Rolnicy gospodarujący na swoich nieruchomościach rolnych, w przypadku wystąpienia na nich szkód wyrządzonych przez zwierzynę dziką, mają prawo ubiegać się o odszkodowanie z tym związane. W zależności od tego jakie zwierzęta wyrządziły szkodę i na jakim terenie szkody te wystąpiły, konieczne jest zgłoszenie tego faktu do właściwej instytucji. Problem ten był już szczegółowo omówiony przez WIR podczas spotkań organizowanych w 2018 w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich pt. "Prawo Łowieckie w aspekcie społecznym, środowiskowym, rolniczym i ekonomicznym".
Właściciel lub posiadacz gruntów rolnych, na których wystąpiła szkoda powinien złożyć pisemny wniosek o szacowanie tej szkody. Adresatem wniosku będzie:
- dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego z terenu, na którym wystąpiła szkoda – w przypadku szkód wyrządzonych przez dziki, jelenie, daniele i sarny, na obszarach obwodów łowieckich polnych i leśnych,
- przedstawiciel Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe – w przypadku szkód wyrządzonych przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną (łoś), na obszarach obwodów łowieckich leśnych,
- przedstawiciel zarządu województwa – w przypadku szkód wyrządzonych przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną (łoś) na obszarach obwodów łowieckich polnych oraz obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich w przypadku szkód wyrządzonych przez dziki, jelenie, daniele i sarny na obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich.
Zgodnie z artykułem 26 ustawy Prawo łowieckie w skład obwodów łowieckich nie wchodzą:
- parki narodowe i rezerwaty przyrody, z wyjątkiem rezerwatów lub ich części, w których na obszarach wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych nie zabroniono wykonywania polowania;
- tereny w granicach administracyjnych miast; jeżeli jednak granice te obejmują większe obszary leśne lub rolne, z obszarów tych może być utworzony obwód łowiecki lub mogą być one włączone do innych obwodów łowieckich;
- tereny zajęte przez miejscowości niezaliczane do miast, w granicach obejmujących zabudowania mieszkalne i gospodarcze z podwórzami, placami i ulicami oraz drogami wewnątrz tych miejscowości;
- budowle, zakłady i urządzenia, tereny przeznaczone na cele społeczne, kultu religijnego, przemysłowe, handlowe, składowe, transportowe i inne cele gospodarcze oraz obiekty o charakterze zabytkowym i specjalnym, w granicach ich ogrodzeń.
Wniosek o odszkodowanie za wystąpienie szkody na wyżej wymienionych terenach, składa się w terminie umożliwiającym dokonanie szacowania szkód. W praktyce oznacza to, że szkoda winna być zgłoszona w jak najkrótszym odstępie czasu od jej wystąpienia, czy też zauważenia. Wniosek taki powinien być złożony do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi, al. Niepodległości 34, 61-714 Poznań.
We wniosku tym muszą znaleźć się niezbędne dane: imię i nazwisko albo nazwa wnioskodawcy, jego adres miejsca zamieszkania albo adres i siedziba oraz numer telefonu, wskazanie miejsca wystąpienia szkody, wskazanie rodzaju uszkodzonej uprawy lub płodu rolnego. Zgodnie z wymaganiami Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego do wniosku o zgłoszeniu szkody powstałej w uprawach i płodach rolnych należy dołączyć:
- tytuł prawny: odpis z księgi wieczystej, umowę dzierżawy, lub inny tytuł prawny do użytkowania gruntu,
- fragment mapy ewidencyjnej z wyrysowanym uszkodzonym obszarem uprawy,
- aktualny wypis z rejestru gruntów (ważny trzy miesiące),
- upoważnienia od ewentualnych współwłaścicieli.
Oględzin i szacowania szkód dokonują rzeczoznawcy skierowani przez Urząd Marszałkowski. W przypadku szkód wyrządzonych w płodach rolnych, szkód wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach oraz szkód w uprawach, jeżeli szkoda powstała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem lub w jego trakcie, dokonuje się wyłącznie szacowania ostatecznego.
Podczas oględzin ustala się gatunek zwierzyny, która wyrządziła szkodę; rodzaj, stan i jakość uprawy; obszar całej uprawy; szacunkowy obszar uprawy, która została uszkodzona; szacunkowy procent zniszczenia uprawy na uszkodzonym obszarze. Oględzin dokonuje się niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku.
Niezwłocznie po zakończeniu oględzin sporządza się protokół, który zawiera w szczególności następujące dane i informacje:
- imiona i nazwiska osób biorących udział w oględzinach;
- datę sporządzenia protokołu oraz datę dokonania oględzin;
- dane podlegające ustaleniu podczas oględzin;
- szkic sytuacyjny uszkodzonej uprawy;
- czytelne podpisy osób biorących udział w oględzinach.
