Konferencja w Komisji Europejskiej na temat rolnictwa rodzinnego

W dniu 29 listopada br. w Komisji europejskiej odbyła się konferencja na temat "Rolnictwo rodzinne: dialog w kierunku bardziej zrównoważonego rolnictwa w Europie i na świecie". W konferencji wzięli udział Wikor Szmulewicz - Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych oraz Katarzyna Szczepaniak - Dyrektor biura Krajowej Rady Izb Rolniczych. W programie konferencji przewidziano przedstawienie następujących tematów: Gospodarstwa rodzinne w Europie-dlaczego jest to ważne?; Oczekiwania ONZ oraz FAO w związku z Międzynarodowym Rokiem Rolnictwa 2014; Międzynarodowy panel dotyczący gospodarstw rodzinnych. Tematem warsztatów, które odbyły się podczas konferencji były: najlepsze praktyki w gospodarstwach rodzinnych. Konferencja zakończyła się sesją plenarną i panelem Wysokiego Szczebla.

 

 

 

Konferencję rozpoczął Pan Komisarz Ciolos. Podziękował on wszystkim uczestnikom za przybycie a organizatorom za wspaniałą pracę. W swoim przemówieniu podkreślił, że konferencja ma na celu przedstawienia wszystkim uczestnikom różnych horyzontów i punktów widzenia na temat rolnictwa rodzinnego. N całym świecie rolnictwo rodzinne reprezentuje 80% prowadzonych gospodarstw. Jest to najważniejszy potencjał produkcyjny i bezpieczeństwo żywnościowe. Rolnictwo rodzinne jest rozwiązaniem problemów ubóstwa, żywienia i bezpieczeństwa żywnościowego oraz zarządzania zasobami naturalnymi. Rolnictwo rodzinne jest rozwiązaniem w czasie kryzysu jest dla niego barykadą, tkanką społeczną, naszą spuścizną kulturalną i duchem narodów. Rolnictwo rodzinne wreszcie wychodzi poza sferę ekonomiczną i społeczną ma potencjał aby odpowiedzieć na problemy socjalne i polityczne. Aktualnie obserwujemy znaczne ożywienie się rolnictwa rodzinnego, co pozwoli w przyszłości na zachowanie miejsc pracy ale również na rozwój rolnictwa zrównoważonego, które musi odpowiedzieć na postulaty społeczeństwa. Rok 2014 będzie rokiem rolnictwa rodzinnego, należy ten czas wykorzystać aby podkreślić znaczenie rolnictwa rodzinnego, zakończył Pan Komisarz Ciolos i przekazał głos kolejnemu mówcy.

Następnie głos zabrał Pan Graziano da Silva przewodniczący FAO, który przedstawił oczekiwania ONZ i FAO w związku z Międzynarodowym Rokiem Rolnictwa 2014.

W  swojej prezentacji nadmienił, że pomysł organizacji międzynarodowego roku rolnictwa pojawił się w 2008 roku i realizuje w 2014 co jest ogromnym sukcesem. „Na całym świecie 70% ludności żyje na obszarach wiejskich. Rolnictwo rodzinne jest częścią rozwiązania w celu zapewnienia żywności na całym świecie. W 2014 roku trzeba szczególnie wspierać:
-innowacje techniczne
-wdrażanie nowych technologii
-poprawienie dostępu do ziemi i do wody
-wzmocnienie znaczenia spółdzielni

 

 

Po to aby rolnictwo rodzinne mogło się rozwijać i wyżywić ludzkość. Nie należy zapominać również o tym, że kobiety na obszarach wiejskich są podstawą działania rolnictwa rodzinnego.  Pan Graziano da Silva podziękował również Unii Europejskiej za bogatą tradycję rolnictwa rodzinnego, którą pragnie wzmacniać i pokazać jako przykład zrównoważonego rozwoju. Na zakończenie swojego przemówienia dodał, że należy wspierać rolnictwo rodzinne ponieważ buduje ono świadomość społeczną, daje możliwość zrealizowania synergii pomiędzy gałęziami gospodarki i wreszcie stwarza system zrównoważonego rolnictwa.

Kolejnym gościem zaproszonym do przemówienia była JKW Maha Chakri Sirindhorn Księżniczka Tajlandii. W swoim przemówieniu podkreśliła ona znaczenie rolnictwa rodzinnego w Tajlandii a także trudności z jakimi spotykają się rolnicy uprawiający ziemię, dotyczący karbowania lasów i niemożności powiększenia ilości gruntów przeznaczonych pod uprawy.

