Wielkopolska Izba Rolnicza otrzymała odpowiedź Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na zapytanie związane z przywróceniem 3-tygodniowego okresu ważności badań w kierunku występowania pałeczek Salmonella w stadach brojlerów kurzych oraz zakazem skarmiania mączek mięsno-kostnych.
Jak wskazuje Ministerstwo jednym z głównych argumentów przemawiających za skróceniem terminu wykonania badania w kierunku występowania pałeczek Salmonella objętych krajowym programem zwalczania w stadach brojlerów gatunku kura Gallus gallus z 3 tygodni na 14 dni przed przemieszczeniem drobiu do rzeźni było zapewnienie, aby wyniki takiego badania odzwierciedlały najbardziej aktualny status zdrowotny stada. Biorąc pod uwagę, że czas utrzymywania stad brojlerów wynosi około 6 –7 tygodni, wykonanie badania w połowie długości tego cyklu, czyli 3 tygodnie przed ubojem, nie było w wystarczającym stopniu miarodajne. Ważnym argumentem przemawiającym za takim rozwiązaniem był także fakt, że polska żywność pochodzenia zwierzęcego w 2018 r. była notyfikowana w systemie RASFF (Krajowy System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach) 167 razy, z czego aż 65 powiadomień, tj. 39%, dotyczyło obecności pałeczek Salmonella. Natomiast łączna liczba powiadomień dotyczących obecności tych bakterii w pozostałych państwach członkowskich UE w 2018 r. wyniosła 64. Podkreślono również fakt, że stosunkowo duża liczba powiadomień z systemu RASFF dotyczących stwierdzenia pałeczek Salmonella w świeżym mięsie drobiowym pochodzącym z Polski w porównaniu do pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej, miała negatywny wydźwięk na arenie międzynarodowej. W związku z powyższym, konieczne było podjęcie zdecydowanych działań zmierzających do ograniczenia ryzyka wprowadzenia do obrotu mięsa zanieczyszczonego pałeczkami Salmonella, tym bardziej, że Polska jest wiodącym producentem drobiu i mięsa drobiowego w Europie. Brak stanowczych działań mógł skutkować ograniczeniami, a nawet wstrzymaniem zarówno handlu z krajami Unii Europejskiej, jak i obrotu z państwami trzecimi, co nie pozostałoby bez negatywnego wpływu na cały sektor drobiarski w Polsce, w tym również na hodowców drobiu.
Odnosząc się do problemu utraty ważności badań na Salmonellę spowodowanego opóźnieniami w sprzedaży zwierząt i związanej z tym konieczności ich powtarzania, co zwiększa nakłady finansowe ponoszone przez producentów drobiu wskazano, że w ocenie Ministerstwa wprowadzenie 14-dniowego okresu ważności badań w kierunku Salmonella przed przemieszczeniem drobiu do rzeźni nie generuje dodatkowych nakładów finansowych ponoszonych przez producentów drobiu, z uwagi na fakt, że sama zmiana terminu wykonania takiego badania nie wpływa ostatecznie na koszt jego wykonania. Kwestie logistyczne dotyczące realizacji dostaw przebadanych partii drobiu do rzeźni powinny być natomiast przedmiotem ustaleń pomiędzy kontrahentami.
Podsumowując stwierdzono, że termin wykonania badania, o którym mowa powyżej, został ostatecznie ustalony w taki sposób aby z jednej strony jego wyniki były miarodajne z punktu widzenia zdrowotności stada i odzwierciedlały jego możliwy do ustalenia przed sprzedażą i najbardziej aktualny status zdrowotny, co ostatecznie pozwala na podjęcie odpowiednich decyzji i zapewnianie bezpieczeństwa mikrobiologicznego wprowadzanego na rynek mięsa drobiowego.
