W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie zwiększenia wiarygodności pomiarów wilgotności wykonywanych przez podmioty skupujące zboża Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi udzieliło następujących wskazówek:
Badania oceny parametrów jakościowych zbóż wykonywane są w laboratoriach własnych podmiotów skupujących lub w laboratoriach zewnętrznych na zlecenie podmiotu skupującego. Niemniej jednak, ponieważ skup produktów rolnych odbywa się na podstawie umów zawartych między sprzedającym a pierwszym nabywcą przy ustalonej przez nich cenie, strony umowy mogą w umowie ustalić, iż pobieranie próbki produktu rolnego może być zlecone „rzeczoznawcy" czyli osobie, która posiada aktualne uprawnienia (wiedzę praktyczną i teoretyczną) w zakresie pobierania próbek artykułów rolno-spożywczych.
Próbki pobrane przez uprawnionego rzeczoznawcę mogą być przebadane w dowolnym, niezależnym, akredytowanym laboratorium zaakceptowanym przez obie strony.
Wzajemnych roszczeń co do niespełniania postanowień umowy, w tym sporów dotyczących kwestii wyników badań oceny jakości produktów, strony umowy mogą dochodzić na drodze sądowej przed sądami powszechnymi lub w ramach arbitrażu (sądu polubownego) pod warunkiem pisemnego sporządzenia między stronami zapisu na sąd polubowny.
Przykładem mechanizmu wspomagającego rozstrzyganie sporów pomiędzy rolnikiem a skupującym jest działające przy Izbie Zbożowo-Paszowej Kolegium Arbitrów, stworzone na potrzeby firm członkowskich zrzeszonych w Izbie. Celem Kolegium Arbitrów jest rozpatrywanie sporów między podmiotami gospodarczymi na tle wykonywania obowiązków wynikających z umów kupna-sprzedaży towarów rolnych. Warunkiem rozpatrywania sprawy przez Kolegium jest odpowiedni zapis w umowie kupna-sprzedaży, iż ewentualne spory będą rozstrzygane przez Sąd Arbitrażowy przy tej Izbie. Jeśli w umowie podmioty nie wskażą jednoznacznie, kto ma dokonać arbitrażu, wówczas jest on dokonywany przed sądem powszechnym.
Jednocześnie chciałbym podkreślić, że w celu zabezpieczenia interesu obu stron transakcji producenci rolni powinni podpisywać z odbiorcami tych produktów umowy kontraktacji, w których należy zawierać jasne i nie budzące wątpliwości klauzule czy też wytyczne zawierające przepisy na przykład w odniesieniu do jakości dostarczanego ziarna, w tym sposobu pomiaru jego wilgotności, a także w zakresie rozstrzygnięć w przypadku gdy jedna ze stron takiej umowy ma zastrzeżenia co do sposobu oceny tej jakości.
- Małgorzata Ramatowska
