Kukurydza jest traktowana jako uprawa prosta, ale żeby mieć jak najlepsze wyniki ekonomiczne, warto uzmysłowić sobie, jakie są ważne elementy wpływające na wysokość plonów.
Na wiosnę na stanowiskach przeznaczonych pod kukurydzę powinno się wykonywać jak najmniej zabiegów mechanicznych, które mogłyby nadmiernie zagęścić lub też przesuszyć glebę. Zaleca się zastosować bronowanie na glebach lżejszych lub wałowanie na glebach cięższych. Na niektórych stanowiskach dobre jest połączenie tych dwóch zabiegów, poprzez stosowanie w jednym zestawie włóki za bronami. Zabiegi te mają na celu rozkruszenie brył gleby oraz wyrównanie powierzchni pola, dzięki czemu zmniejszona jest powierzchnia parowania gleby, zatrzymana wilgoć, a po za tym gleba bez nadmiernej porowatości o wiele szybciej nagrzewa się, co jest istotne w przypadku chłodnej wiosny. Bezpośrednio przed siewem należy rolę doprawić, spulchniając równo do głębokości siewu nasion (4-8 cm). Takie przygotowanie stanowiska stwarza nam korzystne warunki dla szybkich i wyrównanych wschodów.
Nawożenie
Pamiętajmy, że rośliny tworzą plon od samego początku, dlatego musimy im od razu zagwarantować wszelkie składniki pokarmowe. Do prawidłowego wzrostu i roz woju kukurydza potrzebuje nie tylko azotu, fosforu i potasu, ale również magnezu i siarki oraz mikroelementów, w szczególności cynku, boru i manganu (np. Proleaf New, ProCam Mag, ProCam Cynk). Prawidłowe nawożenie powoduje dobre ukorzenienie rośliny i właściwy jej rozwój. Zwiększa także jej odporność na choroby i wpływa istotnie na wielkość i jaw kość plonów. Z trzech podstawowych składników pokarmowych NPK, kukurydza pobiera najwięcej potasu, następnie azotu i najmniej fosforu. W porównaniu do innych roślin potrzebuje dużych ilości wapnia i magnezu. Ważnym faktem przy określaniu dawek jest przewidywany kierunek użytkowania (tab.1.).
Przy absorbcji składników pokarmowych ważna jest nie tylko ich ilość, ale też warunki atmosferyczne. W temperaturze poniżej 5 °C przyjmowanie azotu jest ograniczone i wyraźnie zwyżkuje dopiero powyżej 15 °C. Zmniejszone pobieranie azotu, na skutek zbyt niskich temperatur w okresie wczesnowiosennym, powoduje zahamowanie wzrostu roślin oraz ich żółknięcie. W przypadku absorbcji fosforu kukurydza potrzebuje temperatur powyżej 12 °C. Przy niższych temperaturach, co często się zdarza w naszych warunkach klimatycznych w okresie wschodów i początkowego wzrostu kukurydzy, pobieranie fosforu jest ograniczone, co powoduje zahamowanie rozwoju.
Zapewnienie więc młodym roślinom dostępności składników pokarmowych w niekorzystnych warunkach termicznych ma duże znaczenie. Bardzo trafnym wyborem w tej sytuacji jest stosowanie nawozów dolistnych (np. Proleaf Super, Proleaf MAKRO P, Proleaf Fosfor liquid).
Warto wiedzieć, za co tak właściwie odpowiadają poszczególne składniki nawozów i jak można określić ich niedobór.
Niedobór azotu w późniejszym okresie rozwoju wpływa przede wszystkim na wolny wzrost roślin oraz znaczne obniżenie plonu. Objawami niedoboru N jest zahamowanie wzrostu młodych roślin i ich żółknięcie, przedwczesne zasychanie liści od wierzchołka, liście są wąskie i bladozielone, a kolby małe i słabo wypełnione na szczycie. Nadmiar azotu nie wpływa negatywnie na samą roślinę, ale powoduje pogorszenie jakości uzyskanej paszy poprzez stwarzania niebezpieczeństwa gromadzenia azotanów w wytwarzanej biomasie. Jedynym objawem przenawożenia azotem są zielone znamiona kolb w czasie dojrzewania ziarna. Brak potasu to przede wszystkim osłabienie fotosyntezy, a co za tym idzie mocno ograniczony plon zielonej masy i ziarna. To także zmniejszona odporność na choroby i niekorzystne warunki atmosferyczne. Objawami niedoboru K są też: zahamowanie wzrostu młodych roślin, nienaturalnie ciemnozielone zabarwienie liści, nekrozy na szczycie i brzegach liści, źle wypełniony szczyt kolby i luźne osadzenie ziaren w kolbie.
Niedobór fosforu wpływa na ograniczenie rozwoju systemu korzeniowego rośliny oraz negatywnie oddziałuje na dojrzewanie i wykształcenie ziarna. Brak P można rozpoznać głównie po przebarwieniach (od czerwonych po fioletowe) wzdłuż brzegów blaszek liściowych, bardzo dobrze widocznych na młodych roślinach. Niedobór fosforu wpływa przede wszystkim niekorzystnie na rozwój systemu korzeniowego, a co za tym idzie pobieranie wody przez rośliny w warunkach jej okresowych braków w glebie. Kolby są małe, skręcone z niedorozwiniętymi ziarniakami, a całe rośliny mają zahamowany wzrost.
