AGRIFISH w Brukseli: rozmowy o sytuacji kryzysowej w rolnictwie

Rolnictwo – najważniejsze tematy

Posiedzenie Rady AGRIFISH odbyło się 23-24 września 2024 r. W sprawach rolnych najważniejszymi tematami były sytuacja na rynkach rolnych oraz drugi rok wdrażania Planów Strategicznych Wspólnej Polityki Rolnej. Polska wniosła także pod obrady wniosek ws. przełożenia daty wejścia w życie e-rejestrów dla środków ochrony roślin.

Drugi rok wdrażania Planów Strategicznych WPR

Unijni ministrowie ds. rolnictwa wymienili poglądy nt. praktycznych doświadczeń zdobytych w ciągu pierwszych dwóch lat obecnej WPR, która jest wdrażana od 1 stycznia 2023 r. Omówili wyzwania napotykane przez organy krajowe podczas wdrażania Planów Strategicznych.

Stanowisko Polski

Minister Siekierski podziękował unijnym ministrom za okazane wsparcie, skierowane do osób dotkniętych przez powodzie i pożary. Podkreślił, że obecnie kluczowa jest szybka pomoc, szczególnie finansowa. Polski minister stwierdził, że konieczna jest modyfikacja procedur związanych z klęskami żywiołowymi, aby lepiej zabezpieczyć gospodarstwa.

– Obowiązujące przepisy muszą zostać złagodzone, a także należy wypracować wspólne mechanizmy wsparcia dla tych, którzy mogą w przyszłości ucierpieć na skutek podobnych katastrof – dodał minister Siekierski.

Minister, odnosząc się do doświadczeń z pierwszych dwóch lat realizacji Planów Strategicznych WPR, stwierdził że nowy model wdrażania WPR wymaga zmiany. Podkreślił, że konieczne jest wdrożenie rozwiązań, które umożliwią szybszą i skuteczniejszą reakcję na pojawiające się kryzysy.

– Konieczna jest dalsza praca nad uproszczeniami, aby zmniejszyć bariery administracyjne dla beneficjentów i koszty państw członkowskich związane z wdrożeniem Planów Strategicznych. Doświadczenia te muszą być brane pod uwagę przy pracach nad kolejną WPR – stwierdził szef polskiej delegacji.

Sytuacja na rynkach rolnych

Unijni ministrowie przeprowadzili dyskusję nt. sytuacji na rynkach rolnych, w szczególności po rosyjskiej inwazji na Ukrainę. W tym punkcie omówiono także wniosek Niemiec o zwiększenie limitu pomocy „de minimis”.

Stanowisko Polski

Minister Siekierski zwrócił uwagę na trudną sytuację w sektorze rolnym, spowodowaną niekorzystnymi zjawiskami pogodowymi takimi jak przymrozki, niedawne powodzie, które dotknęły m.in. południowo-zachodnią Polskę oraz – niedawno wszczętym przez Chiny – postępowaniem przeciwko eksportowi wybranych produktów UE na rynek chiński.

Polski minister podkreślił, że skutki powodzi w Polsce są katastrofalne nie tylko dla mieszkańców miast i wsi, lecz także dla produkcji rolnej. Dlatego rząd Polski 16 września wprowadził stan klęski żywiołowej na obszarze części województw dolnośląskiego, opolskiego oraz śląskiego.

Minister zaapelował, że rolnicy będą potrzebować wsparcia i dlatego Polska złożyła wniosek o uruchomienie pomocy finansowej UE dla producentów rolnych, którzy ponieśli straty w wyniku powodzi. Dodał też, że dokładne informacje o wielkościach poniesionych strat Polska przekaże Komisji Europejskiej po oszacowaniu szkód.

Minister odniósł się też do postępowania wszczętego przez Chiny, informując że jego skutki możemy odczuć pośrednio i tego obawiają się polscy producenci mleka i wieprzowiny. Podkreślił też, że szczególnie trudna sytuacja ma miejsce na rynkach: zbóż, cukru, mleka i wieprzowiny.

Ponadto Polska poparła wniosek niemiecki i również zawnioskowała o podniesienie pułapu de minimis na przedsiębiorstwo w okresie trzech lat do 50 tys. euro.

Minister podtrzymał też zgłaszany wielokrotnie wniosek o przesunięcie terminu stosowania rozporządzenia w sprawie wylesiania.

E-rejestr środków ochrony roślin

Na wniosek Polski ministrowie zapoznali się z informacjami nt. potrzeby przełożenia daty wejścia w życie e-rejestrów dla środków ochrony roślin.

Minister Siekierski podkreślił, że wniosek ten podyktowany jest potrzebą redukowania obciążeń administracyjnych dla rolników. Dodał, że wdrożenie odpowiednich narzędzi elektronicznych wymaga więcej czasu niż przewidziano w przepisach UE.

