Głównym celem hodowli jest doskonalenie odmian w sposób gwarantujący producentowi uzyskanie satysfakcjonujących plonów – wysokich i posiadających doskonałe parametry jakościowe. Postęp biologiczny w hodowli ma na celu stworzenie odmian o bardzo dobrej wartości gospodarczej i pożądanej reakcji na określone warunki i agrotechniczne i przyrodnicze, gdyż to one w znacznej mierze determinują jakość i wielkość plonu. Hodowcy starają się także dostarczyć na rynek odmiany, których uprawa nie wymaga wysokich nakładów na środki produkcji.
Liczne badania i doświadczenia wskazują, że mieszańce wyhodowane w systemie Ogura cechują się nie tylko wyższym plonem, większą masą tysiąca nasion nasion, ale i wyższą zawartością tłuszczów w nasionach. Posiadają także lepszą zimotrwałość i odporność na pękanie i osypywanie się nasion. Co roku w ofercie firm nasiennych pojawia się coraz więcej odmian mieszańcowych rzepaku ozimego wyhodowanych w systemie Ogura. Na czym polega taka hodowla?
Ogura jest to ogólnie dostępny i aktualnie najczęściej stosowany przez większość liczących się europejskich hodowli system. Oparty jest na liniach męsko-sterylnych i przywracającym płodność restorerze. Odmiany mieszańcowe zrestorowane tworzy się poprzez zapylenie linii męskosterylnej, składającej się wyłącznie z roślin niewytwarzających pyłku z linią męskopłodną, która składa się z roślin wytwarzających pyłek. Plon zebrany z roślin męskosterylnych stanowi nasiona pierwszego pokolenia (F1).Wszystkie rośliny wytwarzają pyłek, którym zapylają się same oraz zapylają rośliny sąsiednie. Czynnikiem decydującym o postępie w hodowli tego typu odmian jest skuteczna selekcja linii rodzicielskich mieszańców.
Zrestorowane hybrydy wyhodowane w systemie Ogura cechują się zdecydowanie wyższym potencjałem plonowania niż odmiany liniowe. Na ogół plony tych mieszańców są wyższe o kilkanaście procent w porównaniu z plonem odmian populacyjnych. Jest to efekt zjawiska heterozji – bujności mieszańców. Rośliny rzepaku wytwarzają większą liczbę rozgałęzień i łuszczyn. Silnie rozwinięty system korzeniowy pozwala na lepsze wykorzystanie azotu i wody. Szybki, dynamiczny rozwój roślin zwiększa ich konkurencyjność w stosunku do chwastów oraz ogranicza straty wody z gleby powodowane przez parowanie. Mieszańce mają też bardziej elastyczne okno siewu – można je siać również w opóźnionym terminie. Odmiany te charakteryzują się lepszą zimotrwałością, a także większą tolerancją na warunki stresowe, tolerancją na większość chorób grzybowych oraz odpornością na osypywanie się nasion. Podwyższona odporność łuszczyn na pękanie spowodowana jest domieszką genów rzodkwi, przez co łuszczyny są bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne. Dzięki podwyższonej odporności na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion rzepaku zwiększa się bezpieczeństwo i stabilność plonu, zwłaszcza przy opóźnionych zbiorach, występowaniu niekorzystnych zjawisk atmosferycznych jak deszcze, wiatr czy średni grad. Podwyższona odporność na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion stanowi efektywną ochronę plonów przed stratami spowodowanymi przez czynniki pogodowe przed zbiorem oraz maszyny w trakcie zbioru.
Zalecana, prawidłowa obsada w przypadku siewu w optymalnym lub wczesnym terminie dla odmian mieszańcowych wyhodowanych w systemie Ogura wynosi 45-55 roślin/m², a liniowych nawet 70, co powoduje oszczędności w wydatkach na materiał siewny najwyższej jakości.
Przykładem takiej odmiany wyhodowanej w systemie Ogura jest DK Exquisite. Wysoki plon i redukcja strat podczas zbioru (zwiększona odporność na osypywanie się nasion) to cechy, które powinny zwrócić uwagę polskich plantatorów na tę odmianę. Według badań PDO COBOR-u przeprowadzonych w ubiegłym sezonie – 2013/14 odmiana ta daje średni plon na poziomie 110% wzorca. Ponadto charakteryzuje się wręcz wzorcową zimotrwałością i optymalnym wigorem jesiennym (bez tendencji do wydłużania szyjki korzeniowej przed zimą). Posiada także zdolność do kompensacji przy tworzeniu się rozgałęzień bocznych, co jest niezwykle istotne przy obniżonej obsadzie. Odmiana ta cechuje się także bardzo wysoką tolerancją na suchą zgniliznę kapustnych i wysoką na zgniliznę twardzikową oraz bardzo dużą zawartość tłuszczu w nasionach.
Warto rozważyć wybór odmiany wyhodowanej w systemie Ogura.
Anna Rogowska
Agencja Prasowa Jatrejon
