Klęska żywiołowa – ważne informacje dla rolników – aktualizacja 25 września

W związku z wprowadzeniem 16 września 2024 r. stanu klęski żywiołowej w południowo-zachodniej części kraju Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowało rozporządzenie, w którym uznaje ten obszar za objęty działaniem siły wyższej lub wystąpieniem nadzwyczajnych okoliczności. Zgodnie z przepisami rolnicy z tych terenów są zwolnieni z obowiązku złożenia w biurze powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pisemnego oświadczenia o wystąpieniu siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności i zachowują prawo do otrzymania płatności bezpośrednich oraz płatności obszarowych, a także płatności leśnych lub zadrzewieniowych (o charakterze inwestycyjnym) w ramach II filaru Wspólnej Polityki Rolnej. Nie będą też wobec nich stosowane kary za niespełnienie wymogów dotyczących przyznawania płatności i norm warunkowości. Dotyczy to także zobowiązań w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (rolnośrodowiskowych, ekologicznych, zalesieniowych). Jednocześnie rolnicy ci zachowują prawo do otrzymania płatności z tytułu innych mechanizmów pomocowych (więcej o tym i innych formach pomocy – otwórz).

Decyzją ministra rolnictwa w rejonach dotkniętych powodzią zostają zawieszone planowe kontrole realizowane przez instytucje podległe MRiRW. Prowadzone będą jedynie kontrole dotyczące bezpieczeństwa żywności oraz pasz dla zwierząt (więcej – otwórz). Kontrole zostaną natomiast przeprowadzone w przypadku, gdy rolnik będzie tego oczekiwał, ponieważ od tego uzależniona jest wypłata należnych mu dopłat.

W przypadku zobowiązań podjętych na podstawie umowy o przyznaniu pomocy z PROW na lata 2014-2020 oraz Planu Strategicznego WPR na lata 2023-2027 zgłoszenie wystąpienia siły wyższej należy złożyć w jednostce ARiMR wyznaczonej do rozpoznania sprawy w terminie 15 dni roboczych od ustania stanu klęski żywiołowej.

Jeżeli w toczącym się postępowaniu administracyjnym rolnik nie dopełnił w terminie zobowiązań lub czynności wynikających ze skierowanych do niego wezwań, może złożyć wniosek o przywrócenie terminu. Taki dokument powinien zostać dostarczony w ciągu 7 dni od ustania stanu klęski.

Natomiast w przypadku prowadzonych postępowań dotyczących wsparcia przyznawanego na podstawie umowy w ramach PS WPR 2023-2027 oraz wsparcia inwestycyjnego przyznawanego na podstawie umowy w ramach PROW 2014-2020 prośbę o przywrócenie terminu należy złożyć w ciągu 14 dni od ustania stanu klęski żywiołowej.

Rolnicy będą też mogli ubiegać się w ARiMR o umorzenie wierzytelności lub rozłożenie ich na raty. Wierzytelność może być umorzona, jeżeli jej egzekucja zagraża egzystencji dłużnika, w przypadku gdy poniósł on szkody spowodowane m.in. przez powódź (z wyłączeniem tych powstałych w budynkach). Możliwe jest również rozłożenie wierzytelności na raty lub odroczenie terminu spłaty, jeżeli jest to uzasadnione względami społecznymi lub gospodarczymi.

Z kolei w przypadku Funduszy Europejskich dla Rybactwa na lata 2021-2027 w ramach Priorytetów 1-4, gdy beneficjent nie wypełni zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie z powodu wystąpienia klęski żywiołowej, może:

• zwrócić się do Agencji niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od ustania siły wyższej, z wnioskiem o uznanie jej wystąpienia. Dokument ten musi zawierać dowody potwierdzające okoliczności wystąpienia i wpływu siły wyższej na realizację całego przedsięwzięcia lub jego części;
• wystąpić z prośbą o przywrócenie terminu na złożenie: wniosku o płatność, uzupełnień lub wyjaśnień. Dokumenty należy dostarczyć w ciągu 14 dni od ustania przyczyn, z powodu których nie można było dopełnić formalności, jednocześnie wywiązując się z nich.

Należy podkreślić, że nie jest możliwe przywrócenie terminów materialnoprawnych, np. terminu na złożenie wniosku o przyznanie pomocy.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zapewnia, że wszystkie należne rolnikom płatności, leżące w gestii ARiMR, będą wypłacane jak najsprawniej. Sytuacja jest na bieżąco monitorowana, a stosowne działania podejmowane w zależności od jej rozwoju. W wyniku powodzi na początku nieczynne były trzy biura powiatowe ARiMR: w Kłodzku, w Lewinie Brzeskim oraz w Nysie. Obecnie zamknięte jest jedynie biuro powiatowe w Kłodzku. Część osób w nich zatrudnionych pracuje zdalnie. Od 19 września pracownicy z tej placówki są przeniesieni do Ząbkowic Śląskich. Z kolei od 20 września Biuro Powiatowe w Nysie jest ponownie dostępne. Natomiast od 25 września zostaje uruchomione Biuro Powiatowe w Lewinie Brzeskim. Wcześniej część pracowników z tej jednostki była przeniesiona do ODR Łosiów.

Z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – PIB, przetworzonych przez ARiMR, wynika, że zalanych wodami powodziowymi zostało 68 tys. działek rolnych. Z tego na 27 tys. ha działek rolnych znajdują się niezebrane płody rolne z tego roku. Według danych ARiMR 4318 rolników jest pokrzywdzonych w wyniku powodzi, z czego ponad 3360 rolników odnotowało straty wynoszące ponad 30 proc. produkcji rolnej.