W gościnnych murach Zespołu Szkół Rolniczych w Grzybnie 26 kwietnia br. odbyło się pierwsze z cyklu 5 subregionalnych spotkań dotyczących nieruchomości rolnych, które w najbliższym czasie wrócą do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Jak zaznaczył Piotr Walkowski Prezes Wielkopolskiej Izby Rolniczej geneza tych spotkań wynika z zainteresowania rolników tą tematyką wyrażoną podczas „Wielkopolskich Forów Rolniczych – Wspólnie dla Wielkopolskiej Wsi”, które były organizowane między innymi przez Wielkopolską Izbę Rolniczą. Podczas spotkań wielkopolscy rolnicy kierowali do wielkopolskiego samorządu rolniczego petycje o organizację spotkań konsultacyjnych, w których mogliby brać bezpośredni udział. Rolnicy zainteresowani są planami OT KOWR w Poznaniu, co do nieruchomości, które powrócą w najbliższym okresie do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, między innymi z tzw. „30”. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom Wielkopolska Izba Rolnicza zaprosiła na pierwsze spotkanie do Grzybna rolników z powiatów poznańskiego, śremskiego, średzkiego, kościańskiego i jarocińskiego, którzy bardzo licznie uczestniczyli w spotkaniu. W wydarzeniu wzięli udział: Mariusz Drozdowski Zastępca Dyrektora Departamentu Nieruchomości i Infrastruktury Wsi reprezentujący Roberta Telusa Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Zbigniew Król przedstawiciel Wojewody Wielkopolskiego Michała Zielińskiego, Bogdan Fleming Dyrektor Oddziału Terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w Poznaniu, Beata Maciejewska Dyrektor Zespołu Szkół Rolniczych w Grzybnie oraz przedstawiciele Rady Społecznej III kadencji działającej przy OT KOWR w Poznaniu: Halina Jankowska – Stowarzyszenie Związek Byłych Pracowników PGR, Piotr Kosowski – NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” w Warszawie oraz Barbara Idczak – Wielkopolska Izba Rolnicza. Wielkopolski samorząd rolniczy był licznie reprezentowany na spotkaniu przez przewodniczących i delegatów Rad Powiatowych oraz Zbigniewa Stajkowskiego Wiceprezesa WIR.
Janina Pawełczyk Przewodnicząca Rady Powiatowej WIR w Śremie na wstępie podziękowała rolnikom za tak liczne uczestnictwo, gdyż na Sali zasiadło ponad 250 osób i podkreśliła istotę spotkania, gdyż rolnicy mogą uzyskać niezbędną wiedzę, co do możliwości powiększenia gospodarstw indywidualnych pod kątem dzierżawy nieruchomości z Zasobu WRSP.
Mariusz Drozdowski przekazał podziękowania od Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Roberta Telusa za zaproszenie. Ze względu na obecną sytuację i podjęte zobowiązania Minister nie mógł uczestniczyć w spotkaniu. Jak przekazał M. Drozdowski jest to okazja do zapoznania się z opiniami rolników, które mogą być pomocne w podejmowaniu decyzji dotyczących rozdysponowania nieruchomości Zasobu. Jednak jak podkreślił, ostateczną decyzję podejmuje Dyrektor Oddziału Terenowego po uwzględnieniu opinii Rady Społecznej i rolników. Dyrektor Generalny wystosował do oddziałów terenowych KOWR pisma z zaleceniem przeprowadzania konsultacji przed podejmowaniem decyzji o rozdysponowaniu nieruchomości.
W dalszej części spotkania Barbara Idczak starszy specjalista WIR oraz przedstawicielka Rady Społecznej działającej przy OT KOWR w Poznaniu przekazała informacje dotyczące zasad funkcjonowania Rady oraz jej obecny skład.
