmów kwarantannowych.
Na terenie kraju zorganizowano kilka spotkań.
Panele EPPO:
• ds. diagnostyki – 2000 r., Toruń;
• ds. diagnostyki i zapewnienia jakości - w 2012 r., Warszawa,
• ds. nematologii – 2013 r., Poznań (Instytut Ochrony Roślin),
• ds. ISPM – 2009, Kraków (WIORiN Kraków).
Oprócz tego PIORiN zaangażowany jest w realizację zagadnień, które są przedmiotem działań EPPO. Aktualnie trwają prace nad nowelizacją protokołu PM 7/59 (2) Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus (Cms). Zapisy tego protokołu mają bardzo duże znaczenie dla diagnostyki choroby
w bulwach ziemniaka, ponieważ dokument normatywny Dyrektywa Komisji 2006/56/WE został opublikowany w czerwcu 2006 r. i od tego czasu nie był poddawany rewizji (planowana rewizja Dyrektywy to 2019 r.). Do Grupy Roboczej Ekspertów EWG (Expert Working Group) został powołany przedstawiciel z GIORIN (Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa), tym samym dało to możliwość współredagowania wspomnianego protokołu. Dzięki naszemu uczestnictwu nie został usunięty ze schematu badania test FISH oraz została wprowadzona informacja dotyczącą podłoży hodowlanych, stosowanych w laboratoriach PIORIN.
W roku 2017, w dniach 20 – 23 czerwca w Gdańsku, odbyło się 55 posiedzenie Grupy Roboczej ds. Regulacji Fitosanitarnych EPPO. Wśród zaproszonych gości byli eksperci z kilkunastu krajów członkowskich EPPO, przedstawiciel Komisji Europejskiej oraz obserwator z Ministerstwa Rolnictwa USA. Tematem przewodnim były nowe inicjatywy EPPO na rzecz zdrowia roślin we współpracy z innymi instytucjami i organizacjami. Przedstawiono również postęp prac nad przygotowaniem nowego systemu informatycznego, tworzonego w ramach Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin przy współudziale EPPO, tzw. e-PHYTO. System ma za zadanie usprawnić wymianę elektroniczną świadectw fitosanitarnych pomiędzy państwami eksportującymi i importującymi towary roślinne.
Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Gdańsku, jako gospodarz spotkania Grupy Roboczej, przedstawił uczestnikom warunki pracy inspektorów granicznych oraz praktyczne aspekty realizowanej przez nich granicznej kontroli przesyłek towarów roślinnych, pochodzących spoza Unii Europejskiej. Zadbano również o czynnik poznawczy w postaci wizyty technicznej w terminalach kontenerowych portów w Gdyni i Gdańsku. Przewodniczący Grupy Roboczej ds. Regulacji Fitosanitarnej Dyrektor Generalny EPPO Martin Ward oraz zastępca Dyrektora Generalnego EPPO
Françoise Petter ocenili zorganizowanie spotkania na bardzo wysokim poziomie. W 2012 roku, specjalista z Centralnego Laboratorium GIORiN, brał udział w pracach grupy roboczej ekspertów EPPO mających na celu określenie sposobów i możliwości postępowania fitosanitarnego w przypadku wystąpienia organizmów grzybopodobnych: Phytophthora ramorum i P. kernoviae.
Przedstawiciele naszej jednostki brali udział w pracach gremiów EPPO dotyczącego panelu ds. środków fitosanitarnych dla ziemniaka oraz diagnostyki i zapewnienia jakości. Pozwoliło to na wprowadzenie w Polsce standardów europejskich jednolitych i skutecznych metod określenia odporności odmian ziemniaka na raka powodowanego przez grzyb Synchytrium endobioticum oraz identyfikacji nowych wirulentnych patotypów tego grzyba. Zainicjowali i aktywnie uczestniczyli w pracach dotyczących stosowanych metod i skal oceny ponieważ poprzednie nie zapewniały porównywalnych wyników, co uniemożliwiało właściwe sklasyfikowanie patotypów oraz powodowało, że odmiany oceniane jako odporne w jednym kraju były uznawane za podatne w innym. Prace te były kontynuowane jako międzynarodowy projekt badawczy, finansowany przez Komisję Europejską w ramach programu ramowego UE Framework Program 7. Odpowiedzialne za prowadzenie tych badań urzędowe laboratoria w Niemczech, Holandii i Polsce przeprowadziły międzylaboratoryjne badania porównawcze, które pozwoliły zidentyfikować punkty krytyczne i zharmonizować metody, które następnie zostały uwzględnione w odpowiednich standardach.
Ponadto od 2016 roku decyzją Rady EPPO, wszystkie kraje należące do EPPO w tym Polska zostały zaliczone w poczet równoprawnych członków EUPHRESCO – sieci koordynującej międzynarodową współpracę badawczą w obszarze zdrowia roślin. Działania EPPO w kolejnych latach w dalszym ciągu będą się rozwijać w celu zwiększenia ochrony roślin regionu, a Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa będzie wspierać organizację w podjętych inicjatywach.
Źródło Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa http://piorin.gov.pl/
