Z inicjatywy Zarządu Wielkopolskiej Izby Rolniczej w dniu 12 marca 2024 r. odbyło się w siedzibie WIR spotkanie z Danielem Kalembą Dyrektorem Oddziału Terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w Poznaniu. W spotkaniu tym uczestniczyli również Przewodniczący i Delegaci Rad Powiatowych WIR z Kościana, Śremu, Gostynia, Środy Wlkp. i Jarocina oraz Delegaci Rady Powiatowej WIR w Poznaniu.
Na wstępie Mieczysław Łuczak Prezes Wielkopolskiej Izby Rolniczej zapewnił o woli dobrej współpracy wielkopolskiego samorządu rolniczego z Oddziałem Terenowym KOWR w Poznaniu. Tematyka nieruchomości rolnych Zasobu i gospodarowanie nimi jest niezwykle istotna dla wielkopolskich rolników i jest to jedno z priorytetowych działań WIR.
Daniel Kalemba zapewnił zebranych, że jest otwarty na współpracę. Jak podkreślił Dyrektor OT KOWR w Poznaniu wiele spraw jest możliwe do rozwiązania podczas merytorycznej dyskusji, ale też wiele problemów nurtujących rolników niestety nie zostanie rozwiązana. Tym bardziej, że często interes rolników nie jest zbieżny z interesem Skarbu Państwa. Jesteśmy obecnie w szczególnym okresie, gdy do Zasobu Skarbu Państwa powracają grunty z tzw. „30”. Do 2025 roku będzie to około 24 tys. ha w Wielkopolsce. Jest to ogromne wyzwanie dla pracowników OT KOWR w Poznaniu. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami nie wszystkie grunty trafią do rolników, gdyż przy zorganizowanych ośrodkach z zabudowaniami planowane jest utworzenie ośrodków produkcji rolniczej. Ostateczne decyzje jeszcze nie zapadły, ale planowane jest przeznaczenie do takich ośrodków około 200-300 ha. Jak poinformował zebranych Dyrektor Kalemba większość z powracających dużych nieruchomości zostanie sztucznie podzielona na mniejsze działki, aby trafiły do dzierżawy krótkotrwałej do większej ilości rolników, zgodnie z Zarządzeniem Dyrektora Generalnego KOWR. Dla tych działek nie będzie możliwości organizowania przetargów ofertowych. Problemem jest podział geodezyjny takich nieruchomości, gdyż konieczne jest przeprowadzenie postępowania przetargowego na takie działania. Geodeci nie są zainteresowani takimi pracami ze względu na niską atrakcyjność finansową.
Zdzisław Kubiak Delegat do WZ z Gostynia podkreślił, że na terenie powiatów gostyńskiego, śremskiego i kościańskiego zbierane były podpisy rolników, którzy deklarowali chęć dzierżawy nieruchomości Zasobu. Ogromna ilość podpisów świadczy jak duże jest zainteresowanie tą tematyką. Wielkopolski samorząd rolniczy wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, iż przetargi na nieruchomości, które powróciły do Zasobu odbywać się będą w formie licytacyjnej. Spowoduje to gigantyczny wzrost dzierżaw. Rolnicy już teraz licytują bardzo wysokie czynsze dzierżawne, a wiedząc, że jest to jedyna okazja na grunty będą podbijali czynsze jeszcze wyżej. Spowoduje to w konsekwencji wzrost dzierżaw w obrocie prywatnym oraz wzrost cen nieruchomości rolnych. Jak zaznaczył Z. Kubiak dzierżawa nie może rosnąć, bo w obecnej sytuacji rolnicy nie mają zysku z własnych nieruchomości, a co dopiero z nieruchomości dzierżawionych. Istnieje więc uzasadniona obawa, że mniejsze i średnie gospodarstwa nie będą miały szans na funkcjonowanie, a grunty przejmą bogaci przedsiębiorcy.
Maciej Maciejewski Przewodniczący RP WIR w Gostyniu, który został powołany z ramienia WIR do Rady Społecznej działającej przy OT KOWR w Poznaniu podkreślił, że wraz z Radą Powiatową WIR w Śremie i Kościanie złożyli postulaty o organizację przetargów ofertowych, niestety Rada Społeczna nie przychyliła się do poparcia tych wniosków. Zdaniem M. Maciejewskiego jeżeli dopuścimy do przetargów licytacyjnych skutki będą bardzo poważne. W kwestii ośrodków produkcji rolniczej to powinny one być przekazane w dzierżawę Spółek Skarbu Państwa. 200-300 ha do takiego ośrodka wydają się racjonalną powierzchnią. Wcześniejsze zapowiedzi mówiły nawet o 500-700 ha, co jest w naszej opinii Rad niedopuszczalne. Kolejnym postulatem Rad Powiatowych WIR był postulat, aby rolnik mógł w przetargu wydzierżawić tylko jedną nieruchomość z danej umowy dzierżawy, aby zwiększyć możliwości innych rolników. Daniel Kalemba wyjaśnił, iż takie rozwiązanie zostanie przyjęte przez OT KOWR w Poznaniu przy organizacji przetargów.
Mieczysław Łuczak Prezes Wielkopolskiej Izby Rolniczej podkreślił, że wielkopolski samorząd rolniczy jest orędownikiem przetargów ograniczonych ofertowych. Niestety w skali kraju nie wszystkie izby popierają takie stanowisko. Zdajemy sobie sprawę z pracochłonności tego typu przetargów i konieczności wprowadzenia pewnych modyfikacji w kryteriach i wagach przetargowych, jednakże dają one możliwość gospodarstwom mniej zamożnym do powiększenie powierzchni na jakiej gospodarują. Nie decyduje w takim wypadku zasobność konta bankowego.