Członkowie zespołu mają prawo wnieść zastrzeżenia do protokołu wraz z uzasadnieniem. W protokole umieszcza się informację o braku zastrzeżeń albo o wniesionych zastrzeżeniach. Protokół sporządza się w trzech jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla każdego członka zespołu.
Szacowania ostatecznego dokonuje się najpóźniej w dzień sprzętu, przed dokonaniem sprzętu uszkodzonej uprawy, a w przypadkach szkód wyrządzonych w płodach rolnych, szkód wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach oraz szkód w uprawach, jeżeli szkoda powstała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem lub w jego trakcie, dokonuje się wyłącznie szacowania ostatecznego w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku. O terminie planowanego sprzętu uszkodzonej uprawy właściciel albo posiadacz gruntów rolnych jest obowiązany powiadomić właściwą instytucję, w formie pisemnej, w terminie 7 dni przed zamierzonym sprzętem.
Podczas szacowania ostatecznego ustala się:
- gatunek zwierzyny, która wyrządziła szkodę;
- rodzaj uprawy lub płodu rolnego;
- stan i jakość uprawy lub jakość płodu rolnego;
- obszar całej uprawy lub szacunkową masę zgromadzonego płodu rolnego;
- obszar uprawy, która została uszkodzona, lub szacunkową masę uszkodzonego płodu rolnego;
- procent zniszczenia uprawy na uszkodzonym obszarze;
- plon z 1 ha;
- wysokość odszkodowania.
O terminie dokonania szacowania ostatecznego szkody zawiadamia się nie później niż przed upływem 3 dni od dnia otrzymania powiadomienia. Niezwłocznie po zakończeniu szacowania ostatecznego sporządza się protokół, który zawiera w szczególności następujące dane i informacje:
- imiona i nazwiska osób biorących udział w szacowaniu ostatecznym;
- datę sporządzenia protokołu oraz datę dokonania szacowania ostatecznego;
- dane podlegające ustaleniu podczas szacowania ostatecznego;
- szkic sytuacyjny uszkodzonej uprawy;
- czytelne podpisy osób biorących udział w szacowaniu ostatecznym.
Członkowie zespołu szacującego mają prawo wnieść zastrzeżenia do protokołu wraz z uzasadnieniem. W protokole umieszcza się informację o braku zastrzeżeń albo o wniesionych zastrzeżeniach. Protokół sporządza się w trzech jednobrzmiących egzemplarzach. Właścicielowi albo posiadaczowi gruntów rolnych, na terenie których wystąpiła szkoda, a który nie zgadza się z ustaleniami protokołu, przysługuje odwołanie do sądu powszechnego.
Odszkodowanie nie przysługuje:
- osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa jako deputaty rolne na gruntach leśnych;
- posiadaczom uszkodzonych upraw lub płodów rolnych, którzy nie dokonali ich sprzętu w terminie 14 dni od dnia zakończenia okresu zbioru tego gatunku roślin w danym regionie, określonego przez sejmik województwa w drodze uchwały;
- posiadaczom uszkodzonych upraw lub plonów rolnych, którzy nie wyrazili zgody na budowę przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających szkodom;
- za szkody nieprzekraczające wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na 1hektar uprawy;
- za szkody powstałe w płodach złożonych w sterty, stogi i kopce, w bezpośrednim sąsiedztwie lasu;
- za szkody w uprawach rolnych założonych z rażącym naruszeniem zasad agrotechnicznych;
- za szkody powstałe na nieruchomościach, w odniesieniu do których właściciel albo użytkownik wieczysty złożył oświadczenie o zakazie wykonywania polowania – do dnia następującego po dniu:
- w którym oświadczenie o zakazie wykonywania polowania zostało cofnięte, albo
- w którym organ właściwy do wydzierżawienia obwodu łowieckiego albo minister właściwy do spraw środowiska lub dzierżawca, albo zarządca obwodu łowieckiego dowiedział się o wygaśnięciu zakazu wykonywania polowania, albo
- zawiadomienia o cofnięciu oświadczenia o zakazie wykonywania polowania organu właściwego do wydzierżawienia obwodu łowieckiego albo ministra właściwego do spraw środowiska.
W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego osobami do kontaktu w sprawie odszkodowań za szkody są:
- Magdalena Niewęgłowska: tel. 61 626 65 16, e-mail:magdalena.nieweglowska@umww.pl
- Edyta Ochowiak: tel. 61 626 65 06, e-mail:edyta.ochowiak@umww.pl
Adres pocztowy:
Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi, al. Niepodległości 34, 61-714 Poznań, Pok. 574
Link do strony internetowej urzędu związanej z szacowaniem szkód i wypłatą odszkodowań:
https://bip.umww.pl/292---293---k_34---szacowanie-szkod-i-wyplata-odszkodowan-za
Biuro WIR
Źródło Wielkopolska Izba Rolnicza http://www.wir.org.pl/
