Azot jest podstawowym czynnikiem plonotwórczym w produkcji roślinnej. Ponad 90% całkowitej ilości azotu występuje w glebie w postaci trudnodostępnych związków organicznych wchodzących w skład glebowej substancji organicznej. Przewaga organicznych form azotu w glebie powoduje, że konieczne jest jego uzupełnianie w okresie wegetacji w formie azotu z nawozów mineralnych.
Rośliny pobierają zarówno azot azotanowy jak i amonowy, co zależy od wielu czynników, przede wszystkim od gatunku rośliny, jejstanu fizjologicznego oraz formy azotu w nawozach. Duży wpływ na proces pobierania azotu ma także odczyn (pH) gleby. Zapotrzebowanie większości roślin uprawnych na azot jest duże w całym okresie wegetacji, a niedostateczne zaopatrzenie w ten składnik w krytycznych fazach rozwojowych prowadzi do redukcji plonu zbóż lub nasion rzepaku i pogorszenia ich jakości. Niezwykle istotnym zagadnieniem w produkcji roślinnej jest współdziałanie azotu i siarki polegające na lepszym wykorzystaniu azotu z nawozów mineralnych na skutek dodatku siarki, co jest szczególnie istotne na glebach z niedoborem siarki. Dlatego bardzo ważnym elementem nawożenia roślin jest uzupełnianie niedoborów siarki za pomocą nawozów mineralnych zawierających siarkę w postaci stałej lub płynnej. Istotny wpływ na wielkość, ale i na jakość plonów roślin wywiera także forma i postać nawozów stosowanych w uprawach polowych. W ostatnich latach obserwowany jest bardzo duży wzrost zainteresowania rolników stosowaniem nawozów typu roztwór saletrzano- -mocznikowy (RSM®) w uprawach rolniczych, a szczególnie w uprawie zbóż, rzepaku i kukurydzy. Są to bowiem rośliny towarowe przeważające w strukturze zasiewów w większości gospodarstw rolnych w Polsce.
Nawóz RSM® zwiera
trzy formy azotu:· - 50 % azotu mocznikowego (amidowy), - 25 % formy azotanowej, - 25 % formy amonowej. Każda z tych form działa inaczej, tuż po nawożeniu działa forma azotanowa, trochę wolniej forma amonowa i najdłużej azot amidowy, który w glebie ulega takim przemianom, jak azot zastosowany w moczniku.
Przeznaczenie RSM®:
- Roztwór saletrzano-mocznikowy RSM® jest doglebowym nawozem o szybkim i długotrwałym działaniu ze względu na zawartość trzech form azotu. - Nawóz może być stosowany na wszystkie rodzaje gleb do przedsiewnego i pogłównego nawożenia zbóż, rzepaku, buraków, ziemniaków, kukurydzy, użytków zielonych oraz upraw warzywniczych i sadowniczych. - RSM nie jest nawozem nadającym się do dolistnego dokarmiania roślin.
Zalety stosowania RSM®:
- Niższa cena jednostkowa składnika, co wpływa na wyższą efektywność zabiegu nawożenia. - Wysoka skuteczność nawożenia w okresach suszy (w pewnym sensie łagodzi niedobory opadów). - Bardziej równomierne rozprowadzenie składników pokarmowych na powierzchni pola, możliwość nawożenia zlokalizowanego – pasowego, rzędowego. - Niższe koszty transportu, przeładunku i magazynowania oraz pełna mechanizacja tych prac.
Efekty stosowania RSM®
IUNG-PIB w Puławach od wielu lat prowadzi badania nad porównaniem efektywności działania nawozów azotowych stałych i płynnych typu RSM® bez dodatku i z dodatkiem siarki w uprawach roślin towarowych. W ostatnich latach Instytut koordynuje badania prowadzone w ramach projektu MEGAPROJEKT finansowanego przez PUŁAWY na terenie Polski (w Stacjach Doświadczalnych Baborówko i Grabów należących do IUNG-PIB, Zakładzie Doświadczalnym Goczałków należącym do INS, Stacji Badawczej Lipnik należącej do Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Przyrodniczego w Szczecinie) oraz Niemiec i Czech. Nawożenie nawozami typu RSM® jest korzystniejsze od nawożenia nawozami stałymi także ze względu na fakt, że cena jednostkowa azotu w RSM® jest niższa w stosunku do innych nawozów azotowych. Biorąc pod uwagę większe przyrosty plonów roślin oraz niższą cenę jednostkową azotu w RSM® efektywność ekonomiczna nawożenia jest najwyższa właśnie przy nawożeniu tym nawozem. Dla większości gospodarstw towarowych barierą nie jest już także dostępność wysokiej klasy opryskiwaczy, które są na wyposażeniu gospodarstw i mogą być wykorzystywane na przemian do chemicznej ochrony łanu oraz do jego nawożenia.
Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia IUNG – PIB w Puławach