W związku z opublikowaniem rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2021/605 z dnia 7 kwietnia 2021r. ustanawiającego specjalne środki kontroli w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń, Wielkopolska Izba Rolnicza wspólnie ze służbami weterynaryjnymi zorganizowała cykl powiatowych spotkań szkoleniowych w tym zakresie. Wszystkie spotkania odbywały się pod Patronatem Wojewody Wielkopolskiego Pana Michała Zielińskiego, któremu dziękujemy za nadanie rangi temu wydarzeniu.
Cykl spotkań został zainagurowany w dniach 26-27 maja br. w Gminnym Ośrodku Kultury w Zagórowie w powiecie słupeckim. Spotkania odbywały się również w czerwcu oraz lipcu. Łącznie zorganizowanych zostało 34 szkoleń dla rolników z całej Wielkopolski w których uczestniczyło ponad 1100 osób. Tematyka spotkań dotyczyła nowych zasad bioasekuracji, które są obecnie wdrażane i będą obowiązywać rolników produkujących trzodę chlewną w strefach zagrożonych ASF. Przypomnijmy, że nowe rozporządzenie wprowadza szereg zmian, które będą musieli wprowadzić rolnicy w swoich gospodarstwach. Najważniejsze z nich to:
- konieczność ogrodzenia minimum budynków, gdzie utrzymywane są świnie, przechowywana jest pasza i ściółka,
- posiadanie tzw. „Planu bezpieczeństwa biologicznego” zawierającego opis podstawowych czynności jakie podejmuje się w gospodarstwie w celu ochrony przed wnikaniem wirusów ASF, takich jak między innymi konieczność zmiany obuwia i ubrania roboczego przy wejściu do budynków inwentarskich,
- zasady podziału na tzw. strefę czystą, czyli budynki gdzie przebywają świnie i przechowywana jest pasza oraz strefę brudną - podwórko, magazyny sprzętu rolniczego, część socjalna gospodarstwa, gdzie mogą przychodzić goście z zewnątrz
- Plan bezpieczeństwa biologicznego musi być wykonany do dnia 31 października dla gospodarstw zatrudniających minimum 1 osobę i do końca roku dla pozostałych gospodarstw.
Rozporządzenie Komisji Europejskiej ukazało się w kwietniu br. ale zgodnie z komunikatem Głównego Lekarza Weterynarii nie przewiduje się nagłej egzekucji ww. nowych zasad
Nowe przepisy wyjaśniali Powiatowi Lekarze Weterynarii lub ich współpracownicy. Na większości spotkań obecni byli również pracownicy powiatowych biur ARiMR, którzy przedstawiali informację na temat aktualnych możliwości ubiegania się o pomoc finansową w ramach tej Agencji.
Podczas tych spotkań obecni rolnicy zadawali wiele pytań oraz swoich uwag do proponowanych rozwiązań. Poniżej przedstawiamy główne wnioski płynące z przeprowadzonych szkoleń.
Zdaniem wielu rolników wdrażane przepisy przyczynią się do dalszej likwidacji produkcji trzody chlewnej, szczególnie w małych i średnich gospodarstwach rolnych, co naszym zdaniem stoi w sprzeczności z głoszonymi przez MRiRW oraz Komisję Europejską hasłami wspierania takich właśnie gospodarstw. Taka likwidacja już następuje w Polsce oraz w innych krajach UE. Przykładowo w Niemczech obecnie jest najmniej gospodarstw rolnych produkujących trzodę chlewną od 10 lat. Wdrażane rozwiązania wymagać będą poniesienia inwestycji, co w sytuacji bardzo niskich cen skupu trzody chlewnej, szczególnie w strefie czerwonej oraz rosnących kosztów produkcji (pasza, energia, paliwa) będzie warunkiem niemożliwym do spełnienia bez programów osłonowych.