W Tajlandii powstają nowe projekty pod egidą jego Wysokości Króla Tajlandii mające na celu zalesiania i edukacji rolników. Rolników należy uczyć nowego rolnictwa, nowych technologii, nowych technik pracy na roli i zachęcać do przekazywania technologii i wiedzy. Rolnicy muszą znać nowoczesne metody fitosanitarne i ochrony gleby, po to aby uprawy i ziemia pozostała w dobrym stanie. Bioróżnorodność jest również ważnym elementem rolnictwa, ponieważ daje ona możliwość zaspokojenia potrzeb różnych sektorów począwszy od produkcji żywnościowej a skończywszy na produkcji pasz dla zwierząt. Edukacja jest bardzo ważnym elementem w rolnictwie, które powinno spełnić i zrealizować cele ekonomii samowystarczalności, którymi są:
-skromne życie
-rozsądne i zrównoważone działania w uprawach
-umiejętność dostosowania się do zmian.

Jego Wysokość Król Tajlandii zainicjował również organizację centrów edukacji mających na celu spotkań społeczności rolników w celu wymiany wiedzy jak również przekazywaniu tej wiedzy młodszym pokoleniom.

Kolejnym mówcą podczas konferencji był Pan Carlo Petrini, przewodnicząc Ruchu Wolnej Żywności.

W swojej wypowiedzi podkreślił on, że rok 2014 będzie nadzwyczajnym rokiem i wielką szansą nie tylko dla rolników ale dla całej ludzkości. „Będziemy świętować tych, którzy przetrwali i wygrali. Dzisiaj widać, że małe gospodarstwa rolne to szansa dla ludzkości. Musimy się od rolników uczyć tych dobrych praktyk, które wcześniej i nawet do tej pory były uważane za przestarzałe.

 

Świat przeżywa dwa kryzysy:
-środowiskowy
-gospodarczy o charakterze en tropicznym, ponieważ po to aby wytwarzać zużywane więcej energii niż produkowane.

Gospodarstwa rodzinne dają nowe modele i nowe rozwiązania:
-rolnictwo rodzinne jest możliwością przetrwania wobec gospodarki rynkowej , rolnictwo rodzinne to gospodarka przyszłości
-rolnictwo rodzinne to rolnictwo lokalne, nie po to aby eksportować na wielką skalę, ale po to aby rozwijać się lokalnie nawet w metropoliach
-rolnictwo rodzinne jest rolnictwem zrównoważonym z definicji, z punktu widzenia holistycznego, ponieważ rolnicy żyją w harmonii z przyrodą, to oni dbają o środowisko a my musimy się od nich tego nauczyć.

Następnie przemówił Pan Miguel Velga-Pestana, wice-przewodniczący Unilever. W swojej wypowiedzi podkreślił, że firma Unilever, która reprezentuje wiele produktów żywnościowych dostępnych na półkach naszych sklepów wyznaczyła sobie za cel dążenie do zrównoważonego rolnictwa i produkcji artykułów rolnych. W tym celu firma bierze pod uwagę wiele czynników w ramach całego łańcucha żywnościowego. Elementem, który reprezentuje zrównoważony rozwój jest system certyfikacji, który ma na celu podniesienie jakości produkcji jak również przekazanie jak największej ilości informacji konsumentowi, który dzięki temu wie skąd pochodzi żywność, którą kupuje. Po to aby nasza polityka zrównoważonego rozwoju była bardziej przejrzysta postanowiliśmy udostępnić konsumentom zwiedzanie gospodarstw „modelowych”, gdzie produkuje się warzywa, które później stosowane są do produkcji kostek rosołowych.

Cel zrównoważonego rolnictwa nie dotyczy wyłącznie produkcji roślinnej ale obejmuje również produkcję mleka, co widać na produktach Ben&Jerry, gdzie przestrzegane są normy dobrostanu zwierząt. W celu uwierzytelniania naszej polityki zrównoważonego rozwoju przeprowadzamy również wywiady, które udostępnione są naszym klientom.

Po zakończeniu ostatniego przemówienia rozpoczęły się warsztaty na temat najlepszych praktyk w gospodarstwach rodzinnych.

