W dniu 10 czerwca 2019 roku, w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie, odbyła się konferencja pt. „Ocena sytuacji rynku zbożowego w Polsce z uwzględnieniem uwarunkowań zewnętrznych”. Było to IV spotkanie z cyklu Nauka Doradztwu Rolniczemu. Konferencja zorganizowana została przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie we współpracy z Polskim Związkiem Producentów Roślin Zbożowych oraz Instytutem Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB w Radzikowie. Patronat nad konferencją objął Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski, który uczestniczył w konferencji.
W spotkaniu wzięło udział ponad 150 osób. Obecni byli przedstawiciele MRiRW, doradcy rolniczy, przedstawiciele izb rolniczych, przedstawiciele nauki, rolnicy, przedstawiciele szkół rolniczych. Gości powitali organizatorzy konferencji Pani Katarzyna Boczek - Zastępca Dyrektora Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Pani dr hab. Magdalena Szechyńska-Hebda - Zastępca Dyrektora Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie oraz Pan Stanisław Kacperczyk - Prezes Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych. Następnie głos zabrał Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Pan Jan Krzysztof Ardanowski. Minister zwrócił uwagę na kwestie związane z globalizacją. Współcześnie zagospodarowywane są ogromne tereny, nawet te słabsze, głównie pod uprawę zbóż dzięki postępowi technicznemu i technologicznemu oraz globalizacji produkcji. Taka sytuacja ma miejsce m.in. w Rosji i na Ukrainie. Łatwość transportu i sprawność logistyczna powodują, że każdy produkt, który się na świecie pojawi i będzie na niego zapotrzebowanie trafi w dowolne miejsce świata, dotyczy to także żywności – mówił szef resortu rolnictwa. Minister podkreślił, że na sytuację na rynku zbóż w Polsce oddziałuje także import zbóż z Ukrainy w ramach unijnego bezcłowego kontyngentu, który w większości trafia do Polski zamiast równo do różnych krajów.
Globalizacja produkcji wpływa również na to, że trudno mówić o opłacalności produkcji zbóż w skali małych gospodarstw rolnych, gdyż tylko duże, towarowe gospodarstwa pozwalają zapewnić odpowiedni dochód z produkcji zbóż. Nowoczesne, wydajne maszyny są bardzo drogie i nie stać na nie każdego rolnika – podkreślił Minister. Szef resortu rolnictwa zwrócił uwagę, że podstawą uzyskania satysfakcjonujących dochodów jest zorganizowanie się rolników w grupy producentów. Minister poinformował, że resort podjął decyzję by utworzyć nabrzeże do obrotu zbożem. Realizacja tego działania rozpocznie się jeszcze w tym roku. Na zakończenie swojego wystąpienia Minister podkreślił konieczność zwiększenia efektywności badań naukowych i zwrócił się do uczestników konferencji o wypracowanie wniosków i propozycje rozwiązań dotyczących lepszego dopasowania odmian do zmieniających się warunków klimatycznych.
Minister Jan Krzysztof Ardanowski wręczył odznaczenia „Zasłużony dla rolnictwa”. Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych przyznał medal „Zasłużony dla gospodarki zbożowej”. Otrzymał go Pan Alfred Kieloch rolnik ze wsi Gościsław w powiecie średzkim, który prowadzi rodzinne gospodarstwo rolne o powierzchni ponad tysiąca hektarów. Gdy w 1985 roku pan Alfred przejmował gospodarstwo po swoim ojcu, był w posiadaniu zaledwie 12 hektarów, małego Ursusa C-328, przyczepy, dwuskibowego pługa, kopaczki do ziemniaków i rozsiewacza do nawozów. Dzisiaj prosperuje na ogromnym obszarze, stosując najnowsze technologie usprawniające zarówno pracę, jak i polepszające wydajność i plonowanie. Jest naocznym świadkiem skoku technologicznego, jaki dokonał się w rolnictwie na przestrzeni lat. Medal „Zasłużony dla gospodarki zbożowej” otrzymał też dr Jim Mazurkiwicz z Texas A&M University, który od lat współpracuje z Polskim Związkiem Producentów Roślin Zbożowych i Centrum Doradztwa Rolniczego.
