Szkolenie z wyjazdem studyjnym do gospodarstw Krajowej Sieci Gospodarstw Demonstracyjnych w województwie śląskim „Innowacje w chowie i hodowli zwierząt na terenach podgórskich” - relacja z wydarzenia
W dniach 17-19.09.2024 r. odbył się trzydniowy wyjazd studyjny z Krajowej Sieci Gospodarstw Demonstracyjnych, mający na celu pokazanie nowoczesnych metod chowu i hodowli zwierząt na terenach podgórskich. Wydarzenie zorganizowane zostało w województwie śląskim i przyciągnęło specjalistów oraz praktyków zainteresowanych rozwijaniem swoich umiejętności oraz poznaniem innowacyjnych praktyk stosowanych w tym regionie.
Pierwszego dnia uczestnicy odwiedzili gospodarstwo Krajowej Sieci Gospodarstw Demonstracyjnych prowadzone przez Jana Stopkę w Cięcinie. Gospodarstwo specjalizuje się w hodowli owiec oraz przetwórstwie mleka owczego. Uczestnicy szkolenia mieli okazję przyjrzeć się nowoczesnej infrastrukturze, która łączy tradycyjne metody z innowacyjnymi rozwiązaniami technologicznymi.
Szczególnym punktem programu był wykład zootechnika, który przybliżył uczestnikom tajniki skutecznego zarządzania stadami owiec oraz omówił metody podnoszenia jakości produktów mlecznych. W trakcie prezentacji podkreślono, jak kluczowy dla efektywnej hodowli jest zrównoważony wypas kulturowy, pozwalający nie tylko na odpowiednie odżywienie zwierząt, ale także na ochronę lokalnych ekosystemów. Polega on na sezonowym wypasie owiec na terenach naturalnych, takich jak łąki, pastwiska górskie czy polany, z wykorzystaniem dawnych szlaków i metod pasterskich. Wypas kulturowy pomaga w utrzymaniu równowagi ekologicznej, zapobiegając nadmiernemu zarastaniu terenów. Przez kontrolowane wypasanie owiec, roślinność jest przycinana w sposób sprzyjający rozwojowi różnorodnych gatunków roślin i owadów. Wypas owiec na obszarach, gdzie praktyka ta była stosowana przez pokolenia, pomaga w pielęgnowaniu tradycji pasterskich. Gospodarz dba o ciągłość przekazywania wiedzy dotyczącej technik hodowli oraz związanych z nimi zwyczajach i obrzędach. Wypasać mogą tylko ci bacowie, którzy otrzymają koncesję na wypas. Liczba wypasanych owiec i krów jest ograniczona, tak by wypas nie powodował szkód w środowisku naturalnym. Tradycyjny sezon wypasowy trwał od końca kwietnia do końca września. Wypasane są tylko owce i krowy ras miejscowych. Używać można do wypasu tylko psów rasy owczarek podhalański. Baca i juhasi używają tradycyjnego sprzętu, odzieży i gwary góralskiej. Zachowane mają być tradycyjne obrzędy pasterskie.
Drugi dzień wyjazdu studyjnego był pełen inspiracji oraz przykładów zastosowania nowoczesnych praktyk rolniczych w gospodarstwach Krajowej Sieci Gospodarstw Demonstracyjnych na terenach podgórskich.
Pierwszym punktem programu była wizyta w Goleszowie, gdzie gospodarstwo Państwa Marcina i Renaty Sikora zaprezentowało uczestnikom oborę wolnostanowiskową dla krów mlecznych. Podczas pokazu zwrócono uwagę na nowoczesne rozwiązania technologiczne, które nie tylko zwiększają efektywność hodowli, ale również stanowią o dobrostanie zwierząt. Tego typu obory są zaprojektowane z myślą o zapewnieniu zwierzętom jak najbardziej naturalnych warunków życia. Dostęp do otwartych wybiegów i stref relaksu pozwala na zaspokojenie potrzeb behawioralnych zwierząt, co przekłada się na ich lepsze zdrowie i mniejszą podatność na stres, jak też poprawia wydajność produkcji mlecznej. Technologie w postaci opaski z czujnikami umożliwiają ciągłe monitorowanie stanu zdrowia zwierząt. Dane takie jak temperatura ciała, aktywność, ilość spożywanego pokarmu czy analiza chodu są zbierane i analizowane za pomocą specjalnych aplikacji. Korzyści, to wczesne wykrywanie chorób i zapobieganie epidemii, zwiększona produktywność dzięki szybkiej reakcji na zmiany w stanie zdrowia zwierząt oraz lepsza kontrola nad kondycją reprodukcyjną zwierząt. Automatyczne systemy karmienia precyzyjnie dostosowują ilość paszy i jej skład do indywidualnych potrzeb zwierząt, co minimalizuje straty i poprawia efektywność żywienia. Wpływa to na redukcja kosztów związanych z paszą, lepsze odżywienie zwierząt oraz zmniejszenie marnotrawstwa surowców. Maszyny do automatycznego usuwania odchodów usprawniają prace i zapewniają utrzymanie higieny w oborze. Zarządzanie gospodarstwem u Państwa Sikora świetnie odbywa się z zastosowaniem systemem rolnictwa precyzyjnego. System ten wspomaga podejmowanie decyzji, umożliwiając rolnikom lepsze planowanie hodowli i dostosowanie działań do aktualnych potrzeb. Zrównoważone zarządzanie zasobami w gospodarstwie sprzyja ochronie środowiska, a użycie zaawansowanych technologii wpływa na jakość i efektywność pracy.