Rolnicy zwracali uwagę na bardzo różną interpretację nowych przepisów lub brak szczegółowej wiedzy na ten temat wśród powiatowych lekarzy weterynarii. Szczególne wątpliwości wzbudzał plan bezpieczeństwa biologicznego, który musi zostać przygotowany przez rolnika oraz zatwierdzony przez Powiatowego Lekarza Weterynarii do końca października br. Jak dobrze wiemy diabeł tkwi w szczegółach i bardzo dużo wątpliwości wzbudza przygotowanie takiego planu w sytuacji, kiedy rolnik posiada starsze budynki gospodarskie. W czasie spotkań podkreślono konieczność dobrej współpracy rolników i weterynarzy, czego przykładem jest właśnie zorganizowany przez WIR cykl spotkań.
Osobną sprawą jest zabezpieczenie słomy. Na spotkaniach padały wręcz pomysły, aby zakazać chowu trzody chlewnej na głębokiej ściółce ponieważ nie ma praktycznej możliwości 100% zabezpieczenia słomy przed transmisją wirusa.
Rolnicy w dyskusji podkreślali, że już dotychczasowe przepisy były wystarczająco restrykcyjne i skutecznie zniechęcały rolników do hodowli trzody chlewnej. Dodatkowo od wielu lat utrzymująca się niska cena, z krótkimi okresami hossy, przy rosnących kosztach produkcji powoduje, że maleje ilość hodowców świń. Rolnicy są w pełni świadomi zagrożeń, dlatego do budynków nie mają już wstępu przypadkowe osoby z zewnątrz. Zwrócono też uwagę, że nadal utrzymuje się zbyt duże pogłowie dzika, a dodatkowym wektorem przenoszenia choroby są ptaki drapieżne, które roznoszą zarazki padłych dzików. Zakwestionowano też sens zastosowania w Polsce rozwiązania, jakie wiele lat temu przyjęła Hiszpania, gdzie hodowlę świń zamknięto w wielkich zakładach. Uczestnicy szkolenia zauważyli, że stoi to w sprzeczności z promowanym przez Unię Europejską Nowym Ładem, który kładzie się nacisk na ekologiczną produkcję, w małych gospodarstwach.
Na spotkaniach zwrócono również uwagę na problemy ze zbytem tuczników i restrykcje związane z ich przemieszczaniem. Obecnie brakuje zakładów, które przyjmowałyby świnie ze stref, a jeżeli już to cena skupu jest bardzo niska. Wobec przybywających wystąpień i ognisk ASF w rejonach, w których dominuje produkcja trzody chlewnej taki stan będzie tylko pogrążał krajową produkcję rolniczą, gdyż problem dotknie całą branżę związaną z tą produkcją. Działania WIR związane z organizacją spotkań na tematy związane z ASF są kontynuacją inicjatyw podejmowanych przez wielkopolski samorząd rolniczy od momentu wystąpienia ASF na terenie naszego kraju. Szkolenia te spotkały się z bardzo duży pozytywnym odzewem rolników i lekarzy weterynarii. A najważniejsza konkluzja z nich wynikająca to świadomość wszystkich uczestników, że najważniejsza jest współpraca i zrozumienie problemów każdej ze stron.
Problemy, które zostały poruszane przez rolników podczas spotkań są od wielu lat zgłaszane przez Wielkopolską Izbę Rolniczą do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Wojewody Wielkopolskiego, Służb Weterynaryjnych oraz Komisji Europejskiej. W naszych wystąpieniach wnosimy o wzmocnienie służb weterynaryjnych, rekompensaty finansowe wynikające z obniżonych cen skupu trzody chlewnej ze strefy czerwonej (dawnej niebieskiej) czy też programy pomocowe służące inwestycjom zapobiegającym ASF. Zapoczątkowana przez nas kolejna już akcja szkoleniowa powinna być kontynuowana zarówno przez służby weterynaryjne jak i państwowe służby doradcze. Do końca października pozostało bardzo niewiele czasu na wdrożenie nowych przepisów.
Wszystkie materiały dotyczące prezentowanych zagadnień, czyli opis nowych zasad bioasekuracji, praktyczna ulotka na ten temat, przykładowy plan bezpieczeństwa biologicznego znajdziecie Państwo pod tym adresem: Dokumenty do pobrania - Informacje - Wielkopolska Izba Rolnicza (wir.org.pl)
Andrzej Przepióra, Barbara Idczak, Aleksander Poznański
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