W trakcie spotkania omówiono również funkcjonowanie Rady Społecznej działającej przy Oddziale Terenowym KOWR w Poznaniu. Janina Pawełczyk Przewodnicząca Rady Powiatowej WIR w Śremie przekazała, iż w ostatnim okresie obradowała Komisja do Spraw Legislacji i Aktów Prawnych, która szeroko omówiła tą kwestię i wypracowała propozycje związane z funkcjonowaniem Rad Społecznych - relację z Posiedzenia znajdą Państwo tutaj
Jerzy Kostrzewa podkreślił, że niestety dotychczasowe decyzje Rady Społecznej, które przychylały się do organizacji przetargów ofertowych nie były respektowane przez OT KOWR. Daniel Kalemba Dyrektor OT KOWR w Poznaniu zaznaczył, że w miarę możliwości będzie popierał postanowienia Rady w tym zakresie. W odniesieniu do kryteriów i wag przetargowych, zdaniem Janiny Pawełczyk konieczne jest wypracowanie takich rozwiązań, które pozwolą na wyeliminowanie z przetargów ograniczonych ofertowych rolników prowadzących tucz nakładczy. Zdaniem zebranych prowadzenie tuczu nakładczego jest usługą i tak powinno być traktowane i opodatkowane. Produkcja zwierzęca i mieszana zdaniem uczestników powinna być nadal uwzględniona w kryteriach przetargowych. Konieczne jest wsparcie gospodarstw zajmujących się produkcją zwierzęcą, gdyż coraz więcej rolników decyduje o zamknięciu hodowli, a przy obecnych nadwyżkach zbóż jest to niekorzystne i pogłębia tylko kryzys.
Istotną tematyką poruszaną podczas spotkania była kwestia czynszów dzierżawnych. Przepisy, które weszły po 1 stycznia 2024 r., które zmieniają naliczanie czynszu dzierżawnego w umowach dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa według średniej ceny skupu pszenicy za 11 kwartałów poprzedzających termin płatności, miały w założeniu pozwolić na zmniejszenie wpływu wahających się cen pszenicy na wysokość czynszu dzierżawnego. W praktyce tak się nie stało. W tej sprawie Wielkopolska Izba Rolnicza interweniowała o uwzględnienie propozycji WIR - szczegóły naszej interwencji mogą Państwo przeczytać tutaj
Szymon Kosmalski z Rady Powiatowej WIR w Poznaniu przestawił zebranym analizę kancelarii prawnej, która działa jako pełnomocnik rolników oraz przedsiębiorstw rolnych dotyczącą weryfikacji prawidłowości wykładni art. 39a ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o uwzględnienie w wytycznych w sprawie wykonywania umowy dzierżawy nieruchomości ZWRSP na czas trwania wojny w Ukrainie możliwości obniżenia czynszu dzierżawnego. Dokument ten zostanie przekazany Dyrektorowi Generalnemu KOWR. Dyrektor Kalemba wyjaśnił, iż prace nad możliwością obniżenia czynszu dzierżawnego trwają w Ministerstwie Rolnictwa. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa został poproszony o wstrzymanie naliczania czynszów dzierżawnych. W tych przypadkach, których naliczenie zostało już wykonane konieczna jest zapłata czynszu, a gdy nowe regulacje wejdą w życie dzierżawcy otrzymają albo zwrot różnicy albo nadpłata zostanie naliczona w poczet kolejnej raty czynszu.
Na zakończenie spotkania Dariusz Goliński Przewodniczący Rady Powiatowej WIR w Środzie Wlkp. wniósł Do Dyrektora Kalemby o możliwość wpisania w umowy dzierżawy dla przyszłych dzierżawców nieruchomości po spółce Książ-rol zapisu o możliwości 100% zamiast 30% wyłączeń gruntów z umowy, a więc de facto jej rozwiązania dla rolników, który mogą zostać wywłaszczeni z powodu budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego oraz budowy drogi ekspresowej S11.
Daniel Kalemba wyjaśnił, iż zapis o możliwości 30% wyłączeń jest wystarczający. Ponadto Spółka Celowa po dokonaniu analiz może wystąpić do KOWR o nieruchomość, celem przejęcia jej do Zasobu Spółki Celowej i dokonanie ewentualnej zamiany na grunty, które zostaną objęte inwestycją. W związku z powyższym w zakresie Kolei Dużych Prędkości należy kierować wniosek o wskazanie gruntów zamiennych do Spółki Celowej CPK. W zakresie budowy drogi ekspresowej S-11 ustawa o gospodarce nieruchomościami przewiduje tryb rokowań oraz przyznanie nieruchomości zamiennej z Zasobu nieruchomości Skarbu Państwa. Procedura prowadzona jest przez wojewodę w trakcie postępowania administracyjnego. W związku z czym w przedmiotowym zakresie należy zwrócić się bezpośrednio do właściwego wojewody, który będzie prowadził postępowanie administracyjne.
Ze względu na ilość spraw koniecznych do omówienia i rozwiązania uczestnicy spotkania zgodnie zadeklarowali potrzebę kontynuacji merytorycznych rozmów w kwestii gospodarowania nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.
Opracowanie:
Barbara Idczak
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
