Tytan to pierwiastek dość często występujący w glebie. Największe jego ilości znajdują się w popiołach pochodzenia wulkanicznego. Jednak pomimo powszechnego występowania, często jest niedostępny dla roślin. W naszej strefie klimatycznej zawartość tytanu w glebie nie przekracza 1%. Największe ilości tego pierwiastka występują w rędzinach i glebach ilastych. Najmniej tytanu, około 0,05% odnajdziemy w glebach torfowych. Jego dostępność dla roślin jest skorelowana z typem gleby – zwiększa się wraz ze zmniejszaniem pH i wzrostem udziału próchnicy. Istnieje też zależność pomiędzy zawartością tego pierwiastka i krzemu w roślinie. Im większa zawartość krzemu, tym większa zdolność roślin do pobierania tytanu.
Udowodniono, iż jony tytanu uaktywniają jony żelaza. Na ten aspekt stymulującego działania tytanu zwraca uwagę między innymi węgierski uczony I. Pais (1983), a także polscy naukowcy z Instytutu w Skierniewicach J. Borkowski (1997) i B. Dyki (2000). Twierdzą oni, że dolistne nawożenie tytanem powoduje zwiększenie zawartości w roślinach chlorofilu, którego powstawanie stymulują właśnie jony żelaza. Poprzez dolistne wprowadzenie jonów tytanu jednoznacznie zwiększa się synteza chlorofilu i intensywność fotosyntezy oraz wzrasta aktywność enzymów. Te zależności są niezwykle istotne w sytuacjach stresowych dla roślin. Odżywiona tytanem roślina w dużo mniejszym stopniu odczuwa skutki stresu wywołanego niskimi temperaturami, małą ilością światła czy też małą aktywnością systemu korzeniowego. Jony tytanu stymulują także pobieranie składników pokarmowych dostarczanych roślinom z roztworu glebowego, a także i tych zadawanych pozakorzeniowo. To zjawisko jest efektem zwiększania ciśnienia osmotycznego w części nadziemnej. Roślina dążąc do wyrównania ciśnienia stymuluje system korzeniowy do pobierania większej ilości wody, a wraz z nią składników pokarmowych.
Największą jednak zaletą włączenia tytanu do programu odżywiania roślin jest jego pozytywny wpływ na witalność pyłku kwiatowego, procesy zapylania i zapładniania. Ma to kolosalne znaczenie przy drastycznie zmniejszającej się z roku na rok populacji owadów zapylających. Zabiegi nalistne, wykonane przy użyciu stymulatorów zawierających w swym składzie tytan, w znacznym stopniu łagodzą skutki niedostatecznego zapylenia i zapłodnienia. Tego typu sytuacje występują, kiedy w okresie kwitnienia panują niekorzystne warunki pogodowe – niskie temperatury czy opady deszczu, które zmniejszają aktywność owadów zapylających. Tytan zwiększa wigor ziarnka pyłku. Pozytywny wpływ dolistnego dostarczania tytanu na procesy zapylenia i zapłodnienia związany jest przede wszystkim ze zwiększeniem wigoru ziaren pyłku i lepszym jego przyleganiem do powierzchni znamienia słupka oraz z intensyfikacją rozwoju łagiewki pyłkowej (J. Borkowski –1997r i B. Dyki –2000 r.).
Zaobserwowano również, że podany roślinom tytan ogranicza występowanie niektórych chorób pochodzenia grzybowego i bakteryjnego. Wzmocnienie odporności przeciwko patogenom badała między innymi R. Janas (2001r.), która udowodniła w swoich badaniach, że dzięki zastosowaniu tytanu można zahamować i w znacznym stopniu ograniczyć rozwój mączniaka prawdziwego czy alternariozy.
Podsumowując, jony tytanu korzystnie wpływają na wzrost tempa pobierania składników pokarmowych, intensyfikują procesy oksydacyjno-redukcyjne w komórkach, stymulują organy generatywne (większa trwałość kwiatów, żywotność pyłku kwiatowego oraz intensyfikacja rozwoju łagiewki pyłkowej), zwiększają tolerancję roślin na niektóre patogeny.
Włączenie do agrotechniki preparatów zawierających łatwo przyswajalne jony tytanu w zdecydowany sposób ułatwia uprawę dzięki zminimalizowaniu negatywnego wpływu stresu, wywołanego czynnikami abiotycznymi i biotycznymi. Efektem są wyższe rośliny o grubszej łodydze, większej ilości liści i owoców, a co się z tym wiąże również wyższy plon. Uniwersalnym, polecanym w uprawach wszystkich gatunków roślin rolniczych i ogrodniczych, do stosowania dolistnego, płynnym stymulatorem wzrostu i plonowania, zawierającym w swym składzie tytan jest Tytanit. Aktywuje on i wzmacnia naturalne procesy fizjologiczne w roślinach i w ten sposób korzystnie wpływa na parametry jakościowe i ilościowe plonu. Zwiększa zawartość chlorofilu w liściach, co intensyfikuje fotosyntezę i w efekcie sprzyja przyrostowi biomasy i plonu roślin. Znacząco poprawia efektywność procesu zapylenia i tworzenia organów stanowiących plon (nasiona, owoce). Istotnie zwiększa pobieranie składników pokarmowych z gleby, zwłaszcza potasu, azotu, magnezu i wapnia oraz żelaza. Wzmacnia kondycję i naturalną odporność roślin na czynniki stresowe. Jego stosowanie zaleca się w okresach intensywnego rozwoju i wzrostu roślin oraz w warunkach osłabienia roślin przez czynniki stresowe. Wyniki licznych badań pozwoliły dobrze poznać mechanizm działania preparatu, a wdrożenia polowe pokazały jego bardzo wysoką skuteczność w poprawie produktywności roślin i jakości plonu. Z uwagi na wszechstronne korzyści, jakie przynosi roślinom tytan, warto dokarmiać dolistnie plantacje preparatami zawierającymi ten pierwiastek.
Anna Rogowska