W głównej części zebrania Bogdan Fleming Dyrektor Oddziału Terenowego KOWR w Poznaniu przedstawił rolnikom informacje związane z dzierżawą gruntów rolnych Zasobu. Jak podkreślił w Oddziale Terenowym w Poznaniu są organizowane głównie przetargi ograniczone licytacyjne, ze względu na szybkość rozstrzygnięć. Od razu po wygranym przetargu i dopełnieniu zobowiązań prawnych, rolnik może gospodarować na dzierżawionych gruntach. W przypadku przetargów ograniczonych ofertowych procedura ta jest bardzo długa, z licznymi odwołaniami, co powoduje skargi rolników, że grunty leżą odłogiem. W przedstawionej prezentacji B. Fleming wskazał, iż Krajowy Ośrodek gospodaruje Zasobem w pierwszej kolejności w drodze wydzierżawienia albo sprzedaży nieruchomości rolnych na powiększenie lub utworzenie gospodarstw rodzinnych, tj. gospodarstw prowadzonych przez rolników indywidualnych. Zgodnie ustawą o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa Krajowy Ośrodek może zastrzec, że w przetargu mogą uczestniczyć wyłącznie rolnicy indywidualni, zamierzający powiększyć gospodarstwo rodzinne, jeżeli mają oni miejsce zamieszkania w gminie, w której położona jest nieruchomość wystawiana do przetargu lub w gminie graniczącej z tą gminą.
Zgodnie z zapisami ustawy za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną, która jest właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadzącą przez ten okres osobiście to gospodarstwo. W tym punkcie spotkania rolnicy zwrócili uwagę, że w wielu przypadkach zapis 5 letniego zamieszkiwania w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego eliminuje część rolników. Jako przykład uczestnik spotkania wskazał swoje gospodarstwo, w którym grunty rolne znajdują się na terenie innej gminy, ale w odległości zaledwie 500 m od miejsca zamieszkania. W świetle tej definicji nie może uczestniczyć w przetargach i nie ma możliwości powiększenia gospodarstwa o grunty Zasobu. Jak podkreślił Mariusz Drozdowski z MRiRW konieczne było przyjęcie stałych zasad w określaniu definicji rolnika indywidualnego, aby przeciwdziałać pewnym nadużyciom. Na wniosek organizacji rolniczych możliwe jest jednak ponowne zweryfikowanie tych zapisów, tak aby umożliwiały przyjęcie rozwiązań eliminujących takie sytuacje.
Jak zaznaczyła uczestniczka spotkania wymóg 5-leni wyklucza również udział w przetargach młodych rolników. Ponad to zapisy te uniemożliwiają zakup nieruchomości rolnych przez takich rolników. Jak wskazał M. Drozdowski w ogłoszeniu o przetargu istnieje możliwość zastrzeżenia, że przetarg jest organizowany dla rolników indywidualnych oraz dla osób zamierzających utworzyć gospodarstwo rolne. Ponad to rolnik korzystający z działania „Premie dla młodych rolników” może złożyć do KOWR wniosek o zgodę na nabycie nieruchomości rolnej.
Następnie Bogdan Fleming Dyrektor Oddziału Terenowego KOWR w Poznaniu przedstawił nieruchomości powracające do Zasobu w najbliższym czasie m.in. z nieprzedłużanych umów dzierżaw zawartych ze Spółkami Top Farms Wielkopolska Sp. z o.o. i Książ-Rol Sp. z o.o.:
- W powiecie gostyńskim planowany jest w latach 2023-2024 powrót 4552 ha, w tym w gminie Gostyń w 2023 r. 1270 ha, a w 2024 r. 288 ha, w gminie Piaski odpowiednio 428 ha i 1039 ha, a w gminie Poniec 769 ha i 758 ha.
- W powiecie grodziskim zaplanowano w 2024 r. powrót 797 ha.
- W powiecie kościańskim planowany jest powrót 4043 ha, w tym w gminie Kościan w 2023 roku 225 ha i 1268 ha w 2024 roku, w gminie Czempiń 2375 ha w 2024 roku oraz w gminie Krzywiń również w 2024 roku 175 ha.
- W powiecie poznańskim, w gminie Stęszew planowane jest przyjęcie do Zasobu 330 ha w 2023 r. oraz 806 ha w 2024 roku, łącznie 1136 ha.
- W powiecie śremskim w roku 2023 r. w gminie Książ Wielkopolski planowane jest przyjęcie 859 ha, a w 2024 r. 670 ha, łącznie 1529 ha.
Jak zaznaczył Bogdan Fleming grunty te mogą zostać przeznaczone do ponownego rozdysponowania dopiero po skutecznym ich odbiorze od dotychczasowego dzierżawcy. Oddział czyni wszelkie starania, aby te plany zrealizować. Oczywiście możliwe są pewne przesunięcia w terminach odbioru, który uzależniony jest od dat zakończenia umów i terminów agrotechnicznych (np. umowa kończąca się w styczniu – odbiór nieruchomości po zbiorach). Jednak w żadnym wypadku umowy nie zostaną przedłużone. B. Fleming z całą stanowczością podkreślił, że podmioty które nie wyłączyły tzw. „30” nie będą miały przedłużonych umów dzierżaw. Ze względu na olbrzymie areały gruntów, które powrócą w najbliższym czasie do Zasobu, konieczne jest rozłożenie tych działań na etapy, gdyż zasoby kadrowe OT KOWR w Poznaniu nie pozwalają na całościowe przejęcie. Działania te są czasochłonne, w związku z tym była konieczność rozłożenia tych procesów na etapy.
