Wiosenne prace polowe

25-05-2015

O przygotowaniach pola pod uprawę ziemniaka informuje prof. dr hab. inż. Kazimierz Jabłoński z Katedry Agroinżynierii Politechniki Koszalińskiej

W połowie marca ponad 500 tys. gospodarstw rozpocznie uprawę gleby. Na powierzchni ok. 270 tys. ha zaczną się przygotowania do sadzenia ziemniaków. Niespełna 5000 ha będą zajmować plantacje nasienne.

Przed rozpoczęciem prac w polu pragnę przypomnieć zasady prawidłowego przygotowania roli oraz nawożenia, w celu przeprowadzenia terminowego i dokładnego sadzenia oraz uzyskania wysokiego plonu bulw dobrej jakości.

Nawozy organiczne, a przede wszystkim obornik, powinny być zastosowane jesienią i przyorane orką przedzimową. Taki zabieg przyspieszy mineralizację obornika i lepsze wykorzystanie składników. W centralnych i południowo-wschodnich regionach panuje niewłaściwa tradycja wiosennego stosowania obornika, co nie sprzyja wysokim plonom, zwiększa zachwaszczenie, opóźnia sadzenie, a działanie nawozowe jest niedostateczne.

Czas start!

Pierwszym zabiegiem uprawowym powinno być bronowanie lub płytkie kultywatorowanie w celu skruszenia skorupy, przerwania parowania i przyśpieszenia ogrzewania gleby. Jeśli temperatura i wilgotność gleby na to pozwala, zabieg ten powinien być wykonany w II lub III dekadzie marca.

Dla zwiększenia urodzajności gleby przed właściwą uprawą roli wskazane jest zastosowanie użyźniacza UGmax w formie oprysku w dawce 1 l/ha (rozpuszczonego w 200-400 l wody). Mikroorganizmy przyspieszają rozkład resztek pożniwnych, obornika i poplonów, przywracają glebie strukturę gruzełkowatą, zwiększają wykorzystanie składników mineralnych oraz wpływają na zwiększenie plonów ziemniaka i poprawę jakości. Doświadczenia polowe przeprowadzone na glebach średnio zwięzłych wykazały zwiększenie plonu ziemniaka po zastosowaniu użyźniacza o 10-15% w porównaniu do obiektu kontrolnego.

Wpływ użyźniacza glebowego UG max na plony ziemniaków i zawartość skrobi

Kontrola – pełne nawożenie doglebowe NPK – (80+40+120) kg/ha. Źródło – badania własne.

Nawożenie

Do osiągnięcia plonu w wysokości 40 t/ha ziemniaki potrzebują pobrać z gleby przeciętnie ok. 200 kg N, 60 kg P₂O₅, 44 kg K₂O, 24 kg MgO oraz niewielkie ilości mikroelementów. Do określenia dawek należy uwzględnić rodzaj, odczyn i zasobność gleby, wartość przedplonu, dawkę obornika lub masę poplonów i termin ich przyorania, kierunek użytkowania ziemniaków, termin i gęstość sadzenia, sze­rokość międzyrzędzi, możliwość nawadniania, metody pielęgnacji i ochrony. Optymalne dawki nawożenia azotem uwzględniające wymagania odmian powinny wynosić:

● 40-80 kg N/ha pod ziemniaki odmian wczesnych na wczesny zbiór,

● 80-120 kg N/ha pod plantacje nasienne kwalifikowanych sadzeniaków,

● 120-160 kg N/ha pod ziemniaki jadalne na bezpośrednią konsumpcje i przetwórstwo,

● 100-140 kg N/ha pod ziemniaki skrobiowe dla przemysłu.

Po przedplonach motylkowych, strączkowych lub roślinach uprawianych na oborniku można zastosować o 20-30% mniejsze dawki azotu niż po zbożach. Przy wiosennym stosowaniu obornika dawkę azotu należy zwiększyć o 10-15%. Jeśli plantacja będzie nawadniana można zwiększyć dawkę o 30-50 kg N/ha. Wyższą o 10-15% dawkę można zastosować na plantacjach uprawianych w szerokich międzyrzędziach i tam gdzie prowadzona będzie chemiczna ochrona przed chwastami, szkodnikami i chorobami. Pod odmiany na wczesny zbiór korzystne są wyższe dawki jesiennego obornika i niewielkie dawki nawozów azotowych wiosną w ilości 40-60 kg N/ha.

Do odmian krajowych wymagających wysokiego poziomu nawożenia azotowego należą z odmian jadalnych: Ametyst, Bartek, Denar, Ibis, Igor, Justa, Lord, Michalina, Sante, Stasia, Syrena, Tajfun, Tetyda, Vineta i Zagłoba, a z odmian skrobiowych: Hinga, Jasia, Kuras, Neptun, Pasat, Rumpel, Rudawa i Ślęza. Stosunkowo małe wymagania nawozowe mają odmiany jadalne: Bellarosa, Bryza, Jelly, Miłek, Nicola, Otolia i Owacja.

