W tym roku aura była sprzyjająca dla producentów buraków cukrowych. Prawie w całym kraju siewy się zakończyły. To nietypowa sytuacja. Tylko wczesny siew zapewnia wysoki plon korzeni i jego dobre parametry jakościowe. Każdy dodatkowy dzień rozwoju tej rośliny na polu, w sprzyjających warunkach, to dodatkowy czas na przyrost masy korzeniowej.
Podstawowym czynnikiem określającym moment siewu jest temperatura gleby w warstwie ornej. Powinna wynosić minimum 5ºC (optymalnie 6ºC-8ºC). Temperatura powietrza powinna sprzyjać rozwojowi roślin. Aktualnie wszystkie te wymogi do optymalnego rozwoju są spełnione. W uprawie buraka szczególnie niebezpieczne są wiosenne przymrozki, które mogą zahamować wzrost siewek, a w skrajnych wypadkach doprowadzić do ich całkowitego zniszczenia. Jednak synoptycy nie zapowiadają w najbliższych dniach radykalnego ochłodzenia. To dobry prognostyk.
Burak cukrowy jest wyjątkowo wymagający w kwestiach ochrony herbicydowej. Jest to konsekwencją bardzo długiego i powolnego kiełkowania i początkowego wzrostu. Konkurencyjność roślin buraka w stosunku do chwastów, od siewu do zakrycia rzędów przez liście, czyli przez pierwsze dwa miesiące wegetacji, jest niewielka. Priorytetem każdego rolnika w tym newralgicznym okresie powinno być utrzymanie plantacji wolnej od chwastów. Każdy błąd czy zaniedbanie na tym etapie uprawy może spowodować niemożliwe do naprawiania następstwa – rozrost niepoddających się zwalczeniu w późniejszym terminie chwastów, a co się z tym bezpośrednio wiąże – obniżenie plonów. Kluczowy jest wybór odpowiedniej technologii odchwaszczania, terminowość i precyzja jej wykonania. Jest to istotne także z uwagi na dość wysokie koszty ochrony herbicydowej, która może wynosić nawet kilka procent wartości plonu. O jej wyborze powinny decydować przede wszystkim: stan i stopień zachwaszczenia, wielkość plantacji, poziom agrotechniki czy przebieg pogody podczas przeprowadzania oprysku.
Z uwagi na to, iż buraki cukrowe na ogół uprawiane są w płodozmianie ze zbożami ozimymi, zwłaszcza po pszenicy i jęczmieniu, wiosną można spodziewać się wysokiej presji komosy białej, szarłatu szorstkiego, fiołka polnego, gwiazdnicy pospolitej czy przytulii czepnej. Te chwasty mają szczególne znaczenie, gdyż jeśli przetrwają zimę muszą być zwalczane w zaawansowanym stadium rozwoju, szczególnie fiołek polny. Buraki uprawiane są także z poplonami, na przykład gorczycą białą czy rzodkwią oleistą sianymi jesienią roku poprzedniego, zwłaszcza po jęczmieniu ozimym. Dlatego też dodatkowo musimy zadbać o usunięcie roślin poplonu, które przetrwały zimę, w tym szczególnie starych roślin rzodkwi oleistej, bardzo trudnych do zwalczania wiosną przed siewem buraków cukrowych. Na plantacjach buraka spotykamy też perz czy ostrożeń polny, a także rumian polny, rdesty, marunę bezwonną. Lokalnie występują samosiewy rzepaku, przetaczniki, taszniki, tobołki, psianka czarna, bratek polny czy niezapominajki.
