We wtorek 26 września 2023 r. odbyło się drugie w obecnej kadencji posiedzenie plenarne Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy w Poznaniu. Tym razem było to posiedzenie wyjazdowe – do Zespołu Szkół Technicznych w Tarnowie Podgórnym. Tematem przewodnim posiedzenia była prezentacja modelu współpracy w zakresie pozyskiwania kadry nauczycielskiej praktycznej nauki zawodu, połączona ze zwiedzaniem ZST w Tarnowie Podgórnym.
Posiedzenie poprowadził Profesor Józef Orczyk – Przewodniczący Rady. W spotkaniu uczestniczył również Pan Wojciech Jankowiak – Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego oraz Dyrekcja i Pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu. Wielkopolską Izbę Rolniczą reprezentował Dyrektor Biura Grzegorz Wysocki. Gośćmi posiedzenia byli: Tadeusz Czajka – Wójt Gminy Tarnowo Podgórne, Agata Herda – Dyrektor ZST w Tarnowie Podgórnym, przedstawiciele Kuratorium Oświaty w Poznaniu oraz przedsiębiorcy zrzeszeni w Tarnowskim Stowarzyszeniu Przedsiębiorców.
Na początku spotkania Profesor Józef Orczyk powitał zebranych i podziękował za możliwość wizytacji przez Wojewódzką Radę Rynku Pracy ZST w Tarnowie Podgórnym. W kolejności Wicemarszałek Wojciech Jankowiak dodał, że szkoła powstała niedawno na terenie dynamicznej gminy, z którą samorząd województwa wielkopolskiego prowadzi dobrą i owocną współpracę. Wójt Gminy Tadeusz Czajka przekazał, że przedsięwzięcia na terenie gminy Tarnowo Podgórne są realizowane z akceptacją mieszkańców i przedsiębiorców. Zespół Szkół Technicznych w Tarnowie Podgórnym jest utożsamiany z sukcesem przedsiębiorców tutaj funkcjonujących. Przedstawiciel przedsiębiorców dodał, że sami przedsiębiorcy również utożsamiają się z tą Szkołą, gdyż ponad 40 z nich współpracuje z ZST, a Tarnowskie Stowarzyszenie Przedsiębiorców, które powstało z myślą o integracji środowisk biznesowych w celu przyczyniania się do tworzenia optymalnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości na terenie Gminy Tarnowo Podgórne, ma swoją siedzibę w murach Zespołu Szkół Technicznych.
W dalszej części spotkania Dyrektor ZST Agata Herda przedstawiła Szkołę uczestnikom spotkania. Jest to placówka szczególna, bo jej organem prowadzącym jest Gmina, a nie Powiat. Zespół pachnie jeszcze nowością – funkcjonuje bowiem dopiero od 2020 roku, w nowoczesnym i dobrze wyposażonym obiekcie. Otwarcie placówki nastąpiło 31 sierpnia 2020 roku. Do jego powstania przyczynili się lokalni przedsiębiorcy, którzy poszukują dobrze wykwalifikowanych pracowników.
Budowa ZST w Tarnowie Podgórnym kosztowała ponad 55 mln zł. W części udało się pozyskać środki unijne, wsparcie dał też samorząd województwa wielkopolskiego i lokalni przedsiębiorcy. Niemniej było to wielkie przedsięwzięcie logistyczne i organizacyjne. „Gdyby nie Tarnowo Podgórne, to ta szkoła by nie powstała” – sparafrazowała słowa Leszka Cichego, zdobywcy Mount Everestu, Pani Dyrektor.
Obecnie ZST kształci 413 uczniów. W Zespole funkcjonują: Technikum, Branżowa Szkoła I stopnia, Branżowa Szkoła II stopnia oraz Centrum Kształcenia Zawodowego. Jeśli chodzi o Technikum, to nabór 2022/2023 obejmował: technika informatyki, technika logistyki, technika procesów drukowania z elementami grafiki komputerowej, technika mechatroniki i technika robotyki. Dwa ostatnie kierunki cieszyły się największym zainteresowaniem i na każde miejsce aplikowało po kilku kandydatów.
Z kolej Branżowa Szkoła I stopnia kształci w następujących zawodach: mechatronik, magazynier-logistyk, stolarz, tapicer oraz innych (elektromechanik pojazdów samochodowych).
Jeśli chodzi o zdawalność egzaminów, to technik informatyk może poszczycić się 100% zdawalnością, a w I kwalifikacji 80-90%. Jeśli chodzi o Branżową Szkołę I stopnia, to zdawalność jest mniejsza, ale również zadawalająca – na poziomie 60-65%.
Pani Dyrektor przedstawiła również kadrę nauczycieli i pedagogów, którzy tworzą zespół ludzi zaangażowanych, z pasją i potrafiących pociągnąć za sobą uczniów. Wielką zaletą nauki w tej szkole jest to, że jej absolwenci otrzymują propozycje pracy w lokalnych przedsiębiorstwach i korzystają z tego.
Po wystąpieniu Pani Dyrektor wywiązała się dyskusja. W jej toku wskazano, że szkoła stanowi przykład dobrze funkcjonującego partnerstwa publiczno-prywatnego. Mimo to, tak jak inne placówki oświatowe, boryka się z problemem niedostatecznego finansowania. Kształcenie zawodowe kosztuje bowiem o wiele więcej niż ogólne. Przedsiębiorcy wskazali, że koszt utrzymania ucznia to 10 tys. na rok, co daje 30 tys. na 3 lata. Jeśli uczeń zda egzaminy, to możliwy jest zwrot 8 tys. zł, ale ograniczeniem jest też limit pomocy de minimis 200 tys. euro. Poza tym np. przedsiębiorców z branży tapicerskiej nie stać na utrzymanie 10 uczniów, bo zamówienia branży meblarskiej spadły o 30%. Szkolenie zawodowe wymaga bardzo dużych nakładów. Uczniowie dopiero się uczą, a zatem popełniają błędy, czasem coś zniszczą. Poza tym maszyny i urządzenia zużywają się, a zużyte surowce i materiały trzeba dokupić. To wymaga nakładów. Jedno stanowisko robotyki precyzyjnej to koszt ok. 55 tys. zł. Te wszystkie problemy spadają na gminę, jako organ prowadzący. Tarnowo musi jednak odprowadzać dużą część swoich dochodów do budżetu państwa. Gdyby te pieniądze zostały na miejscu, to tych problemów by nie było.