Niedobór magnezu występuje najczęściej w niekorzystnych warunkach klimatycznych oraz przy złej strukturze gleby. Objawami braku Mg u młodych roślin jest powstawanie jasnych przebarwień wzdłuż nerwów liściowych, a w okresie późniejszym – zaburzenia w przebiegu kwitnienia i zapylania, co ogranicza zawiązanie kolb oraz pogarsza ich zaziarnienie. Przy wysokich temperaturach kukurydza z niedoborem magnezu często przyjmuje wygląd wyschniętej, z jednoczesnym opóźnieniem dojrzewania. Siarka jest niezbędnym elementem pokarmowym. Jest też jednym z podstawowych składników białka (podobnie jak azot), niektórych witamin i enzymów. Decyduje o prawidłowym rozwoju roślin, poprawia jakość plonów, a także zwiększa odporność roślin na choroby i szkodniki oraz na wyleganie. Poprawia również gospodarkę wodną rośliny. Objawy niedoboru siarki podobne są do objawów niedoborów azotu. Jednak niedobór siarki widoczny jest na młodszych częściach roślin. Stają się one wówczas blade, występuje jasnozielone zabarwienie krawędzi liścia, tkanki na nerwach są jeszcze zielone, liście sztywne, wyprostowane, kruche, mniejsze. Ograniczony jest wzrost, gorsze kwitnienie i w konsekwencji plonowanie. Im wyższe stosuje się dawki NPK, w tym głównie azotu, tym rośliny więcej pobierają siarki i tym rzadziej niedobór tego składnika może ograniczać plonowanie roślin.
Termin siewu
Optymalnym terminem siewu kukurydzy jest moment, gdy temperatura gleby na głębokości umieszczania nasion tj. 4-5 cm na glebach ciężkich i średnich oraz 6-8 cm na glebach lżejszych, wynosi około 10 °C. Fenologicznym wskaźnikiem rozpoczęcia siewu kukurydzy jest kwitnienie czereśni, czarnej porzeczki, czeremchy pospolitej i mniszka lekarskiego.
Ciepłe wiosny sprzyjają wczesnym siewom kukurydzy. Są one uzasadnione, gdyż często maj jest chłodny i suchy. Wcześniejszy wysiew umożliwia roślinom lepsze ukorzenienie, a spadki temperatury po wschodach są wówczas mniej groźne dla większych siewek. Bardzo znaczącym czynnikiem jest unikanie wysiewu nasion w chłodną i zimną glebę, co można było zauważyć w 2010 roku. W momencie nasiąkania nasion zimną wodą (przeważnie w temp. 10 °C lub poniżej) mogą pojawić się pierwsze uszkodzenia, objawiające się od opóźniania rozwoju siewek poprzez nieprawidłowo wykształcone części roślin do całkowitego zamierania kiełków. W miarę rozwoju kiełka, stres związany z pobieraniem zimnej wody stopniowo zanika.
Materiał siewny
Kolejnym ważnym czynnikiem w uprawie kukurydzy jest dobór odmian pod kątem FAO i wykorzystanie wyłącznie materiału siewnego F1. W hodowli kukurydzy ważne jest zjawisko heterozji. Występuje ono, jeżeli w wyniku skrzyżowania linii rodzicielskich matecznej i ojcowskiej powstaje potomstwo F1, przewyższające rodziców pod względem ważnych cech użytkowych (wysokości, plenności, ogólnej żywotności). Przeciwieństwem zjawiska heterozji jest depresja wsobna, która jest wynikiem zapylenia roślin własnym pyłkiem. Dlatego też w produkcji wykorzystuje się wyłącznie pokolenie F1. Plon zebrany z roślin F1 jest pokoleniem F2 i nadaje się wyłącznie na paszę lub jako surowiec dla przemysłu. Wysiewając rośliny F2, możemy liczyć na straty plonu ziarna o 30-40%. Ubytki występują nie tylko w uprawie kukurydzy na ziarno, ale również na kiszonkę i nie są widoczne na pierwszy rzut oka. Uwidaczniają się dopiero w spadku produkcji mleka i mięsa zwierząt karmionych kiszonką pozyskaną z roślin F2. Kiszonka ta ma zbyt niską zawartość suchej masy, zbyt mały udział kolb w plonie całkowitym suchej masy oraz niską wartość energetyczną. Jest to związane z rozczepieniem cech roślin charakterystycznym dla pokolenia F2.
W uprawie kukurydzy, tak jak i wszystkich roślin rolniczych, bardzo ważna jest obsada dla prawidłowego rozwoju. Zasadą jest, że mieszańce wczesne można siać nieco gęściej niż późne, gdyż więcej mniejszych roślin znajdzie optymalne warunki na jednostce powierzchni. Gęściej też można wysiewać kukurydzę na kiszonkę niż na ziarno. Każdy mieszaniec posiada właściwą dla siebie optymalną obsadę, ale hodowcy najczęściej zalecają obsadę w uprawie na ziarno i CCM 70-95 tys. roślin/ha, natomiast na kiszonkę 85-100 tys. Na podstawie tabeli (tab.2) możemy sprawdzić gęstość siewu i obsadę roślin.
Sebastian Wojtkowiak, agrotechniczny doradca klienta
ProCam Polska Sp. z o.o.
.jpg)
