W trudnych czasach spowodowanych pandemią, dodatkowe dochody z rolnictwa są niezwykle pożądane wśród rolników. Jednym ze sposobów ich uzyskania jest założenie małej rzeźni rolniczej w obrębie własnego gospodarstwa. Celem powstawania małych ubojni jest ułatwienie rolnikom sprzedaży bezpośredniej, rolniczego handlu detalicznego oraz innej działalności lokalnej w ramach produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego.
Kto może założyć „rzeźnię rolniczą”?
Rolnicy utrzymujący zwierzęta gospodarskie.
Jakie zwierzęta można ubijać?
Głównie zwierzęta gospodarskie rolnika posiadającego małą rzeźnię, jednak dopuszcza się także ubój zwierząt należących do innych podmiotów z tego samego powiatu lub powiatu sąsiadującego w ramach tzw. „uboju usługowego”.
Zwierzętami poddawanymi ubojowi mogą być: zwierzęta kopytne (bydło, owce, kozy, konie, świnie), zwierzęta dzikie – utrzymywane w warunkach fermowych (np. jelenie, daniele, a także ptaki bezgrzebieniowe, np. strusie), oraz drób (np. kury, kaczki, perliczki, przepiórki, indyki, gęsi) i zajęczaki (np. króliki, nutrie).
Jaka jest dopuszczalna dzienna wydajność rzeźni?
Dzienna liczba poszczególnych gatunków zwierząt poddawanych ubojowi wynosi nie więcej niż – w przypadku m.in.:
- drobiu – 50 szt.
- świń powyżej 15 kg – 6 szt.
- bydła - 1 szt.
Łączna dzienna liczba ubijanych zwierząt nie może przekroczyć 50 sztuk w przypadku drobiu albo zajęczaków i 15 sztuk w przypadku pozostałych zwierząt, jednakże na wniosek rolnika, powiatowy lekarz weterynarii może wyrazić zgodę na przekroczenie dziennego limitu, pod warunkiem zachowania rocznego limitu zwierząt.
Jak wygląda procedura zakładania rzeźni o małej zdolności produkcyjnej?
Przed uzyskaniem pozwolenia na budowę lub adaptację istniejących pomieszczeń, rolnik zobowiązany jest sporządzić projekt technologiczny zakładu i przedłożyć go właściwemu powiatowemu lekarzowi weterynarii w celu zatwierdzenia.
Projekt technologiczny składa się z:
a) części opisowej:
- określenie rodzaju działalności, z uwzględnieniem rodzaju surowców oraz rodzaju produktów pochodzenia zwierzęcego, które będą produkowane w zakładzie,
- dane dotyczące maksymalnej tygodniowej zdolności produkcyjnej zakładu,
- określenie systemu dostarczania wody,
- opis sposobu przechowywania odpadów i ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego,
- wskazanie planowanej lokalizacji zakładu.
b) części graficznej.
Wraz z projektem należy przekazać pisemną informację o zakresie i wielkości produkcji oraz rodzaju produktów pochodzenia zwierzęcego, które mają być produkowane w rzeźni.
Po ukończeniu procesu inwestycyjnego, co najmniej na 30 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności, należy złożyć wniosek do właściwego terytorialnie powiatowego lekarza weterynarii o zatwierdzenie zakładu.
Wniosek o zatwierdzenie zakładu musi zawierać:
- a) imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, siedzibę i adres wnioskodawcy,
- b) numer w rejestrze przedsiębiorców w KRS lub NIP, albo numer identyfikacyjny w ewidencji gospodarstw rolnych w rozumieniu przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności – w przypadku pomieszczeń gospodarstwa, o ile wnioskodawca takie numery posiada,
- c) określenie rodzaju i zakresu działalności, która ma być prowadzona, w tym rodzaju produktów pochodzenia, które mają być produkowane w zakładzie (tylko ubój zwierząt czy również o prowadzenie rozbioru mięsa),
- d) określenie lokalizacji zakładu, w którym ma być prowadzona działalność,
- e) informację, że zamierza się skorzystać z krajowych środków dostosowujących.
Działalność można rozpocząć po przeprowadzeniu kontroli zakładu i uzyskaniu zatwierdzenia lub warunkowego zatwierdzenia rzeźni.
Wymogi.
Dla „rzeźni rolniczych” opracowano specjalne, mniej rygorystyczne wymagania weterynaryjne, w porównaniu do niektórych przepisów unijnych, które dotyczą struktury i wyposażenia zakładu. Wymagania unijne zgodne z rozporządzeniem 852/2004 oraz 853/2004, a także odstępstwa przewidziane dla „rzeźni rolniczych” znajdujące się w rozporządzeniu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawione zostały tutaj.
Kto może dokonywać uboju?
Musi być to osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje, by nie powodować u zwierząt niepotrzebnego bólu, niepokoju lub cierpienia. Konieczne jest zatem odbycie szkolenia w tym zakresie, organizowanego przez powiatowego lekarza weterynarii lub firmę szkoleniową, a także zdanie egzaminu potwierdzone otrzymaniem świadectwa kwalifikacji, bez obowiązku odbywania praktyki w rzeźni.
Świadectwo kwalifikacji zawiera: gatunki zwierząt, do uboju których osoba zyskała kwalifikację, sprzęty służące do ich ogłuszania oraz czynności związane z uśmiercaniem tychże zwierząt.
Kontrola – kto ją przeprowadza i co jej podlega?
Nadzór i urzędowe kontrole sprawuje Inspekcja Weterynaryjna. Pod lupę brane są przede wszystkim: struktura, wyposażenie, wdrożone procedury zapewniające m.in. bezpieczeństwo mięsa, jak i spełnienie wymagań dotyczących higieny, przyprowadzania badań, identyfikacji i rejestracji oraz dobrostanu zwierząt.
Gdzie można uzyskać pomoc dotyczącą opracowania niezbędnej dokumentacji takiej jak projekt technologiczny czy opracowania wymaganych procedur?
Dodatkowe informacje, a także pomoc można uzyskać w Ośrodkach Doradztwa Rolniczego oraz w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa.
Więcej szczegółów znajdą Państwo na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii – tutaj, oraz na stronie resortu rolnictwa – tutaj.
Kontakt z autorem: wirczarnkow@wir.org.pl
Opracowanie: Mariola Krusińska
Źródła: www.gov.pl/web/rolnictwo; www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/rzeznie-rolnicze;
Źródło
Główny Inspektorat Weterynarii
https://www.wetgiw.gov.pl/