Przy wyborze herbicydu należy pamiętać, iż rośliny buraka cukrowego są wyjątkowo wrażliwe na fitotoksyczne działanie tych preparatów. Selektywne herbicydy muszą być stosowane w odpowiedniej dawce, aby nie powodować uszkodzeń. Większość produktów dostępnych ma zatem wyraźne ograniczenia w kontrolowaniu populacji chwastów w zaawansowanym stadium rozwoju. W praktyce, ogólną rekomendacją dla tych produktów jest stosowanie ich w fazie między rozwojem liścieni, a fazą dwóch liści chwastów. Jedną ze skuteczniejszych substancji aktywnych przeznaczonych do przedwschodowej walki z chwastami w uprawie buraka cukrowego jest glifosat. Opryski wykonane z jego użyciem są wyjątkowo efektywne. Substancja ta hamuje w roślinach proces syntezy aminokwasów, co prowadzi do zamierania całych roślin chwastów – od korzeni po wierzchołki wzrostu. Jest pobierana wyłącznie przez części zielone roślin bezpośrednio opryskane i nie jest absorbowana przez korzenie. Daje to rolnikom ogromne możliwości wykorzystania tej substancji w ochronie plantacji w okresie, gdy chwasty wzeszły przed siewem lub tuż przed wschodami uprawy. Zaletą środków zawierających glifosat jest niszczenie wszystkich jednorocznych gatunków chwastów oraz chwastów wieloletnich, w tym bardzo uciążliwego perzu. W przypadku stosowania po siewie, herbicyd aplikuje się minimum trzy dni przed wschodami roślin uprawnych. Nie można zapominać, iż skuteczność oprysku przeprowadzonego w tym terminie jest ściśle skorelowana z pogodą. Trzeba zatem wybrać herbicyd, który maksymalnie uniezależni efekt zabiegu od przebiegu warunków atmosferycznych. Wiele z oferowanych na rynku środków działa jedynie w wyższych temperaturach i w sprzyjających warunkach. Warto zatem wybrać taki, który w najwyższym stopniu uniezależni skuteczność zabiegu od pogody. Są takie, których rozszerzony jest zakres działania, skutecznie zwalczają chwasty już przy temperaturze wynoszącej 2ºC i można je aplikować już godzinę przed wystąpieniem opadów, a prace polowe rozpocząć nawet po 24 godzinach od wykonania zabiegu. Takie możliwości daje między innymi Roundup Flex 480. Stosując ten herbicyd przed siewem lub przed wschodami buraków, zniszczymy wszystkie chwasty, które pojawiły się do tej pory, zwłaszcza te starsze, lepiej ukorzenione. Tym samym zmniejszymy ryzyko związane ze stosowaniem herbicydów powschodowych. Taki wybór jest szczególnie istotny w przypadku prowadzenia uprawy uproszczonej, bowiem w tym systemie mechaniczne zwalczanie chwastów jest mocno ograniczone.
Oryginalną rejestrację posiada Roundup 360 Plus. Zaleca się stosowanie tego preparatu wiosną przed wschodami rośliny uprawnej w tzw. uproszczonej technologii – jesienią siew roślin ściółkujących (mulcz), wiosną siew bezpośredni wykonany specjalnym siewnikiem, a następnie wykonanie zabiegu zwalczania wschodzących chwastów. Zalecana dawka do jednorazowego stosowania: 1,25 - 2,5 l/ha. Termin stosowania: po wschodach chwastów, ale nie później niż 3 dni przed wschodami buraka cukrowego (BBCH 00-09). Zalecana ilość wody: 200-300 l/ha. Zalecane opryskiwanie średniokropliste. Niższa z zalecanych dawek dotyczy zwalczania siewek wschodzących chwastów. Należy pamiętać, by nie stosować takiego zabiegu na glebach bardzo lekkich i piaszczystych.
Właśnie teraz nadszedł czas na podjęcie decyzji dotyczącej strategii zwalczania chwastów w uprawie buraka cukrowego. Chcąc maksymalnie zredukować koszty wykonania zabiegu i zagwarantować najwyższą jego skuteczność, a przy tym zminimalizować konieczność wykonywania poprawek i zabiegów korygujących, warto zastanowić się nad wyborem oryginalnych preparatów opartych o glifosat. Prawidłowo wykonany zabieg zapewni czysty start plantacji buraka cukrowego, który bezpośrednio wpływa na wielkość i jakość plonu tej rośliny.
Anna Rogowska