W związku z tym, że część nieruchomości powracających do Zasobu jest nieruchomościami zabudowanymi, w których istnieje możliwość prowadzenia produkcji zwierzęcej, zostaną one przeznaczone do rozdysponowania w większym areale o powierzchni do ok. 80-120 ha oraz zostaną utworzone tzw. ośrodki produkcji rolniczej dla Spółek strategicznych Skarbu Państwa o powierzchni ok 500-600 ha.
Dyrektor Fleming zapewnił zebranych, że OT KOWR będzie organizował w tej sprawie spotkania z rolnikami. Maciej Maciejewski Przewodniczący Rady Powiatowej WIR w Gostyniu zaapelował, aby przy tworzeniu ośrodków produkcji rolniczej dla Spółek Skarbu Państwa wziąć pod uwagę jednak zmniejszenie areałów planowanych do dzierżawy przez Spółki i przekazanie ich rolnikom indywidualnym. O ogromnym zapotrzebowaniu rolników na grunty rolne świadczą chociażby zebrane podpisy od gospodarstw zainteresowanych dzierżawą gruntów z Zasobu. W samym powiecie gostyńskim zebrano ponad tysiąc deklaracji, z czego 880 gospodarstw prowadzi produkcję zwierzęcą. M. Maciejewski zwrócił się z apelem, aby jak największa powierzchnia wracających do Zasobu nieruchomości została przekazana rolnikom indywidualnym. Stwierdził również, że konieczne jest twarde działanie KOWR-u w odbiorze tych nieruchomości. Wyraził niepokój, że może powtórzyć się sytuacja, gdy podmiotowi który nie wyłączył „30” i jest bezumownym użytkownikiem przedłużono jednak dzierżawę o 3 lata. Konieczne jest również uwzględnienie konsultacji społecznych z Wielkopolską Izbą Rolniczą i innymi organizacjami rolniczymi przy restrukturyzacji powracający nieruchomości do Zasobu. Powinno się to odbywać w formie dialogu z rolnikami. Dyrektror OT KOWR w Poznaniu złożył deklarację, że postara się takie konsultacje uwzględnić w tych pracach. Mariusz Drozdowski z MRiRW podkreślił, że w przypadku braku wyłączenia tzw. „30” nie ma możliwości przedłużenia umów dzierżaw, pozostaje tylko kwestia egzekucji. W odniesieniu do ośrodków produkcji rolniczej i wydzierżawiania nieruchomości Zasobu Spółkom strategicznym Skarbu Państwa, to większość powracających nieruchomości będzie przeznaczaona do dzierżawy dla rolników indywidualnych, a ośrodki te powstają aby nie dopuścić do zniszczenia obiektów. Jest to wyjątek również tam, gdzie nie ma możliwości szybkiego wydzierżawienia. Przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa wskazał, iż w swoich pracach starają się kierować opiniami rolników.
Jak zaznaczył Piotr Walkowski Prezes Wielkopolskiej Izby Rolniczej spotkanie obfitowało w wiele pytań, co świadczy o koniecznośći dalszej dyskusji w tym temacie. Ustalono, że odbędą się jeszcze 4 spotkania w kwestii zagospodarowania gruntów z poszczególnych Obiektów Rolnych. Prace nad przyjęciem koncepcji zagospodarowania będą prowadzone w konsultacjach z lokalnymi rolnikami, Wielkopolską Izbą Rolniczą oraz Radą Społeczną przy OT KOWR w Poznaniu, w celu uzyskania transparentności działań. Wielkopolski samorząd rolniczy podjął się zabezpieczenia orgnizacyjnego imprez.
Wielkopolska Izba Rolnicza składa serdeczne podziękowania pani Beacie Maciejewskiej Dyrektor Zespołu Szkół Rolniczych w Grzybnie oraz pani Janinie Pawełczyk Przewodniczącej Rady Powiatowej WIR w Śremie za zaangażowanie w organizację spotkania oraz jego uczestnikom za liczne przybycie i merytoryczną dyskusję.
Barbara Idczak
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
