Od 2013 roku w dniu 8 sierpnia w Polsce obchodzimy Wielki Dzień Pszczół. Pomysłodawcą akcji była Akademia Przyjaciół Pszczół. Patronat nad wydarzeniem objęło ówczesne Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Inicjatywa specjalnego Dnia Pszczół ma za zadanie uświadomić społeczeństwu znaczenie i rolę pszczół w naszym życiu. Na organizowanych w tym dniu pokazach, warsztatach, prelekcjach i festynach można dowiedzieć się m.in. jak chronić pszczoły i jak im pomóc – np. zakładając łąkę kwietną, czy sadząc drzewa miododajne, które stanowią cenne pożytki pszczele.
Zasługi tych owadów dla przyrody i człowieka są nie do przecenienia. Nie bez powodu pszczoły zostały wybrane przez grono naukowców jako najbardziej pożyteczne owady na świecie. Dzięki nim rośliny rozmnażają się, a zwierzęta i ludzie mają pokarm. Według naukowców wyginięcie pszczół na świecie miałoby drastyczne konsekwencje – głód, kryzys i wojny.
Coraz więcej ludzi rozumie, jak duże znaczenie dla całego ekosystemu mają zapylacze, a szczególnie pszczoła miodna. Dla człowieka ich znaczenie jest widoczne przede wszystkim na użytkach rolnych. Zapylenie jest podstawą plonu, a od udanych zbiorów zależą konkretne przychody. Ludzie zaczynają przeliczać i wyceniać wartość pracy zapylaczy. W Kanadzie czy Stanach Zjednoczonych głównym źródłem dochodu niektórych pszczelarzy nie jest wcale miód i produkty pszczele, ale wpływy z tytułu zapylania upraw, traktowanego jako rodzaju usługi. Dla rolnictwa Stanów Zjednoczonych roczna wartość zapylania szacowana jest między 1,6 a 5,7 miliardów dolarów. W Kanadzie rocznie do celów zapylania wynajmowane jest blisko 50 tysięcy rodzin pszczelich, a dochody z tej działalności szacowane są na 443 milionów dolarów kanadyjskich. W Wielkiej Brytanii roczna wartość zapylania przez pszczołę miodną szacowana jest na 137 milionów funtów, a na terenie Unii Europejskiej ocenia się, że działalność pszczół jako zapylaczy przynosi rocznie 4,3 miliarda euro korzyści. Zapewnienie większej wydajności plonów poprzez zapylanie jest więc bardziej cenne niż miód i produkty pszczele.
Pszczoły są jednak bardzo wrażliwe, musimy więc je chronić. Zagrażają im choroby (np. zgnilec amerykański), ale również środki chemiczne używane w ochronie upraw, dlatego tak ważne jest stosowanie tzw. dobrej praktyki ochrony roślin.
„Jeśli znikną pszczoły, człowiekowi pozostaną jeszcze cztery lata życia” – to słowa przypisywane Albertowi Einsteinowi. Jeśli słynny naukowiec miał rację, to mamy się czym martwić, bo pszczoły są w niebezpieczeństwie. Na około 470 gatunków tych owadów w naszym kraju, niemal połowa z nich zagrożonych jest wyginięciem. W Polsce większość roślin jest bowiem owadopylna. Gdyby nie pszczoły, przestałyby się one rozmnażać, a plony roślin uprawnych drastycznie by spadły (nawet o 70-80%). Oznacza to, że musielibyśmy pożegnać się z popularnymi owocami, m. in. jabłkami, czereśniami, śliwkami, porzeczkami czy warzywami, np. ogórkami, dynią czy cukinią. Chrońmy więc pszczoły, póki mamy czas i możliwości, bo ich pracy nie zastąpią żadne latające drony czy ręcznie obsługiwane pędzelki.
Omawiając temat pszczół nie sposób zacytować licznych przysłów i cytatów im poświęconych.
Pszczoły i miód w przysłowiach i cytatach:
"Jedni pracują jak pszczoły, drudzy wybierają miód." Tadeusz Gicgier
"Choć miłość jest jak pszczoła która żądli, to przecież jakże wiele daje ona miodu." Autor: Arystoteles
"Co nie jest użyteczne dla roju, nie jest też z pożytkiem dla pszczoły." Autor: Marek Aureliusz
"Człowiek wytwarza zło, jak pszczoła miód." Autor: William Golding
"I pszczoły zbijają czasem bąki." Autor: Tomasz Rybak
"Jakie pszczoły, taki miód." Przysłowie chińskie.