Warsztaty rozpoczął Pan Lorenzo Ramos. Na wstępie swojej prezentacji przedstawił on swoją sytuację jako rolnika prowadzącego wraz z żoną gospodarstwo rolne zajmujące się produkcją warzyw i owoców, gdzie przez cały rok zatrudniane są dwie osoby a w czasie sezonu nawet do 400 robotników. Następnie wyraził swoją krytyczną opinię na temat nowej WPR, która jego zdaniem, nie wspiera wystarczająco małych gospodarstw. Produkcja rolna otrzymuje niską cenę i płaci wysokie koszty. Rząd hiszpański w swojej polityce rolnej nie bierze pod uwagę małych gospodarstw rolnych. W Hiszpanii dominuje wielka dystrybucja a łańcuch dostaw żywności jest bardzo ważnym tematem, o którym należy mówić. Rolnicy nie pracują tylko po to aby płacić rachunki. To rolnicy produkują żywność i dbają o środowisko. W Europie 25mln osób pracuje w rolnictwie. Gospodarstwa rodzinne dodatkowo ogrywają rolę przekaźnika, który pozwala na kontynuację i przekazywanie wiedzy z pokolenia na pokolenie. W sytuacjach zakłóceń rynkowych małe gospodarstwa nie powinny być pomijane. Po to aby rolnictwo rodzinne mogło się rozwijać należy:
-zagwarantować rentowność gospodarstw rolnych
-dać możliwość rolnikom wprowadzania innowacji i nowych technologii do rolnictwa
-ułatwić dostęp do ziemi
-ułatwić możliwość przechodzenia ziemi z pokolenia na pokolenie

Kolejną osobą, która zabrała głos podczas warsztatów była Pani Cinzia Pagni, wice-przewodnicząca Konfederacji Włoskich Rolników. W swojej prezentacji podkreśliła ona, że życie w gospodarstwie to życie w rodzinie z poszanowaniem środowiska. Do prowadzenia gospodarstwa rolnego potrzebne są: wytrwałość, głębia podejścia, zaufanie, pokora, współpraca oraz wolność i swoboda w prowadzeniu gospodarstwa. Gospodarstwo rodzinne to model życia. Taki typ gospodarstwa nie jest gospodarstwem dla zysku ale po to aby z niego żyć. Nadchodzący rok rolnictwa rodzinnego jest świetną okazją do promocji tego typu rolnictwa. Mam nadzieję, że ten rok będzie rokiem promotorskim naszego modelu i naszej działalności w rolnictwie.

Kolejnym mówcą, który zabrał głos był Pan Henri Rouille d`Orfeuil członek Francuskiej Akademii Rolnictwa.  W swoim przemówieniu zwrócił on szczególną uwagę na znaczenie produkcji rolnej w Europie. Podkreślił, że na rynku pracy na całym świecie brakuje około 900mln miejsc pracy. Zwiększenie efektywności powoduje, że niszczone są miejsca pracy. We Francji promuje się rolnictwo towarowe co w przyszłości a nawet już teraz powoduje, że na trzech rolników, którzy odchodzą z rolnictwa  tylko jeden nowy rolnik zamierza prowadzić gospodarstwo rolne. We Francji tylko 3% populacji to rolnicy. Ci którzy odchodzą z rolnictwa niekoniecznie mogą znaleźć pracę gdzie indziej. Należy zadbać o to aby rolnicy nie czuli się wykluczonymi ze społeczeństwa. Rolnictwo może dać rozwiązania na rozwój nowych miejsc pracy, dla działalności niekoniecznie związanych bezpośrednio z rolnictwem. Państwa europejskie muszą wysłać silny sygnał na ten temat. Należy pomagać młodym rolnikom w zakładaniu gospodarstw rolnych, a rolnictwo rodzinne trzeba promować i pomagać mu się rozwijać. Nie możemy sobie pozwolić na to aby w niedalekiej przyszłości 30% populacji światowej było w poszukiwaniu pracy.

Kolejnym mówcą był Pan Matteo Bartolini przewodniczący CEJA. Przybliżył on w swojej wypowiedzi sytuację młodych rolników w Unii Europejskiej. Nadmienił również, że w ciągu ostatnich 10 lat w Europie ubyło 1/3 rolników. Naszym zadaniem jako młodych rolników jest promocja krótkich łańcuchów żywnościowych, podjęcie wyzwania odwrócenia spadkowej tendencji w rolnictwie i walki o łatwiejszy dostęp do ziemi, dla tych, którzy przejmują gospodarstwo po swoich rodzicach jak również dla tych którzy chcą dołączyć do grona młodych rolników. Po to aby przekazywanie gospodarstwa a wraz z nim wiedzy związanej z jego prowadzeniem należy wspierać współpracę pomiędzy młodymi i starszymi rolnikami. Po to aby rozwijać i chronić rolnictwo bardziej generalnie należy pamiętać o rozwoju :
-ośrodków zdrowia
-usług różnego rodzaju
- wzmocnieniu sieci transportu
-nowych technologii, w tym Internetu

Następnie moderator warsztatów, Pan Jean-Philippe Audinet, starszy doradca techniczny z Międzynarodowego Funduszu na rzecz Rozwoju Rolnictwa przedstawił wnioski uwzględniające wszystkie wypowiedzi zaproszonych prelegentów.

