W odpowiedzi na wniosek Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z dnia 6 maja 2020 r. w sprawie sytuacji na rynku drobiu >>>, w dniu 6 lipca 2020 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi udzieliło nastepującej odpowiedzi:
"(...) sytuacja na rynku mięsa drobiowego zmienia się dynamicznie. Średnia miesięczna cena skupu kurcząt brojlerów w maju 2020 r. wyniosła 3,00 zł/kg i była niższa o 4 gr tj. 1,3% w porównaniu z kwietniem 2020 r. (3,04 zł/kg) oraz była o 42 gr tj. 12,1% niższa od ceny z analogicznego okresu ubiegłego roku (3,46). Średnia miesięczna cena sprzedaży tuszki kurcząt w maju 2020 r. wyniosła 4,40 zł/kg i była wyższa o 49 gr tj. 12,5% w porównaniu do kwietnia 2020 r. (3,91 zł/kg) oraz o 1,09 zł tj. 19,9% była niższa w porównaniu do maja 2019 r. (5,49 zł/kg). Natomiast ceny skupu i sprzedaży w 25 tygodniu 2020 r. (15-21.06.2020 r.) istotnie wzrosły. Średnia cena skupu kurcząt typu brojler wyniosła 3,18 zł/kg i była wyższa o 10 gr (3,5%) w stosunku do ceny sprzed tygodnia, a w stosunku do ceny sprzed roku była niższa o 28 gr (7,9%). Średnia cena sprzedaży tuszki kurcząt wyraźnie wzrosła i była wyższa o 47 gr (9,2%) od ceny sprzed tygodnia i o 23 gr (4,3%) w stosunku do ceny sprzed roku. Wolumen eksportu mięsa drobiowego (CN 0207) z Polski w okresie I-IV 2020 r., zmniejszył się o 7,2% (35,3 tys. ton) w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, osiągając poziom 451,7 tys. ton. Import tego rodzaju mięsa w tym okresie był marginalny i wyniósł 19,1 tys. ton.
Sytuacja producentów rolnych z sektora mięsa drobiowego jest zróżnicowana. Zgodnie z art. 38q ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o organizacji niektórych rynków rolnych, każde dostarczanie produktów rolnych (…), wymaga zawarcia pisemnej umowy spełniającej określone warunki. Powyższa regulacja obejmuje sektor mięsa drobiowego, w tym dostawy żywego drobiu. Z informacji docierających do Ministerstwa wynika, że wielu producentów żywca drobiowego nie dopełniło tego obowiązku, a w chwili obecnej, ubojnie w pierwszej kolejności skupują drób objęty takimi umowami.
Z otrzymywanej korespondencji od przedsiębiorców prowadzących ubojnie wynika, że pomimo trudnej sytuacji rynkowej, starają się realizować zawarte umowy, oferując możliwie najlepsze warunki finansowe producentom żywca drobiowego. Sytuacja taka powoduje, że producenci żywca drobiowego nie związani formalnymi umowami z firmami prowadzącymi ubojnie, mają ograniczone możliwości dostawy żywca, a oferowane im warunki finansowe są mniej korzystne. Każdorazowe zawarcie umowy powinno być należycie rozważone, a określone w niej warunki szczegółowo przeanalizowane. Również zawieranie wszelkiego rodzaju aneksów do wcześniej zawartych umów powinno być należycie rozważone przez producenta. W przypadku wypowiedzenia umowy czy zaniżania ceny przez nabywcę - mimo zawartej umowy na dostawę - należy rozważyć, czy praktyka taka może stanowić nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej nabywcy względem dostawcy. Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi, każdy może zgłosić Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zawiadomienie dotyczące podejrzenia stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową. Prezes Urzędu może wszcząć z urzędu, w drodze postanowienia, postępowanie wyjaśniające, jeżeli okoliczności wskazują na możliwość naruszenia przepisów ustawy.
Jak Panu Prezesowi wiadomo, zasady organizacji rynków rolnych, obejmujące również środki wyjątkowe skierowane do sektora mięsa drobiowego, są uregulowane w przepisach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 671, z późn. zm.). Uruchomienie wyżej wskazanych środków wyjątkowych skierowanych do sektora mięsa drobiowego, leży w kompetencjach Komisji Europejskiej.
