Wsparcie dla tworzenia lokalnych partnerstw ds. wody (LPW)

Przygotowanie polskiego rolnictwa na trwające zmiany klimatyczne jest zadaniem niezwykle potrzebnym i wymagającym zaangażowania nie tylko administracji wszystkich szczebli, ale przede wszystkim samych użytkowników wód, których decyzje bezpośrednio wpływają na ilość i jakość wody w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Wobec panujących susz i braków wody, staje się ona dobrem wspólnym i to dobrem o znaczeniu strategicznym i w tym kontekście jej zasoby powinniśmy traktować jak dziedzictwo, ponieważ od naszych działań w gospodarowaniu wodą będzie zależała jakość życia dzisiejszego i przyszłych pokoleń zamieszkujących polską wieś.

W dobie zachodzących zmian klimatycznych problem dostępu do wody, w szczególności do wody czystej będzie się nasilał (mniejsza suma opadów, wysychanie cieków). Chcąc podjąć działania w zakresie szeroko pojętej racjonalnej gospodarki wodą niezwykle ważne jest pozyskanie informacji na temat:

• zasobów wodnych na danym terenie,
• prognoz meteorologicznych w bieżącym sezonie wegetacyjnym,
• szacowania zużycia i analizy tempa odzyskiwania wód.

Ważne jest również upowszechnianie dobrych praktyk optymalizujących zużycie wody z jednej strony, a z drugiej sposoby jej gromadzenia w okresach nadmiaru (ulewy, roztopy) i wykorzystania w okresach niedoboru. Racjonalna gospodarka wodna wymaga uwzględnienia wszystkich potrzeb mieszkańców, ze szczególnym, zwróceniem uwagi na produkcję rolną, która decyduje o bezpieczeństwie żywnościowym kraju.

Dodatkowym czynnikiem, który należy uwzględnić są nadchodzące zmiany w zakresie finansowania działań podejmowanych przez podmioty publiczne programujące działania na rzecz zarządzania wodą na obszarach wiejskich (finansowanych zarówno ze środków polskich, jak i współfinansowanych przez UE np. obecnie toczona dyskusja nad propozycją KE „Zielony Ład”). Należy podkreślić, że prace w zakresie programowania działań są jeszcze w toku. Niemniej jednak już obecnie wstępne wnioski wykazały potrzebę wzmocnienia koordynacji działań pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w zarządzaniu zasobami wody na obszarach wiejskich na poziomie regionalnym i lokalnym. Poprawa koordynacji w tym zakresie jest warunkiem podstawowym efektywnego wdrażania polityk publicznych, łagodzenia problemu dostępu do wody dla rolnictwa i mieszkańców obszarów wiejskich.

Żeby móc zdiagnozować stan gospodarki wodnej i móc podjąć działania mające na celu wypracowanie metod racjonalnej gospodarki wodnej, wszyscy zarządzający wodą na danym obszarze i korzystający z wód muszą nawiązać współpracę i wspólnie działać na rzecz zrównoważonej gospodarki wodnej.

Cel ogólny

Celem operacji „Wsparcie dla tworzenia Lokalnych partnerstw ds. Wody” jest z jednej strony stworzenie pierwszej w Polsce sieci współpracy miedzy lokalnym społeczeństwem w zakresie gospodarki wodnej, natomiast z drugiej strony innowacyjne wsparcie działań LPW przez utworzenie Zespołu eksperckiego, w skład którego wchodziliby m.in. przedstawiciele nauki, których zadaniem byłoby opracowanie zasad powstawania LPW, wsparcie w ramach szkoleń oraz wypracowanie raportu końcowego z działań grupy pilotażowej ze wskazaniem innowacyjnych rozwiązań pozwalających na racjonalną gospodarkę wodą w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Ponieważ doradcy z Ośrodków Doradztwa Rolniczego mają duże doświadczenie w działaniach w rolnictwie i na obszarach wiejskich, w ramach operacji chcielibyśmy poprzez szkolenia przygotować zarówno koordynatorów powstających LPW jak i doradców ds. wody z 16 WODR, których zadaniem byłoby inicjowanie lokalnych działań w zakresie gospodarki wodnej.

Cele szczegółowe

1. Aktywizacja i integracja środowisk lokalnych poprzez wzajemne poznanie zakresów działania i potrzeb,
2. Diagnoza sytuacji w zakresie zarządzania zasobami wody pod kątem potrzeb rolnictwa i mieszkańców obszarów wiejskich,
3. Wypracowanie wspólnych rozwiązań na rzecz poprawy szeroko pojętej gospodarki wodnej w rolnictwie i na obszarach wiejskich,
4. Wypracowanie propozycji co do przyszłych ram prawno-organizacyjnych działania struktur LPW, o tych samych zadaniach na terenie całego kraju,
5. Przygotowanie raportu diagnostycznego dotyczącego obszaru powiatu.

Zamierzone efekty realizacji projektu

Zaktywizowanie społeczności lokalnych do podejmowania wspólnych działań na rzecz zrównoważonej gospodarki wodą i ograniczenia zanieczyszczeń wody.

Zdiagnozowanie zasobów 16 powiatów oraz przeanalizowanie głównych problemów związanych z wodą na tych obszarach. Zebranie od członków nowo utworzonych LPW propozycji rozwiązań, które będą podstawą do przedstawienia rekomendacji i wypracowania modelu funkcjonowania przyszłych LPW na terenie całego kraju.

Utworzenie 16 pilotażowych lokalnych partnerstw do spraw wody.

Utworzenie sieci tematycznej ds. wody z udziałem LPW dla wzmocnienia przepływu wiedzy i innowacji w rolnictwie z udziałem doradztwa rolniczego, nauki, samorządów, rolników i podmiotów publicznych.

Upowszechnienie problemu zrównoważonej gospodarki wodą wśród rolników i mieszkańców obszarów wiejskich.

Upowszechnienie dobrych praktyk związanych z korzystaniem z wody, gromadzeniem i jej oszczędzaniem.

Zasięg

Ogólnopolski. Planuje się powstanie pilotażowych LPW w każdym województwie.

Termin

II kwartał 2020 r. do I kwartał 2021 r.

Grupa docelowa – beneficjenci

Przedstawiciele nauki, JDR, CDR, Wód Polskich, Samorządów, MRiRW.

Beneficjentem końcowym będą rolnicy i mieszkańcy obszarów wiejskich, którzy korzystają z zasobów wodnych na danym terenie.

Realizacja projektu

Przyjęto, że do zadań CDR należy koordynacja działań przewidzianych w projekcie oraz:

1. wypracowanie ram organizacyjno-programowych działania LPW,
2. przeprowadzenie szkoleń dla pracowników jednostek doradztwa rolniczego w wymaganych przez pilotaż LPW zakresach,
3. bieżące wsparcie organizacyjno-merytoryczne prowadzenia pilotaży,
4. opracowanie raportu zbiorczego na podstawie 16 raportów cząstkowych.

Natomiast do zadań WODR należy:

1. wybór spośród doradców koordynatora LPW i doradcy ds. wody,
2. wybór powiatu ze swojego województwa, w którym przeprowadzony będzie pilotaż,
3. udział w szkoleniach i spotkaniach organizowanych przez CDR dotyczących tworzenia LPW,
4. zaproszenie podmiotów i osób fizycznych do współpracy w ramach LPW,
5. organizacja spotkań LPW, w tym ewentualnych wyjazdów w teren w celu prezentacji dobrych praktyk,
6. zebranie materiałów, dokumentów, informacji, przeanalizowanie ankiet potrzebnych do przygotowania raportu,
7. opracowanie raportu.