Tolerancja na herbicydy polega na tym, że z pokolenia na pokolenie przekazywana jest zdolność do przeżycia i rozmnażania się roślin po zastosowaniu środka i jest to zjawisko występujące w obrębie tego samego gatunku chwastu. Wyróżnione zostały trzy rodzaje odporności: prosta, krzyżowa i wielokrotna. Odporność prosta (pojedyncza) występuje wtedy, gdy chwast jest odporny na jedną substancję aktywną. Odporność krzyżowa (mieszana) charakteryzuje się tym, że gatunek jest odporny na co najmniej dwie substancje aktywne z tej samej grupy chemicznej, czyli o takim samym mechanizmie działania, ale o różnej budowie chemicznej.
Odporność wielokrotna oznacza, że biotyp chwastu jest odporny na herbicydy z różnych grup chemicznych i o różnym mechanizmie działania. W przypadku wystąpienia odporności pojedynczej lub krzyżowej na grupę herbicydów o tym samym mechanizmie działania, najczęściej wystarczy zmienić rodzaj stosowanych preparatów na takie, które posiadają inny mechanizm oraz prowadzić prawidłowe zmianowanie roślin. W przypadku odporności wielokrotnej, najlepiej skonsultować się z inspekcją ochrony roślin lub inną jednostką badawczą.
Najczęściej na działanie herbicydów uodparniają się: komosa biała, miotła zbożowa, chwastnica jednostronna, chaber bławatek, szarłat szorstki, tasznik pospolity i przymiotno kanadyjskie. Największą zdolność do uodparniania się mają chwasty dwuliścienne.
Główną przyczyną jest jednostronne używanie preparatów oraz ograniczenie innych sposobów walki z chwastami. - Pierwszą oznaką, która może świadczyć o pojawieniu się odporności na dany herbicyd, jest występowanie na opryskiwanym polu chwastów uszkodzonych, częściowo uszkodzonych lub zupełnie nieuszkodzonych. Świadczy to o stopniowym pogarszaniu się skuteczności działania używanego środka w stosunku do jednego lub nawet kilku gatunków - wyjaśnia agronom Krzysztof Świerek. W wykrywaniu pierwszych oznak odporności bardzo ważne są takie dane, jak termin i dawkowanie herbicydu, warunki glebowe i pogodowe oraz czynniki związane z chwastami, takie jak: faza ich rozwoju oraz nasilenie występowania. - Odporność na herbicydy jest szczególnym zagrożeniem w przypadku masowego występowania chwastów w roślinach uprawnych na dużej powierzchni – dodaje specjalista.
Aby zminimalizować ryzyko rozwoju odporności chwastów, należy stosować rotacje upraw oraz ograniczyć liczbę zabiegów wykonywanych takim samym preparatem. O ile to możliwe, trzeba stosować mieszaniny herbicydów o różnych mechanizmach działania. Należy też pamiętać o tym, aby w systemie zwalczania chwastów uwzględniać zabiegi mechaniczne.
Aneta Rzeźniczak