Podczas debaty, uczestnicy konferencji mieli okazję wypowiedzi i zadawania pytań. Uczestnicy z Maroka, Senegalu, Francji Argentyny, Indii, Hiszpanii i Bośni-Hercegowiny  reagowali na wystąpienia podczas warsztatów.

Pan Prezes KRIR, Wiktor Szmulewicz w swojej wypowiedzi podkreślił, że po to aby rozwiązać największe problemy z jakimi borykają się gospodarstwa rolne i które wpływają na zahamowanie ich rozwój trzeba:
- skrócić łańcuchy dostaw żywności
-zmniejszyć biurokrację
90% gospodarstw są prowadzone z poszanowaniem środowiska i uwzględniając zrównoważony rozwój, dlaczego muszą to udowadniać?

Po zakończeniu wszystkich warsztatów moderatorzy przedstawili wszystkim uczestnikom konferencji wnioski ze wszystkich trzech warsztatów.

Następnie odbyła się prezentacja wideo z przemową JWK Księcia Walii.

Kolejnym punktem konferencji był Panel Wysokiego Szczebla podczas, którego zaproszeni goście wypowiedzieli się na temat oczekiwanych rezultatów od Międzynarodowego Roku Rolnictwa 2014 oraz Polityki Międzynarodowej na rzecz Rolnictwa Rodzinnego.

Ostatnią część konferencji rozpoczęła Pani Tsedevamba Oyoungerel, Minister Sportu, Turystyki i Kultury Mongolii. W swojej wypowiedzi przedstawiła ona sytuację swojego kraju po zmianie reżimu politycznego. Nadmieniła, iż nomadyzm jest tradycją również w rolnictwie. Jednak wiele osób odchodzi od tego modelu życia i przeprowadza się do miasta, przez to tracimy naszą spuściznę a nasza kultura ubożeje. Żeby zmienić te tendencje postanowiliśmy dyskutować na ten temat, poznawać i lepiej zrozumieć co ten tradycyjny styl życia nam daje. W niedalekiej przyszłości mongolski styl nomadzkiego życia będzie wpisany na listę dorobku kultury światowej UNESCO. Aby promować ten styl życia postanowiliśmy stworzyć festiwale mongolistyki i konkursy łucznictwa, ujeżdżania koni. Nie należy zapominać, że dzięki systemowi nomadów gospodarka postkomunistyczna w Mongolii miała szansę się odbudować.

Następnie swoje podsumowanie przedstawił przewodniczący FAO, Pan Jose Graziano da Silva. Z zadowoleniem przyznał, że temat rolnictwa rodzinnego jest bardzo żywym tematem a różnorodność  wypowiedzi zarówno uczestników konferencji jak i prelegentów wzbogaca dialog i podnosi jego wartość.

Kolejną osobą wypowiadającą się w ramach Panelu Wysokiego Szczebla był przedstawiciel rolników z Mali reprezentujący związek zawodowych rolników Mali, który w swojej wypowiedzi podkreślił, że Afryka to kontynent, który ma dużo zasobów naturalnych a nie potrafi się sam wyżywić. Mimo katastrof naturalnych i ciągłych zmian klimatycznych rolnictwo przetrwało i potrafiło się do tych zmian dostosować. Wielkim niebezpieczeństwem jest możliwość zamknięcia się kontynentu afrykańskiego ponieważ wielka ilość młodych ludzi pragnie uciec do Europy. Trzeba wspierać rolnictwo rodzinne na całym świecie pamiętać o jego roli społecznej i politycznej.

Na zakończenie konferencji przemówił Komisarz Ciolos, który zaznaczył, że w rolnictwie europejskim modelem dominującym jest rolnictwo rodzinne i takie rolnictwo będzie promowane nie tylko w ciągu 2014 roku.

 

Małgorzata Verset - Biuro KRIR w Brukseli