Odpowiedź MRiRW na wystąpienie KRIR o ujednolicenie zasad ubezpieczenia obowiązkowego upraw

Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych, po przeanalizowaniu zasad Programu pomocy dla rolników i producentów rolnych, którzy ponieśli szkody w gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej spowodowane wystąpieniem w 2015 r. suszy, wystąpił pismem z dnia 29 września 2015 roku do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wprowadzenie korekty do niniejszego dokumentu. Zarząd KRIR wnioskował o niezwłoczne ujednolicenie powyższych przepisów przez dostosowanie zasad Programu pomocy do przepisów ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. 

W załączniku do uchwały Rady Ministrów z dnia 31 sierpnia 2015 r. nr 147/2015 znajduje się postanowienie: „Wysokość pomocy finansowej będzie pomniejszona o 50% w przypadku gdy co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych, z wyłączeniem łąk i pastwisk, w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej nie było w 2015 r. ubezpieczanych od wystąpienia co najmniej jednego z następujących ryzyk: suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny.”.

Natomiast ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2015 r. poz. 577, z późn. zm.) nakłada na rolnika wymóg ubezpieczenia co najmniej 50% powierzchni następujących upraw: zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych” (art. 10c ust. 2 w związku z art. 3 ust. 1 pkt 1 tej ustawy).

Jakkolwiek katalog upraw zawartych w ustawie jest szeroki, jednak nie obejmuje wszystkich „upraw rolnych z wyłączeniem łąk i pastwisk”, o których mowa w załączniku do uchwały Rady Ministrów z dnia 31 sierpnia 2015 r.. Między innymi brakuje tu roślin takich jak koniczyna, lucerna czy zioła.

Skoro zatem przepisy prawa nie nakładają na rolników obowiązku ubezpieczenia takich upraw jak koniczyna. lucerna czy zioła, to rolnicy nie mogą być karani w razie wystąpienia suszy, pozbawieniem ich 50% pomocy dla całego gospodarstwa. Prowadzi to bowiem do sytuacji, w której tacy rolnicy, nie dość że ponieśli bardzo wysokie szkody spowodowane suszą, to jeszcze otrzymają niższą pomoc, pomimo, że żadnych przepisów nie naruszyli.

Zarząd KRIR wnioskował o niezwłoczne ujednolicenie powyższych przepisów przez dostosowanie zasad Programu pomocy do przepisów ww. ustawy

Po otrzymaniu odmownej odpowiedzi resortu, Zarząd KRIR wystąpił ponownie o dostosowanie zasad Programu pomocowego do ustawy o ubezpieczeniu upraw i zwierząt gospodarskich. W odpowiedzi MRiRW przedstawiło pismem z dnia 29 października 2015 r. następujące wyjaśnienia:

„W związku z pismem z znak KRIR/MRIW/1171/2015 w sprawie dokonania korekty w programie pomocy dla rolników i producentów rolnych, którzy ponieśli szkody w gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej spowodowane wystąpieniem w 2015 r. suszy - ponownie uprzejmie Pana Prezesa informuję, że pomoc udzielana producentom rolnym, w tym również pomoc na wznowienie produkcji rolnej w związku z wystąpieniem szkód w gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej spowodowanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi, od dnia akcesji musi być zgodna z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej, w tym wytycznych Unii Europejskiej w sprawie pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich w latach 2014-2020 (2014/C 204/01) (Dz. Urz. UE z dnia 1.07.2014, C 204) oraz rozporządzeniu Komisji (UE) nr 702/2014 albo pomoc musi być udzielana w formule de minimis zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz.Urz.UE z dnia 24.12.2013, L 352).

Stosownie do przepisów rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 art. 25 ust.9 pomoc na wyrównanie szkód spowodowanych przez niekorzystne zjawisko klimatyczne porównywalne do klęski żywiołowej zmniejsza się o 50 , chyba że przyznawana jest ona beneficjentom, którzy wykupili polisę ubezpieczeniową na co najmniej 50 średniej rocznej produkcji lub dochodu związanego z produkcją i obejmującą zagrożenia związane z niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi statystycznie najczęściej występującymi w danym państwie członkowskim lub regionie, które są objęte zakresem ubezpieczeń.

Przepisy ww. rozporządzenia weszły w życie z dniem 1 lipca 2014 r. i zastąpiły przepisy rozporządzenia 1857/2006, które w analogiczny sposób uzależniały wysokość pomocy na wyrównanie szkód powstałych niekorzystne zjawisko klimatyczne porównywalne do klęski żywiołowej od posiadania ubezpieczenia.

A zatem ww. przepisy Komisji Europejskiej jako zasadę przyjmują obniżenie o 50 pomocy, a jedynie w przypadku posiadania przez producenta rolnego ubezpieczenia w ww. zakresie umożliwiają nie obniżanie tej pomocy. Należy podkreślić, że ww. przepisy nie mówią o posiadaniu przez producenta rolnego ubezpieczenia dotowanego z budżetu państwa czy też o dopełnieniu obowiązku ubezpieczenia wynikającego z odrębnych przepisów.

Przedstawiając powyższe ponownie uprzejmie informuję, że m.in. pomoc, o której mowa w § 13c rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa została zgłoszona do Komisji Europejskiej jako zgodna z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014.

Uwzględniając ww. przepisy Komisji Europejskiej zgodnie z § 13c rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pomoc dla producentów rolnych, w których gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej powstały szkody spowodowane przez suszę w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich pomniejsza się o 50, jeżeli w 2015 r. co najmniej 50 powierzchni upraw w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej, z wyłączeniem łąk i pastwisk, nie było ubezpieczonych co najmniej od jednego z następujących ryzyk suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi. huraganu. pioruna. obsunięcia się ziemi.

Przepisy ww. rozporządzenia nie uzależniają wysokości ww. pomocy od dopełnienia obowiązku ubezpieczenia wynikającego z przepisów ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2015 r., poz. 577). Sankcje za niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia wynikającego z przepisów przedmiotowej ustawy zawarte są w tej ustawie.”