Stosując rzędowy wysiew nawozu do redlin podczas sadzenia sadzarką można zmniejszyć o 30-40% optymalną dawkę azotu i uzyskać ten sam poziom plonu. Przy jednakowych dawkach azotu w wyniku rzędowego nawożenia uzyskuje się zwiększenie plonu ziemniaków o 12-20% w zależności od uprawianych odmian.

Wpływ sposobu nawożenia ziemniaków mocznikiem na plony i zawartość skrobi

Do zalet rzędowego nawożenia ziemniaków należy: dostarczenie niezbędnych składników w pobliżu systemu korzeniowego, ograniczenie zanieczyszczenia środowiska, zmniejszenie kosztów nawożenia i nakładów na produkcję, zwiększenie plonów bulw i zawartości skrobi.

Najbardziej odpowiednim nawozem azotowym pod ziemniaki jest mocznik. Natomiast pod ziemniaki wczesne uprawiane pod agrowłókniną najlepsze efekty uzyskuje się po zastosowaniu saletry amonowej lub saletrzaku.

Ziemniaki wymagają odpowiedniej dawki fosforu i potasu. Przy nieznanej zasobności gleby na­leży zastosować ogólne zasady nawożenia przyjmując następujące proporcje N : P : K jak:

• 1 : 0,5-1,0 : 1,5-2,0 dla ziemniaków na wczesny zbiór, jadalnych i nasiennych,

• 1 : 0,5-1,0 : 1,2-1,5 dla ziemniaków skrobiowych i do przetwórstwa spożywczego.

Fosfor przyśpiesza dojrzewanie roślin, zwiększa odporność na choroby i uszkodzenia mechaniczne oraz wpływa na trwałość przechowalniczą. Najlepszą formą nawozu fosforowego pod ziemniaki jest superfosfat pojedynczy granulowany albo potrójny.

Rodzaj nawozu potasowego ma duży wpływ na jakość bulw, zawartość skrobi i trwałość przechowalniczą. Najlepszymi z nawozów potasowych są siarczan potasu i kalimagnezja. Przy braku tych nawozów należy stosować wysokoprocentowe sole potasowe.

Korzystne jest stosowanie nawozów kompleksowych NPK takich jak: polifoska, lubofoska i suprofoska o odpowiedniej proporcji składników pod ziemniaki. Nowe generacje nawozów kompleksowych wieloskładnikowych jak: nitrophoska 12 specjal i nitrophoska 15 perfekt, ENTEC perfekt lub yara, posiadają granulki o jednakowej wielkości z zawartością makro i mikroelementów oraz stabilizatorem formy amonowej azotu wpływającym na spowolnienie aktywności bakterii odpowiedzialnych za nitryfikację azotu. Nawozy te posiadają wydłużony do 100 dni okres uwalniania i udostępniania azotu do roztworu glebowego.

Maszyny do uprawy ziemniaka

Wiosenna uprawa roli ma za zadanie spulchnienie gleby na głębokość 12-14 cm, wyrównanie pola, rozkruszenie brył oraz płytkie zagęszczenie na 2-3 cm wierzchniej warstwy gleby. Do tego celu można na glebach lżejszych stosować kultywatory sprężynowe wąskozębne, brony ciężkie, a na glebach ciężkich niezakamienionych glebogryzarki, brony wahadłowe, brony wirnikowe lub brony rotacyjne. Pod względem ekonomicznym najbardziej korzystne jest zastosowanie agregatów uprawowych, które za jednym przejazdem wymieszają nawozy mineralne oraz właściwie spulchnią i wyrównają glebę. Na glebach lekkich najlepiej zastosować agregaty uprawowe składające się z kultywatora wąskozębnego z bronami zębowymi, a na glebach średnio zwięzłych z wałami strunowymi. Na glebach zwięzłych o niewielkim zakamienieniu najlepsze efekty uzyskuje się po zastosowaniu glebogryzarki lub brony wirnikowej z wałem zębatym lub prętowym. Dla uzyskania dokładnej pracy sadzarki kierunek ostatniego zabiegu uprawowego i sadzenia powinny być zgodne.

Szczegóły dotyczące zasad kompleksowego nawożenia, prawidłowej agrotechniki i ochrony ziemnia­ków znajdują się w książkach „Nowoczesna uprawa ziemniaków”, „Sadzenie, pielęgnacja i ochrona ziemniaków” oraz „Nawo­żenie ziemniaków”, które można zamówić telefonicznie u autora artykułu - tel. 660 493 131660 493 131.