Zgodnie z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności większość środków spożywczych znajdujących się w sprzedaży jest objęta obowiązkiem podawania na etykiecie informacji o wartości odżywczej, która obejmuje następujące elementy:
- wartość energetyczna,
- ilość tłuszczu,
- kwasów tłuszczowych nasyconych,
- węglowodanów,
- cukrów,
- białka,
- soli.
Obowiązkowe informacje można uzupełnić o informacje nt. ilości jednego lub większej liczby z następujących składników: kwasy tłuszczowe jednonienasycone, kwasy tłuszczowe wielonienasycone, alkohole wielowodorotlenowe, skrobia, błonnik, witaminy lub składniki mineralne. Produkty żywnościowe mogą być zwolnione z obowiązku znakowania informacją o wartości odżywczej zgodnie z art. 16 ust. 3 (zał. V) oraz art. 44 rozporządzenia(UE) nr1169/2011. Dotyczy to:
- produktów nieprzetworzonych, które zawierają pojedynczy składnik lub pojedynczą kategorię składników np. warzywa mrożone, miód, kasza (tylko obłuszczona, nie prażona);
- produktów przetworzonych, w przypadku których jedynym procesem przetwarzania, jakiemu je poddano, jest dojrzewanie, i które obejmuje pojedynczy składnik lub pojedynczą kategorię składników;
- żywności, w tym żywności wytwarzanej ręcznie, dostarczanej bezpośrednio przez wytwórcę małych ilości produktów konsumentowi finalnemu;
- ziół, przypraw lub ich mieszanin;
- ekstraktów kawy i ekstraktów cykorii, całych lub zmielonych lub zmielonych bezkofeinowych ziaren kawy;
- naparów ziołowych i owocowych, herbaty, herbaty bezkofeinowej, herbaty instant lub rozpuszczalnej lub ekstraktu herbaty, bezkofeinowej herbaty instant, lub rozpuszczalnej, lub ekstraktu herbaty, które nie zawierają innych dodanych składników niż środki aromatyzujące, które nie zmieniają wartości odżywczej herbaty;
- octów fermentowanych i substytutów octu, w tym tych, których jedynymi dodanymi składnikami są środki aromatyzujące;
- żywności w opakowaniach lub pojemnikach, których największa powierzchnia jest mniejsza niż 25cm2 ;
- żywności nieopakowanej, żywności pakowanej w miejscu sprzedaży na życzenie konsumenta lub pakowanej do bezpośredniej sprzedaży.
Obowiązek znakowania informacją o wartości odżywczej jest zachowany w przypadku, gdy oznakowanie danego środka spożywczego zawiera oświadczenie żywieniowe i zdrowotne. Przykładami, kiedy nie jest wymagane umieszczanie informacji o wartości odżywczej są:-żywność opakowana, np. dżem w słoiku, sprzedawany u rolnika/na lokalnym kiermaszu, w sklepie, itp.-żywność nieopakowana, np. pierogi sprzedawane „na wagę” u rolnika/na lokalnym kiermaszu, w sklepie, itp.
Główny Inspektorat Sanitarny opracował wytyczne dotyczące możliwości zwolnienia z obowiązku znakowania żywności informacją o wartości odżywczej wykorzystując regulacje prawne określone w załączniku V do w/w rozporządzenia 1169/2011. Punkt 19 tego załącznika odnosi się do żywności, w tym żywności wytwarzanej ręcznie, dostarczanej bezpośrednio przez wytwórcę małych ilości produktów konsumentowi finalnemu lub miejscowym placówkom handlu detalicznego bezpośrednio zaopatrujących konsumenta finalnego. Aby producent mógł zastosować to zwolnienie z obowiązku znakowania wartością odżywczą należy spełnić jednocześnie dwa wymagania:
- żywność musi być wytwarzana w małych ilościach oraz
- dostarczana bezpośrednio przez wytwórcę konsumentowi finalnemu lub miejscowym placówkom handlu detalicznego bezpośrednio zaopatrujących konsumenta finalnego.
Niespełnienie któregokolwiek z powyższych wymagań nie daje prawa do zwolnienia z obowiązku znakowania wartością odżywczą z tytułu określonego w punkcie 19 załącznika V. Kwestie definicji określającej pojęcia „wytwórcy małych ilości żywności” i „miejscowych placówek handlu detalicznego” pozostawiono do indywidualnego określenia przez poszczególne państwa członkowskie. Określono, że w Polsce na bazie przepisów krajowych z tego zwolnienia mogą korzystać:
- środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego objęte rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 marca 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej
- produkty zbywane w ramach rolniczego handlu detalicznego
- inne środki spożywcze, nieobjęte ww. przepisami, ale spełniające zbliżone wymagania dotyczące wielkości produkcji danego asortymentu oraz lokalizacji sprzedaży.
Każdy przypadek zastosowania zwolnienia może wymagać indywidualnego rozpatrzenia. Z możliwości zastosowania zwolnienia nie będzie można skorzystać gdy żywność jest dostarczana do placówek handlu detalicznego działających na terenie całego kraju lub kilku województw lub jest dostarczana do placówek handlu detalicznego za pośrednictwem hurtowni i innych pośredników.
Źródło Centrum Doradztwa Rolniczego http://cdr.gov.pl/