W piśmie z dnia 19 marca 2020 r. Polska skierowała do Komisji Europejskiej wnioski o działania w związku z kryzysem w sektorze rolno-spożywczym wywołanym COVID-19. W zakresie rynków rolnych Polska zwróciła się do Komisji Europejskiej m.in. o:
- wprowadzenie środków wyjątkowych, o których mowa w art. 219-222 rozporządzenia nr 1308/2013, na rynkach rolnych dotkniętych skutkami pandemii, z wykorzystaniem rezerwy budżetowej,
- wprowadzenie rekompensat finansowych dla producentów rolnych doświadczającym skutków kryzysu związanego z COVID-19, tj. głębokich spadków cen, utraty płynności finansowej, ograniczenia lub wstrzymanie odbioru produktów rolnych z gospodarstw przy zastosowaniu elastycznego podejścia co do zasad wypłacanej pomocy.
W piśmie z 17 kwietnia 2020 r. do Pana Janusza Wojciechowskiego Komisarza UE ds. rolnictwa, Polska zwróciła się o pilną interwencję, między innymi na rynku mięsa drobiowego, wskazując trudności jakich doświadcza ten sektor w związku z pandemią COVID-19. Polska wnioskuje w tym piśmie do Pana Komisarza o jak najszybsze uruchomienie przez Komisję Europejską mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania mięsa drobiowego, jak również o gotowość do wdrożenia innych mechanizmów będących w dyspozycji Komisji, jeśli podjęte działania okażą się niewystarczające. W piśmie wskazano, że podstawę takiej interwencji mogą stanowić przepisy art. 219 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.
W ramach kontynuacji korespondencji prowadzonej z komisarzem ds. rolnictwa Januszem Wojciechowskim, dotyczącej zmian PROW 2014-2020, zaproponowano, między innymi zmianę rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 w zakresie art. 18, poprzez wprowadzenie dodatkowego działania skierowanego wyłącznie na walkę z negatywnymi skutkami epidemii COVID-19. Zmiana miałaby na celu wprowadzenie specjalnych rozwiązań w zakresie operacji odtwarzających potencjał produkcji rolnej, dostosowujących treść rozporządzenia do bieżącej sytuacji. W szczególności należy dokonać zmian w zakresie kwalifikowania także wydatków nieinwestycyjnych (m.in. przechowywanie produktów rolnych, zagospodarowanie produktów, których po okresie przechowywania nie będzie można sprzedać na rynku), a także co do współfinansowania wydatków na rzecz rekompensat z tytułu utraconego dochodu dla sektorów produkcji zwierzęcej.
Ponadto, wobec braku działań po stronie Komisji Europejskiej na rynku mięsa drobiowego, w piśmie z dnia 27 kwietnia 2020 r. skierowanym do komisarza ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego poinformowano o dynamicznie rozwijającej się sytuacji na tym rynku i naglącej potrzebie stosownej interwencji. Jako podstawę takiej interwencji wskazano przepisy art. 219 i 221 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, zaznaczając, że Komisja Europejska w tej kryzysowej, niespotykanej jak dotąd sytuacji, może uruchomić instrumenty interwencji rynkowej w postaci środków wyjątkowych, ukierunkowane na tymczasowe zagospodarowanie nadwyżek na rynku mięsa drobiowego.
Na skutek, między innymi, wyżej przedstawionych działań, zgodnie z ustanowionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/872 z dnia 24 czerwca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie (UE) nr 1305/2013 w odniesieniu do szczególnych działań mających zapewnić nadzwyczajne tymczasowe wsparcie w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) w odpowiedzi na epidemię COVID-19, do programów rozwoju obszarów wiejskich zostaje dodane nowe działanie Wyjątkowe tymczasowe wsparcie dla rolników i MŚP szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID-19. Rozporządzenie stanowi, że wsparcie jest udzielane w formie płatności ryczałtowej, która ma zostać wypłacona do dnia 30 czerwca 2021 r., w oparciu o wnioski o wsparcie zatwierdzone przez właściwy organ do dnia 31 grudnia 2020 r. Poziom płatności może być zróżnicowany w zależności od poszczególnych kategorii beneficjentów zgodnie z obiektywnymi i niedyskryminacyjnymi kryteriami. Maksymalna kwota wsparcia nie może przekraczać 7 000 EUR na rolnika i 50 000 EUR na MŚP.
W związku z powyższym, w resorcie rolnictwa trwają zaawansowane prace związane ze zmianą PROW 2014-2020 oraz z opracowaniem rozporządzenia wykonawczego dotyczącego Wyjątkowego tymczasowego wsparcia dla rolników i MŚP szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID19, typ operacji Pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych kryzysem COVID-19. Planowane wsparcie obejmie również sektor mięsa drobiowego.
Na realizację projektowanego Działania zostało zaplanowane 2% alokacji środków PROW 2014-2020, czyli prawie 273,4 mln euro."
- Jan Marciszewski