Po raz pierwszy został również wręczony medal okolicznościowy przygotowany przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie specjalnie na tę konferencję „Zasłużony dla doradztwa”. Otrzymali go doradcy, rekomendowani przez Dyrektora COBORU Pana prof. Edwarda Gacka, którzy odgrywają ważną rolę we wdrażaniu postępu, promowaniu nowych odmian zbóż, zakładaniu demonstracji w gospodarstwach, organizowaniu szkoleń, konferencji, pokazów dla rolników. Medal otrzymali:
- Teresa Giel – pracownik Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie
- Krzysztof Kurus - pracownik Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli
- Michał Noworól – pracownik Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale
- Andrzej Okrój - pracownik Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Lubaniu
- Tomasz Stachowicz - pracownik Centrum Doradztwa Rolniczego oddział w Radomiu
- Ewa Ryjak – Kierownik Działu Technologii Produkcji Rolniczej i Doświadczalnictwa w Małopolskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Karniowicach
Następnie na konferencji głos zabrał Pan Marian Borek – Zastępca Dyrektora Departamentu Rynków Rolnych MRiRW. W swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na potencjał produkcyjny zbóż w Polsce. Przedstawił działania mające na celu wsparcie produkcji i promocji krajowego surowca, a następnie wymienił atuty polskiego zboża. Między innymi podkreślił, że polskie zboże jest na tle innych państwa bardzo dobrej jakości, a gospodarstwa szybko dostosowują się do wymogów rynkowych. Natomiast dr Tadeusz Oleksiak kierownik Pracowni Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin IHiAR PIB w wystąpieniu „Ocena rynku zbóż w Polsce w kontekście opłacalności produkcji rolnej w Polsce” zwrócił uwagę m.in. na czynniki wpływające na zwiększenie produkcji i jej opłacalność jak również na zbyt niskie wykorzystanie kwalifikowanego materiału siewnego przez polskich rolników. Wskazał możliwości wzrostu plonów i zbiorów m.in. poprzez postęp biologiczny czy też lepsze wykorzystanie rekomendacji odmian.
W konferencji uczestniczyli również goście z zagranicy.
Dr. Jackie C. Rudd z Uniwersytetu w Kansas, z katedry Agronomii. Dr Rudd specjalizuje się w hodowli pszenicy. W swoim wystąpieniu pt. „Polityka w zakresie rozwoju rynku zbóż w USA” przedstawił m.in. badania nad nowymi odmianami, które prowadzi w stanie Teksas i sposobie wdrażania wyników badań do praktyki. Podkreślił różnorodność uwarunkowań klimatycznych panujących w stanie Teksas i konieczności poszukiwania i dostosowania odmian do panujących warunków klimatycznych.
Jean Francois Isambert - prezes grupy ds. zbóż w COPA – COGECA, prywatnie gospodaruje na farmie o powierzchni 280 hektarów, na której uprawiana jest pszenica, jęczmień oraz rzepak. W wystąpieniu: ”Organizacja rynku zbóż, tendencje na przyszłość i polityka zagospodarowania nadwyżek we Francji” skupił się przede wszystkim na problemie przyszłości rolnictwa w kontekście rosnącej liczby ludności na świecie. M.in. powiedział: Musimy także pamiętać o wielofunkcyjności rolnictwa, którego pierwszą misją jest wyżywienie ludności tutaj lub gdzie indziej. Nie będzie żywności bez rolnictwa ani rolnictwa bez zorganizowanych i solidarnych rolników. Bycie rolnikiem przez następne 30 lat to prawdziwa okazja ... ale to głównie walka! Jean Isambert w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na wyzwania dla rolnictwa w UE jakimi są: wyzwanie związane z rolnictwem i żywnością, wyzwanie energetyczne, wyzwanie związane z klimatem, wyzwanie środowiskowe, wyzwania w obliczu coraz ostrzejszej międzynarodowej konkurencji. W tym kontekście powiedział: dlatego bardziej niż kiedykolwiek potrzebujemy silnej WPR, z ambitnym budżetem, który jest zdecydowanie wspólny i który odrzuca zakłócenia konkurencji, aby zaspokoić potrzeby wszystkich naszych rynków (żywność dla ludzi, pasza dla zwierząt, surowce odnawialne), z rentownymi, wydajnymi gospodarstwami rolnymi i dobrze wyszkolonymi rolnikami, działającymi wspólnie i solidarnie. W obliczu wielu przyszłych wyzwań musimy zagwarantować dostęp do innowacji w zakresie doboru odmian, cyfryzacji, robotyki i ochrony roślin, ponieważ są to niezbędne dźwignie naszej konkurencyjnej i przyjaznej dla środowiska produkcji rolnej w Europie. Wszystkie gospodarstwa rolne muszą mieć możliwość korzystania z tych technologii. Musimy również móc polegać na wiedzy naukowej, aby ukierunkować debatę publiczną oraz zobiektywizować sprzeczny wpływ praktyk (pestycydy, nawozy, metody uprawy) na środowisko, klimat, różnorodność biologiczną i oczywiście produkcję zbóż. Ponadto musimy również zastanowić się, w jaki sposób najlepiej zarządzać ryzykiem związanym z wahaniami cen i stratami produkcyjnymi związanymi z klimatem.