Drugim punktem wyjazdu było gospodarstwo agroturystyczne „U Gazdy” Pana Andrzeja Cieślara. Uczestnicy zostali wprowadzeni w specyfikę działalności łączącej produkcję rolniczą z funkcją edukacyjną i turystyczną. W trakcie wizyty pokazano również innowacje w produkcji rolniczej, które pozwalają gospodarstwom funkcjonować efektywnie na terenach górskich, mimo wyzwań związanych z klimatem i topografią. Gospodarz zaprezentował połączenie działalności agroturystycznej z edukacyjną, co stanowi klucz do promowania rolnictwa i lokalnych tradycji wśród odwiedzających. Agroturystyka w rejonach górskich jest dynamicznie rozwijającą się formą działalności, która stanowi alternatywne źródło dochodu dla gospodarza, przy zapewnieniu bogatej oferty letnich i zimowych atrakcji. W sezonie letnim agroturystyka „U Gazdy” przyciąga miłośników przyrody i aktywnego wypoczynku. Oferuje turystom wypożyczenie rowerów oraz dostęp do rozbudowanej sieci szlaków rowerowych o różnym stopniu trudności. W sezonie zimowym agroturystyka zmienia się w bazę wypadową dla miłośników sportów zimowych. Zimowa oferta obejmuje dostęp do pobliskich stoków narciarskich. Gospodarstwo współpracuje z pobliskimi ośrodkami narciarskimi, oferując gościom pakiety pobytowe z karnetami wstępu. Kuligi i ogniska to dodatkowe atrakcje, które wzbogacają zimową ofertę i przyciągają rodziny z dziećmi. Gospodarstwo Pana Andrzeja Cieślara, zajmuje się również hodowlą owiec i przetwórstwem mleka owczego. W ramach pokazu uczestnicy mieli okazję zapoznać się z procesem produkcji bryndzy – tradycyjnego sera górskiego, który przyciąga smakoszy z całego regionu.
Ostatni dzień wyjazdu studyjnego przyniósł uczestnikom niezapomniane wrażenia i smakowe doświadczenia. Wizyta w gospodarstwie „Jurajski Koziołek” należącym do Krajowej Sieci Gospodarstw Demonstracyjnych stanowiła doskonałe podsumowanie całego wydarzenia, łącząc w sobie aspekty produkcji rolnej, przetwórstwa oraz marketingu bezpośredniego.
Gospodarstwo Jurajski Koziołek specjalizuje się w hodowli kóz i produkcji serów, które zdobyły uznanie nie tylko w regionie. Uczestnicy mieli okazję spróbować szerokiego wachlarza serów wytwarzanych w gospodarstwie od tradycyjnych, dojrzewających gatunków po delikatne, świeże sery kozie. Podczas degustacji właściciel gospodarstwa podzielił się swoją wiedzą na temat technik produkcji i doboru składników, które wpływają na unikalny smak ich wyrobów. Opowiedział o szczególnych właściwościach mleka koziego. Zwrócił uwagę, że to najbogatsze źródło wapnia oraz dobrze przyswajalnego białka, zawierające witaminy A, grupę witamin B, D. Wszystkie one odpowiedzialne są za rozwój i budowę komórek u dzieci, mają znaczenie w budowie i rozwoju układu nerwowego i mózgu. Mleko kozie to najpopularniejsze mleko wśród alergików, chorych na anemię i astmę, bo najzwyczajniej wspomaga proces zdrowienia. Zawiera ono niewielkie ilości laktozy, co jest niezmiernie ważne dla diabetyków. Dzięki dużej zawartości kwasu foliowego to również dobry napój dla przyszłych mam, rekonwalescentów i wszystkich ceniących zdrowie i urodę. Gospodarz omówił formy sprzedaży bezpośredniej z gospodarstwa prezentując podejście, które pozwala na budowanie bezpośredniej relacji z klientem i zwiększenie rentowności produkcji. Przedstawiono przykłady skutecznych strategii marketingowych, takich jak sprzedaż na lokalnych targach, uczestnictwo w festynach oraz współpracę z restauracjami i sklepami specjalizującymi się w produktach regionalnych. W Jurajskim Koziołku odbywają się warsztaty edukacyjne. To miejsce bardzo lubiane przez dzieci i młodzież, gdyż gospodarze dopasowują programy edukacyjne do indywidualnych grup wiekowych, czy zdolności manualnych. Każdy program edukacyjny może być modyfikowany, obejmować zajęcia poczynając od produkcji serów, a kończąc na animaloterapii, detale wizyty ustalane z zamawiającym usługę.
Trzeci dzień wyjazdu zamknął intensywny program pełen praktycznych i teoretycznych elementów, które wzbogaciły wiedzę uczestników na temat nowoczesnych i zrównoważonych metod produkcji rolnej na terenach podgórskich. Uczestnicy wyrazili swoje zadowolenie z możliwości poznania gospodarstw należących do Krajowej Sieci Gospodarstw Demonstracyjnych, które z sukcesem łączą tradycyjne metody z innowacyjnymi rozwiązaniami, wzmacniając tym samym swoje pozycje na rynku.
Cały wyjazd studyjny okazał się nie tylko okazją do poszerzenia wiedzy, ale także platformą do nawiązywania kontaktów i współpracy, które mogą przyczynić się do rozwoju lokalnego rolnictwa i promocji regionalnych produktów.
Linki do gospodarstw, które odwiedzaliśmy z KSGD:
Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej Krajowej Sieci Gospodarstw Demonstracyjnych! To wyjątkowa okazja, by poznać inne gospodarstwa, wymienić się doświadczeniami, nawiązać współpracę i czerpać inspirację z innowacyjnych rozwiązań stosowanych w różnych regionach. https://gospodarstwademonstracyjne.cdr.gov.pl/
Źródło
Centrum Doradztwa Rolniczego
http://cdr.gov.pl/