Wojciech Kruk, Prezydent Wielkopolskiej Izby Przemysłowo-Handlowej, stwierdził, że sukces gminy Tarnowo Podgórne polegał na tym, że po przemianach ustrojowych przyszli tutaj światli ludzie, którzy bardzo rozwinęli tę gminę. Po przemianach ustrojowych zaniedbano niestety bardzo szkolnictwo zawodowe. Pchano ludzi na nauczanie ogóle, na studia wyższe, które wykształciły frustratów, którzy nie pracują tam, gdzie powinni. Dopiero po pewnym okresie zaczęto zwracać większą uwagę na kształcenie zawodowe. Wojciech Kruk podał przykład Niemiec, gdzie szkoły zawodowe podlegają pod Izby Przemysłowo-Handlowe. To powszechny samorząd przedsiębiorców powinien mieć nadzór nad szkołami zawodowymi i ponosić za to odpowiedzialność. To właśnie przedsiębiorcy najlepiej wiedzą – jakich pracowników potrzebują, z jakimi kompetencjami i czego od nich oczekują.
Obecna na spotkaniu Pani Renata Jocz, koordynator ds. kształcenia zawodowego, Wydział Rozwoju Edukacji Kuratorium Oświaty w Poznaniu, przekazała, że przedsiębiorcy mogą oddziaływać na kształcenie w danym zawodzie, zgodnie z potrzebami rynku pracy. Mogą m.in. wnioskować o dodatnie nowych zawodów, w których za przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników może być dokonana refundacja.
Dyskusję podsumował profesor Orczyk, który wskazał na następujące tezy:
- dobrze, że dużą uwagę przykładamy do kształcenia nowego pokolenia, ale nie zapominajmy też o pokoleniu ludzi starszych, którzy już niedługo będą musieli wesprzeć rynek pracy, gdyż mamy duże ubytki siły roboczej – potrzebne są w tej kwestii kursy doszkalające, przekwalifikowanie, itp.,
- nadal w Polsce notowane jest stosunkowo niskie zatrudnienie kobiet – jest zatem rezerwa, z której będzie można skorzystać; dużo mówi się też o tzw. „srebrnej gospodarce”, czyli ludziach starszych, którzy chcieliby dorobić, niekoniecznie na pełnym etacie, ale mają czas, kwalifikacje i doświadczenie; tutaj potrzebne jest tutaj elastyczne podejście pracodawców; zamiast jednego młodego pracownika trzeba będzie zatrudnić dwóch starszych, którzy wykonają tę samą pracę,
- ok. 10% dochodu narodowego w ostatnich latach wypracowywali Ukraińcy, z których ok. 150 tys. pracuje w samej tylko Wielkopolsce; oni byli tańsi i to oni uratowali polską gospodarkę – trzeba to otwarcie przyznać, choć niektórym trudno to przychodzi; po zakończeniu wojny w Ukrainie, nastąpi światowy program odbudowy tego kraju; z Polski wyjedzie prawdopodobnie połowa Ukraińców, którzy tam na miejscu będą szukali swojej szansy; powstanie ogromny problem z brakiem rąk do pracy – albo więc sięgniemy po rezerwy (kobiety i ludzie starsi), albo będziemy musieli szerzej otworzyć się na migrantów zarobkowych, np. z Bangladeszu; w przeciwnym wypadku – brak rąk do pracy będzie czynnikiem ograniczającym rozwój gospodarczy naszego kraju,
- żyjemy w wyjątkowo niestabilnych, płynnych czasach, gdzie sztywne reguły nie mają już zastosowania; potrzebujemy elastycznego podejścia do rynku pracy, a przede wszystkim – umiejętności szybkiego uczenia się i przekwalifikowania, aby umiejętnie dostosować się do zmieniających się warunków (przykład wynalezienia druku i wprowadzenia go do powszechnego użycia po 300 latach vs. wynalezienie Internetu i wprowadzenie go do powszechnego użycie w ciągu zaledwie dwóch dekad).
Na zakończenie spotkania, uczestnicy posiedzenia zwiedzili tarnowską Szkołę, poszczególne pracownie i sale lekcyjne. Zwrócili uwagę na dobre wyposażenie sal lekcyjnych, pracowni i warsztatów, a także na dobre rozplanowanie pomieszczeń i samą architekturę, która z pewnością może się podobać i przyciąga nowych uczniów do nauki w murach tej Szkoły. Warto samemu to sprawdzić na drzwiach otwartych Szkoły, które organizowane są w dniach: 17.11.2023 oraz 20.01, 22.03 i 20.04.2024 roku. Przy okazji można odwiedzić niedawno otwarte Tężnie Tarnowskie, które znajdują się w pobliżu ZST.
Kolejne posiedzenie plenarne Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy w Poznaniu odbędzie się na początku grudnia br.
Opracowanie: Grzegorz Wysocki
Materiały Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu:
- Ocena sytuacji na wielkopolskim rynku pracy w 2022 roku.
- Absolwenci rocznik 2021-2022.
- Bezrobotni z niepełnosprawnością w Wielkopolsce w 2022 roku.
