Wrzesień
W POLU
We wrześniu przypadają optymalne terminy siewu zbóż ozimych. Kończymy orki siewne, a w przypadku opóźnienia stosujemy skrócony wariant - orka i uprawa przedsiewna agregatem z wałem ugniatającym. Przypominamy, że od jakości materiału siewnego, terminu i gęstości siewu, a także jakości przygotowania stanowiska zależy przyszły plon.
Zbieramy bobik po ewentualnej desykacji ułatwiającej zbiór i dosuszanie nasion. Plantacje buraków cukrowych oczyszczamy z burakochwastów. Oceniamy stan dojrzałości kukurydzy na kiszonkę - zbiór rozpoczynamy nie wcześniej jak w dojrzałości ciastowato-woskowej.
W SADZIE I OGRODZIE
Przygotowujemy glebę do sadzenia drzew i krzewów owocowych poprzez zniszczenie chwastów, zwłaszcza trwałych, nawiezienie obornikiem, zastosowanie zespołu uprawek doprowadzających glebę do wysokiej kultury. Pomieszczenia, w których przechowujemy owoce, bielimy wapnem i zabezpieczamy otwory siatką, żeby nie dostały się gryzonie. Do przechowywania owoców używamy skrzynek plastikowych.
Wrzosy i wrzośce
Wrzosy i wrzośce to popularne krzewinki często zdobiące nasze ogrody. Mimo wielu podobieństw, rośliny te różni czas kwitnienia. Wrzośce kwitną wiosną, a wrzosy - jesienią. Poza tym wrzośce mają liście bardziej igiełkowate, a wrzosy - łuskowate. Wrzośce najczęściej sadzi się w ogródkach, ale równie dobrze czują się one w donicach i pojemnikach wewnątrz mieszkania. Trzeba pamiętać, że rośliny te nie lubią ciepłych pomieszczeń. Jednym z ciekawszych wrzośców jest wrzosiec darlejski, który charakteryzuje się intensywnym i długim kwitnieniem - od lutego do maja. Roślina ta preferuje glebę kwaśną i wilgotną. Najlepiej sadzić go w ziemię próchniczną, wymieszaną z torfem.
WARZYWNIK
Wysiewamy rzodkiewkę i sałatę zimową. Przed zapowiadanymi przymrozkami zbieramy warzywa ciepłolubne: ogórki i inne dyniowate, paprykę, oberżynę, pomidory, fasolę. Można dzielić karpy rabarbaru, szczypiorku i cebuli siedmiolatki, uzyskując w ten sposób nowe rośliny do sadzenia. Ogławia się kapustę brukselską, szczególnie wtedy, gdy słabo zawiązuje główki.
W zależności od warunków pogodowych pod koniec miesiąca wykopujemy warzywa korzeniowe - selery, buraki ćwikłowe, marchew, pietruszkę, rzodkiew. Korzenie uszkodzone, małe lub nadmiernie wyrośnięte należy przeznaczyć na zużycie w pierwszej kolejności. Do dłuższego przechowywania wybrać korzenie średniej wielkości, zdrowe, nie uszkodzone. Warzywa korzeniowe najlepiej przechowują się w niskiej temperaturze (1-4oC) i wysokiej wilgotności powietrza (95%). Takie warunki mogą zapewnić niektóre piwnice lub odpowiednio przygotowane kopce ziemne. Nie przechowuje się warzyw w jednym pomieszczeniu z owocami.
W przypadku przewidywanej uprawy warzyw w następnym roku na tym samym polu ważne jest staranne usunięcie resztek porażonych chorobami roślin i zastosowanie płodozmianu - na te same miejsca poszczególne gatunki nie powinny trafić częściej niż co 3-4 lata. Na miejscach zwolnionych po zbiorze warzyw zaleca się wysiewać jeszcze rośliny na zielony nawóz.
W dalszym ciągu należy chronić uprawy pomidorów gruntowych przed zarazą ziemniaka i innymi chorobami (np. szarą pleśnią). Przy ciepłej pogodzie wystarczy zastosować preparaty kontaktowe. Plantacje pomidorów, nawet po opryskaniu na dojrzewanie preparatami opartymi na etefonie, nie są niestety chronione przed chorobami. W przypadku owoców dojrzałych, jeżeli ktoś nie zabezpieczał uprawy preparatami typu Amistar czy Signum w czasie dojrzewania pomidorów, może wystąpić antraknoza owoców. Niestety, teraz nie ma preparatów zwalczających tę chorobę. Jedyny sposób, to szybkie wielokrotne zbieranie dojrzałych pomidorów, aby zbyt długo nie leżały na polu.
W czasie ciepłej pogody należy chronić warzywa kapustne przed czernią krzyżowych (alternariozą), na którą najbardziej wrażliwa jest kapusta pekińska. Po pojawieniu się pierwszych objawów choroby jej zwalczanie jest bardzo trudne i nie przynosi pożądanych efektów. Aby wydłużyć działanie środka grzybobójczego, można stosować preparaty poprawiające utrzymywanie substancji aktywnej na roślinach (np. Protektor, który łączy się z woskami roślinnymi, przedłużając działanie i zwiększając skuteczność fungicydów). Wyżej wymienione preparaty chronią rośliny również przed szarą pleśnią. Dotyczy to nie tylko kapusty pekińskiej, ale również kapust głowiastych oraz róż kalafiora i brokułu.
Kalafior i brokuł podczas zbiorów należy chronić przede wszystkim przed gąsienicami motyli, jak również przed mszycami. Ponieważ trwają zbiory, należy używać preparatów o krótkiej karencji (wszystkie pyretroidy i Steward).