Minister podkreślił, że już podczas lutowej Rady AGRIFISH Polska zwracała uwagę na umożliwienie elastyczności w tym zakresie. Jednak nie nastąpiły wówczas żadne działania następcze ze strony Komisji Europejskiej. Dlatego polski minister ponownie zaapelował do KE o odroczenie wejścia w życie omawianego obowiązku o kolejne 2 lata oraz poprosił państwa członkowskie o poparcie.

Większość państw członkowskich poparło wniosek Polski i opowiedziało się za przesunięciem wejścia w życie obowiązkowego systemu e-rejestrów z 1 stycznia 2026 r. na 1 stycznia 2028 r.

Komisja nie wyraziła gotowości do rewizji obecnego rozporządzenia, stwierdzając, że państwa członkowskie mają wystarczająco dużo czasu na przygotowanie się do nowego obowiązku, a obecne przepisy dają im pewną elastyczność.

Prezydencja węgierska zwróciła uwagę, że większość państw członkowskich poparła Polskę i dlatego powinny jednak nastąpić dalsze kroki ze strony KE.

Problem suszy w państwach basenu Morza Śródziemnego – wniosek delegacji Cypru

Delegacja Cypru zaprezentowała wspólną deklarację ministrów z 9 państw basenu Morza Śródziemnego (Cypru, Francji, Włoch, Malty Portugalii, Słowenii, Hiszpanii, Chorwacji i Grecji), w której podkreślili oni swoje zaangażowanie w stawianiu czoła kluczowym wyzwaniom w regionie śródziemnomorskim związanym z problemem niedoboru wody.

Stanowisko Polski

Minister Siekierski poparł wniosek Cypru oraz wezwał do elastyczności i uproszczenia ram finansowych WPR w zakresie środków gospodarki wodnej, w tym kwalifikowalności finansowania interwencji w inwestycjach irygacyjnych. Minister podkreślił ponadto, że konieczne jest zapewnienie narzędzi przystosowania się do niedoborów wody i suszy oraz łagodzenia ich skutków, w tym w ramach WPR.

Nadmierny import jaj z Ukrainy – wniosek Bułgarii

Delegacja Bułgarii zaprezentowała wniosek ws. środków ochronnych zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2024/1392, w szczególności zakazujący importu jaj pochodzących z Ukrainy.

Stanowisko Polski

Minister Siekierski poparł wniosek Bułgarii oraz podkreślił, że jeszcze do niedawna również Polska doświadczała poważnych zakłóceń na rynku na skutek nadmiernego importu rolno-spożywczego z Ukrainy.

– Relacje handlowe Ukrainy z UE wymagają poważnego przeglądu. KE musi podjąć zdecydowane działania, przeciwdziałające tej sytuacji – dodał szef resortu rolnictwa.

Minister stwierdził, że w sytuacji zakłóceń powodowanych przez nadmierny import z Ukrainy wnioski państw członkowskich o podjęcie działań na poziomie UE powinny być wnikliwie rozpatrywane.

Rybołówstwo

Unijni ministrowie wymienili poglądy nt. corocznych konsultacji ws. możliwości połowowych na 2025 r., które prowadzone są między UE a państwami trzecimi, tj. Zjednoczonym Królestwem oraz Norwegią i państwami nadbrzeżnymi.

Stanowisko Polski

Szef polskiej delegacji podkreślił, że najważniejszą dla Polski kwestią w zakresie negocjacji określających możliwości połowowe na rok 2025 jest to, aby kwoty połowowe były ustalane zgodnie z doradztwem naukowym ICES, z uwzględnieniem aktualnych czynników społeczno-ekonomicznych. Zdaniem Polski najważniejsze jest zagwarantowanie możliwości prowadzenia działalności połowowej na wodach Wielkiej Brytanii i Norwegii od stycznia 2025 r.

W kontekście współpracy z państwami nadbrzeżnymi Polska poinformowała, że liczy na postęp w dyskusji nad nowym podziałem TAC pomiędzy państwa nadbrzeżne w zakresie kwot makreli, śledzia atlantycko-skandynawskiego i błękitka. Szczególnie istotna dla Polski będzie dyskusja nt. uznania UE za państwo nadbrzeżne w kontekście śledzia atlantycko-skandynawskiego i utrzymania możliwości połowowych dla tego stada.

Spotkania na marginesie posiedzenia Rady pod kątem polskiej prezydencji w UE

Na marginesie Rady AGRIFISH minister Siekierski odbył spotkania z ministrami ds. rolnictwa: Czech, Estonii, Finlandii, Holandii, Litwy, Łotwy, Szwecji, Włoch oraz z kandydatem na członka Komisji Europejskiej ds. rolnictwa żywności. Rozmowy dotyczyły polskiej prezydencji w Radzie UE i planów w obszarze rolnictwa.

Minister Siekierski 24 września spotkał się również z nową Sekretarz Generalną COPA COGECA oraz z Polakami pracującymi w KE.