"Jeśli pszczoła w styczniu z ula wylatuje, rzadko pomyślny rok nam obiecuje." Przysłowie polskie.
"Jeśli w kwietniu pszczoły latają, to długie chłody się zapowiadają." Przysłowie polskie.
"Jeśli wyginą pszczoły, człowiekowi zostaną cztery lata istnienia." Autor: Albert Einstein
"Kawa powinna być czarna jak smoła, słodka jak pszczoła i gorąca jak smoła." Przysłowie arabskie
"Kiedy pszczoła zniknie z powierzchni Ziemi, człowiekowi pozostaną już tylko cztery lata życia. Skoro nie będzie pszczół, nie będzie też zapylania. Zabraknie więc roślin, potem zwierząt, wreszcie przyjdzie kolej na człowieka..." Autor: Karol Darwin
"Kto ma pszczoły, ten ma miód." Przysłowia polskie
"Kto ma pszczoły, ten ma świat wesoły." Autor: nieznany
"Mądra pszczoła nie pije ze zwiędłego kwiecia." Autor: nieznany
"Pracowity jak pszczoła." Przysłowie polskie
"Pracowita pszczoła i z gorzkiego ziela miód zbiera." Autor: nieznany
"Pszczółka nie sobie miód zbiera." Autor: nieznany
"Rozkosz jest jak pszczoła – miodu trochę, a żądła i boleści wiele." Autor: Piotr Skarga
"Słowo jest jak pszczoła: posiada miód i żądło." Przysłowie żydowskie
"Uczony bez praktyki to pszczoła bez miodu." Przysłowie tadżyckie
"Wielkie mozoły, nim miód zniosą pszczoły." Autor: nieznany
"W tę noc pełną łaski przyjmij, Ojcze Święty, wieczorną ofiarę uwielbienia, którą Ci składa Kościół święty, uroczyście ofiarując przez ręce swoich sług tę świecę, owoc pracy pszczelego roju. " Orędzie Wielkanocne (łac. Exsultet).
"Bez pracy nawet miodu nie jedzą." Przysłowie arabskie
"Chwaliła się raz rzepa przed całym ogrodem, że jest bardzo smaczna z miodem. Na to miód się odezwie i tak jej przygani: A ja jestem smaczny i bez pani!” Autor: Jan Brzechwa, Rzepa i miód
"Ciepło jak w ulu" Przysłowie
"Dziwny jest niedźwiedzi ród, że tak bardzo lubi miód." Autor: Alan Alexander Milne
"Do ziemi, która opływa mlekiem i miodem." Stary Testament. Księga Wyjścia, 3,8
"Gdzie jest miód, tam będą i pszczoły, gdzie piękna dziewczyna, tam będą i chłopcy." Autor: nieznany
"I ja tam z gośćmi byłem, miód i wino piłem, a com widział i słyszał w księgi umieściłem." Autor: Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, w. 862–863
"I w miodzie kwas się znajdzie." Autor: nieznany
"Im mniej Cię co dzień, miodzie, tym mi smakujesz słodziej." Autor: Jacek Kaczmarski, Jan Kochanowski
"Jakby kto w serce miód wlewał." Autor: nieznany
"Kto w ul dmuchnie, temu gęba spuchnie." Przysłowie
"Kto miód łyka, jak koń bryka." Autor: nieznany
"Miód chociaż słodki, nadmiarem słodyczy tłumi apetyt i sprowadza mdłości; kochaj z umiarem." Autor: William Shakespeare
"Miód znalazłeś? Jedz tyle, ile ci potrzeba, żebyś nie wziął za dużo i nie musiał zwymiotować. Nie jest dobrze jeść za dużo miodu; a czy chwałą jest, by ludzie szukali własnej chwały? Pismo Święte, Księga Przysłów 25
"Mowa słodsza niż miód." Autor: Homer, Iliada
"Pierwszy miesiąc małżeństwa jest (...) miesiącem miodu, drugi zaś miesiącem piołunu." Autor: Voltaire, Zadig, czyli Los
"Porządek jak w ulu." Przysłowie
"Słodki jak miód." Autor: nieznany
"Nie obawia się żądła ten, co chce miodu." Autor: Saladyn.
Opracowanie: Grzegorz Wysocki
Wykorzystano: „Rola pszczoły miodnej w życiu człowieka, wpływ na ekosystem oraz środowisko naturalne” Krzysztof Olszewski, Zbigniew Pęcak, wycinki prasowe, materiały własne.
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