ZALECENIA PRZY UPRAWACH ROŚLIN METODAMI EKOLOGICZNYMI
Rośliny korzeniowe, jak buraki i marchew, należy wykopywać dopiero po przymrozkach - wtedy lepiej zimują.
Rolnictwo ekologiczne daje produkty najwyższej jakości, oczywiście najlepiej byłoby, aby można je spożywać jako świeże i nie przetworzone przez cały rok, bo w takiej postaci są one najcenniejsze dla naszego organizmu. Jaki rodzaj przetwórstwa wybrać, aby nie zniszczyć cennej pracy rolnika? Wydawałoby się, że należy wrócić do starych metod, ale nie we wszystkich przypadkach okazują się one dobre, zwłaszcza gdy skonfrontujemy je z aktualną wiedzą na temat wpływu żywności na nasze zdrowie.
W CHLEWNI I OBORZE
Bydło przy spadającej wydajności pastwisk wypasamy na wsiewkach i poplonach. Rozpoczynamy stopniowe przyzwyczajanie do pasz zimowych. Drób dobrze karmimy, gdyż jest to pora pierzenia się przed zimą.
PASIEKA
Dla pszczelarza wrzesień to ostatni sygnał, aby zakończyć podstawowe prace w pasiece i zaopatrzyć pszczoły w zimowy pokarm. Po zakończeniu podkarmiania, należy wyjąć podkarmiaczki i oczyścić je z wosku i propolisu. Plastry wycofane z uli należy posegregować. Ciemne, z budową trutową oraz uszkodzone, powinny zostać przetopione. Zabezpieczamy też plastry zapasowe przed motylicą woskową i myszami. W celu pozbycia się pasożytów, należy do każdej rodziny porażonej warrozą, zawiesić po 2 paski Fluwarolu lub 4 Baywarolu. W czasie 6-tygodniowej ekspozycji pasków w gnieździe giną pasożyty znajdujące się na pszczołach oraz te, które wychodzą z komórek czerwia wraz z wygryzającymi się pszczołami. Wrześniową pogodę wykorzystujemy do malowania uli oraz wykonania koniecznych napraw, zanim rozpoczną się jesienne słoty.
W LESIE
Wrzesień bywa słoneczny i ciepły, chociaż zdarzają się w nim, szczególnie pod koniec, przymrozki i szron. Nazywany jest wczesną jesienią i jest miesiącem owocowania. W tym czasie dojrzewają nasiona i owoce licznych drzew i krzewów leśnych, m.in. dębów, klonów, lip, dzikich jabłoni i grusz oraz leszczyny. Masowo pojawiają się grzyby i kwitną wrzosy. Na torfowiskach można zbierać owoce żurawiny. W drugiej połowie września liście drzew i krzewów zaczynają zmieniać barwę.
Odlatuje coraz więcej ptaków, a na leśnych polanach odbywają się rykowiska - gody jeleni. Zwierzęta, które spędzą zimę we śnie, gromadzą zapasy pokarmu i przybierają na wadze. Pod koniec miesiąca zjawia się zwykle babie lato - długie pajęcze nici, na których "podróżują" z wiatrem małe pajączki.
W uprawach leśnych, głównie najmłodszych - jednorocznych, dwu- i trzyletnich, w miarę potrzeby kosi się chwasty. Po obciążeniu śniegiem mogą bowiem przygnieść sadzonki. Kontynuuje się również jesienne sadzenie gatunków iglastych oraz rozpoczyna sadzenie modrzewia i gatunków liściastych, o ile ich sadzonki straciły już liście. Jeżeli planujemy zalesienie gruntu wiosną przyszłego roku, należy go zaorać we wrześniu, np. w bruzdy i pozostawić w tym stanie na zimę. Ułatwi to sadzenie. Można kontynuować cięcia pielęgnacyjne i wyznaczać drzewa do wycięcia w drzewostanach liściastych, które właśnie zaczynają gubić liście. Pozwala to należycie ocenić jakość techniczną pni drzew.
PRZYSŁOWIA NA WRZESIEŃ:
Jaki czas około świętego Idziego (1), takie powietrze będzie trwać cztery tygodnie.
Święty Idzi nic już w polu nie widzi.
Święty Idzi całą jesień widzi.
Gdy na Róży (4) ładnie, śnieg na pewno spadnie.
Gdy Melchior (7) ogrzeje, na dobre zbiory trzeba mieć nadzieję.
Jeśli na święto Jacka (9) nie panuje plucha, zima będzie ciepła i sucha.
Gdy na Prota (11) słońce, grzyb znajdziesz w lesie i na łące.
Nikodem (15) pogodny, październik suchy i chłodny.
Gdy na Matki Bolesnej (15) pogodnie, czas siać ozime wygodnie.
Gdy Kleofas (25) we mgle chłodzi, mokrą zimę zwykle rodzi.
Pogoda Mateuszowa (21) cztery niedziele zachowa.
Gdy w Wacława (28) leje, strać na zbiory nadzieje.
Ptaki przed Michałem (29) odleciały - będzie ostry grudzień cały.
W jesieni wczas mróz, na wiosnę prędko rychły wóz.
Wiele ostu we wrzesień wróży pogodną jesień.
Wrzesień bogaty we wrzosowe kwiaty.
Gdy obrodzą żołędzie, zła zima będzie.
Gdy wrzesień bez deszczów będzie w zimie wiatrów pełno wszędzie.
Gdy we wrześniu krety kopią po nizinach, będzie wietrzna, ale lekka zima.
Wybrał i opracował: Grzegorz Wysocki
Źródło: Kalendarz Rolników, Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników,
wycinki prasowe, materiały własne.
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