W konferencji głos zabrał również przedstawiciele organizacji rolniczych. Pan Wiesław Gryn - Przedstawiciel Zamojskiego Towarzystwa Rolniczego omówił zagadnienia związane z problemami rynku zbożowego w strefie przygranicznej. Zwrócił uwagę, że w strefie przygranicznej problemy rynku zbożowego z dnia na dzień się nasilają. Polska przestaje być konkurencyjna – maszyny, nawozy i praca stają się coraz droższe, a zboże od kilkunastu lat kosztuje tyle samo… i napływa masowo z zagranicy. Zapomnijmy o tym, że stworzymy grupy producenckie. To nic nie zmieni, nie przebijemy się z tak ogromnymi producentami z Ukrainy, nie mamy szans w negocjacjach. Bez scalania gruntów, przy tak dużym rozdrobnieniu produkcji jakie mamy w polskich gospodarstwach nie ma szans na uzyskanie dobrych cen – powiedział m.in. Wiesław Gryn.
Pan Jacek Kowal przedstawiciel Agrocentrum, dynamicznie rozwijającej się firmie na rynku paszowym, zwrócił uwagę na oczekiwania producentów pasz wobec rolników - producentów zbóż. M.in.zwrócił uwagę na istotne cechy surowców zbożowych, które zapewniają wysoką jakość wytwarzanych pasz a są to: odpowiednia wilgotność, duża zawartość składników pokarmowych w tym białka i tłuszczu czy brak zanieczyszczeń. Większe partie surowca pozyskane od rolników, zapewniają stabilniejsze i wyrównane parametry jakościowe a dobrej jakości zboża pozwalają, na optymalne zbilansowanie dawek pokarmowych dla zwierząt hodowlanych.
Głos zabrał również Pan Wiesław Łopaciuk z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej przedstawiając bardzo ciekawą analizę „Przedżniwna ocena wielkości zbiorów zbóż oraz możliwości ich zagospodarowania w sezonie 2019-2020”. M.in. przedstawił prognozy cenowe na najbliższy sezon:
Pszenica średnio: IX 2019r. 680-730 zł/t, III 2020r. 710-760 zł/t
Pszenica konsumpcyjna: IX 2019r. 700-750 zł/t, III2010 r. 730-780 zł/t
Żyto: IX 2019r. 600-650 zł/t, III-2020 r. 630-680 zł/t
Ponadto na konferencji profesor Jerzy Czembor z IHAR – PIB w Radzikowie przedstawił założenia projektu „Agrobank”, którego celem jest stworzenie platformy bioinformatycznej i strategii zarządzania narodowymi zasobami genowymi roślin użytkowych dla świadczenia usług doradztwa rolniczego.
Konferencje podsumował prof. Jerzy Grabiński z IUNG – PIB w Puławach. Profesor zacytował słowa Jeana Isamberat „Inni opisują i definiują rolnictwo dla rolników, czas odwrócić tą zależność”. Podkreślił, że ważne jest aby takie konferencje odbywały się częściej i aby to osoby związane z rolnictwem decydowały jak będzie wyglądała przyszłość rolnictwa w Polsce i na świecie.
Po lunchu uczestnicy konferencji mogli zwiedzić poletka doświadczalne IHAR – PIB w Radzikowie i dowiedzieć się o pracach badawczych prowadzonych przez Instytut. M.in. dr Roman Warzecha przedstawił doświadczenia prowadzone z kukurydzą, przedstawił również światową kolekcje pszenicy ozimej. Prof. Edward Arseniuk oprowadził uczestników i omówił badania prowadzone na poletkach pszenżyta. Dr Lech Boros przedstawił poletka doświadczalne z soją oraz grochem. Profesor Grzegorz Żurek wraz z Panią dr Danutą Martyniak zaprezentowali kolekcję roślin energetycznych.
Źródło Centrum Doradztwa Rolniczego http://cdr.gov.pl/