Odnosząc się z kolei do kwestii dotyczącej zakazu skarmiania mączek mięso-kostnych MRiRW wskazało, że w Unii Europejskiej nadal obowiązuje wprowadzony w 2001 roku, z uwagi na powiązanie gąbczastej encefalopatii bydła (BSE) ze stosowaniem w żywieniu zwierząt mączek zwierzęcych, zakaz stosowania tego surowca białkowego w produkcji pasz. Aktualnie przetworzone białko zwierzęce (dalej nazywane PAP) jest dopuszczone wyłącznie do żywienia zwierząt akwakultury i zwierząt futerkowych. Od 2017 w żywieniu zwierząt akwakultury roku może być także stosowane białko owadzie. W Komisji Europejskiej trwają aktualnie dyskusje w sprawie przywrócenia możliwości skarmiania mączkami mięsno-kostnymi, z wykluczeniem skarmiania tym samym gatunkiem. Planowane jest przy tym dopuszczenie tzw. „krzyżowego” stosowania przetworzonych białek pochodzenia zwierzęcego w żywieniu świń i drobiu. Oznacza to, że w żywieniu świń możliwe byłoby stosowanie PAP wyprodukowanego z ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego (dalej nazywanych uppz) pochodzenia drobiowego, natomiast w żywieniu drobiu – PAP wyprodukowanego z uppz pozyskanych od świń. Ponadto, planuje się umożliwienie żywienia świń oraz drobiu przetworzonymi białkami wyprodukowanymi z owadów hodowlanych. W przypadku przeżuwaczy, ze względu na konieczność zapobiegania wystąpieniu choroby TSE oraz BSE wśród tych gatunków zwierząt, Komisja Europejska w dalszym ciągu planuje utrzymać obowiązujący zakaz dotyczący żywienia tych zwierząt przetworzonymi białkami pochodzenia zwierzęcego. Nie będzie również możliwe stosowanie uppz pochodzących od przeżuwaczy do produkcji przetworzonych białek, które następnie mogłyby być stosowane w żywieniu zwierząt gospodarskich. Działania te są realizowane w celu racjonalizacji wykorzystywania ubocznych produktów kat. 3 (pochodzących od świń i drobiu) i umożliwienia ich stosowania do produkcji materiałów paszowych o wysokiej zawartości białka, zawierających niezbędne aminokwasy egzogenne. Proponowane zmiany legislacyjne mogą znacząco wpłynąć na rozwój rynku alternatywnych dla soi GM surowców białkowych stosowanych do produkcji pasz, ponieważ zmniejszą zapotrzebowanie przemysłu paszowego i hodowców zwierząt gospodarskich na importowane wysokobiałkowe materiały paszowe pochodzenia roślinnego, co przyniesie korzyści polskiemu przemysłowi utylizacyjnemu i paszowemu oraz hodowcom zwierząt gospodarskich. Z wprowadzeniem ww. zmian musi wiązać się jednak ustanowienie odpowiednich narzędzi kontrolnych w zakresie badań laboratoryjnych, pozwalających na odróżnienie białek dozwolonych od niedozwolonych w paszy dla odpowiednich gatunków zwierząt. Aktualnie jest to możliwe, gdyż pomyślny proces walidacji przeszła metoda laboratoryjna PCR (polymerase chain reaction), która pozwala na wykrycie niedozwolonych białek PAP ze świń w paszy dla świń i PAP z drobiu w paszy dla drobiu. W ramach tej metody laboratoryjnej rozważany jest tzw. „action limit” na poziomie 100 lub 300 kopii DNA, co oznacza, że poniżej tego poziomu wynik będzie uznawany za zgodny z planowanym zasadami. Ta wysoce wrażliwa metoda badawcza jest już stosowana do badania pasz dla zwierząt akwakultury. Ze względu na jej czułość, istnieje jednak duże ryzyko otrzymywania wyników dodatnich/niezgodnych spowodowanych występowaniem zjawiska zanieczyszczeń krzyżowych na bardzo niskim poziomie. W związku z powyższym, celem uniknięcia konsekwencji wynikających z zanieczyszczeń krzyżowych, w Komisji Europejskiej dyskutowana jest także możliwość wprowadzenia zmian legislacyjnych stosowania PAP w zakładach produkujących pasze polegająca na produkcji pasz z udziałem PAP odrębnie dla świń i odrębnie dla drobiu, w dedykowanych gatunkowo zakładach, z derogacją umożliwiającą produkcję pasz dla obu gatunków w tym samym zakładzie, ale na oddzielnych liniach produkcyjnych (warunek całkowitej fizycznej separacji dotyczyłby przy tym nie tylko etapu produkcji, ale też składowania i transportu). Takie przepisy obowiązują aktualnie w odniesieniu do produkcji pasz z udziałem PAP (ze świń lub z drobiu) dla zwierząt akwakultury. Promowana w Komisji Europejskiej polityka „green deal”, polegająca m. in. na stwarzaniu możliwości prawnych do jak najefektywniejszego wykorzystania już wytworzonych zasobów i ograniczania negatywnego wpływu na środowisko, uwzględnia również jak najszersze wykorzystanie przetworzonych białek zwierzęcych powstałych z wygenerowanych odpadów rzeźnianych do żywienia zwierząt. Trwające w Komisji Europejskiej prace w sprawie przywrócenia możliwości skarmiania mączkami mięsno-kostnymi wymagają podjęcia stosownych działań legislacyjnych na poziomie UE. Strona polska czynnie uczestniczy w spotkaniach dotyczących przedmiotowej kwestii, wyrażając kierunkowe poparcie dla działań Komisji Europejskiej w tym zakresie.
Opracowanie: Paweł Dopierała
(kontakt wirleszno@wir.org.pl)
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
