Rynek wieprzowiny – odpowiedź Ministra Rolnictwa

W dniu 29 czerwca 2020 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi J.K. Ardanowski odniósł się do postulatów przedstawionych przez Zarząd KRIR – nadesłanych między innymi przez Warmińsko-Mazurską Izbę Rolniczą – mających na celu wsparcie producentów wieprzowiny w Polsce. Minister J.K, Ardanowski zaznaczył, że strona polska nieustannie podejmuje działania na rzecz zmniejszania zasięgu obszaru zagrożenia oraz prowadzi szereg innych działań w celu poprawy sytuacji producentów trzody chlewnej. Działania zarówno Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak i Głównego Lekarza Weterynarii mają na celu ograniczenie obowiązujących restrykcji. Ponadto poinformował, że:

„W dniu 13 maja br. podczas nieformalnego posiedzenia Rady Ministrów Rolnictwa UE, w formie wideokonferencji, podczas której Ministrowie rozmawiali na temat kryzysowej sytuacji w rolnictwie, związanej z pandemią COVID-19, strona polska, wskazując na odnotowany na przełomie kwietnia i maja br. gwałtowny spadek cen skupu żywca wieprzowego podkreśliła, że należy niezwłocznie uruchomić dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny w ramach interwencji rynkowej przewidzianej w przepisach dotyczących wspólnej organizacji rynku produktów rolnych.

Postulat ten został również zgłoszony przez przedstawiciela Polski na posiedzeniu Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych w Brukseli, odbywającym się w formie wideokonferencji. Oprócz Polski potrzebę reakcji na rynku trzody chlewnej zgłosiły również inne państwa UE, ponieważ spadkowa tendencja cenowa notowana była na całym rynku UE w konsekwencji obowiązujących ograniczeń wprowadzonych w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2. Komisja Europejska nie podziela stanowiska o konieczności i zasadności uruchomienia dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny. W ocenie sytuacji rynkowej wskazuje przede wszystkim na dobre wyniki eksportowe do Chin, tj. wzrost eksportu w okresie styczeń marzec 2020 r. na poziomie ponad 75% w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. Ponadto Komisja podkreśla, że ceny na rynku mięsa wieprzowego się obniżyły, niemniej są nadal na dobrym poziomie.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że obecnie w resorcie rolnictwa trwają intensywne prace dotyczące wprowadzenia do Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 nowego działania tj. instrumentu wsparcia Pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych kryzysem COVID-19. Instrument ten jest jednorazowym, nadzwyczajnym mechanizmem wsparcia będącym odpowiedzią na problemy z płynnością finansową zagrażającą ciągłości prowadzonej działalności rolniczej w sektorach najbardziej poszkodowanych w wyniku tego kryzysu. Jak wynika z przeprowadzonych analiz, pomoc w ramach ww. instrumentu wsparcia może trafić do kilku sektorów, w tym do producentów świń utrzymujących lochy w gospodarstwie. Zakłada się, że nabór wniosków o przyznanie pomocy w ramach ww. instrumentu wsparcia zostanie uruchomiony w II połowie 2020 roku.

Ponadto uprzejmie informuję, że w ramach poddziałania 5.1. „Wsparcie inwestycji w środki zapobiegawcze, których celem jest ograniczenie skutków prawdopodobnych klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, rolnicy, prowadzący produkcję świń w ilości co najmniej 50 sztuk, mogą ubiegać się o przyznanie pomocy na inwestycje, które zabezpieczają gospodarstwo przed przeniesieniem wirusa ASF.

Pomoc obejmuje: wykonanie ogrodzenia chlewni wraz z terenem koniecznym do realizacji obsługi świń, w tym miejsca, w których składuje się paszę, ściółkę oraz sprzęt do obsługi świń, utworzenie lub zmodernizowanie zadaszonej niecki dezynfekcyjnej, zakup urządzeń do dezynfekcji, wykonanie inwestycji umożliwiających utrzymywanie świń w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach.

Maksymalna kwota wsparcia dla beneficjenta wynosi 100 000 zł. Pomoc stanowi refundację do 80 % kosztów kwalifikowalnych operacji.

W przypadku inwestycji dotyczących wykonania ogrodzenia, zastosowano uproszczoną formę kosztów. Pomoc przyznaje się na podstawie standardowych stawek jednostkowych za wykonanie ogrodzenia, które wynoszą:

– 1 metra bieżącego ogrodzenia – 200 zł;
– bramy -1820 zł;
– furtki – 610 zł.

Kwotę pomocy w przypadku standardowych stawek jednostkowych wypłaca się do wysokości 80% ustalonych stawek.

Dotychczas w ramach ww. instrumentu wsparcia odbyło się 5 naborów wniosków o przyznanie pomocy w terminach: 28.09.2017 r. – 27.10.2017 r., 02.01.2018 r. – 31.01.2018 r., 05.11.2018 r. – 04.12.2018 r., 28.10.2019 r. – 22.11.2019 r., 17.04.2020 r. – 17.06.2020 r.

Jednocześnie informuję, że wprowadzone zostaną zmiany w ww. poddziałaniu, polegające na możliwości przyznawania wsparcia rolnikom, uczestniczącym w Pakiecie 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie, Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego.

Odnosząc się do pomocy dla producentów rolnych prowadzących chów lub hodowlę świń na obszarach z ograniczeniami, na wyrównanie kwoty dochodu uzyskanej ze sprzedaży świń, o której mowa w § 13o rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U z 2015 r. poz. 187 z późn. zm.) uprzejmie informuję, że pomoc ta mogła być udzielana zgodnie ze zgłoszeniem do Komisji Europejskiej do 31 grudnia 2019 r. Uwzględniając powyższe w planie finansowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji na 2020 r. nie zostały zaplanowane środki na udzielanie tej pomocy.

Jednocześnie, przypadku wygospodarowania oszczędności w planie finansowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozważona zostanie możliwość uruchomienia pomocy dla producentów rolnych prowadzących chów lub hodowlę świń na obszarach z ograniczeniami na wyrównanie kwoty dochodu uzyskanej ze sprzedaży świń.

Odnosząc się do kwestii regionalizacji w związku z afrykańskim pomorem świń (ASF) informuję, że kryteria regionalizacji, którymi posługuje się Komisja Europejska przy ustalaniu zasięgu obszarów ochronnego, objętego ograniczeniami i zagrożenia, określone są w dokumencie SANTE/7112/2015/Rev.3. Dokument ten dostępny jest na stronie internetowej Komisji Europejskiej pod adresem: https://ec.europa.eu/…/ad_control-measures_asf_wrk-doc-sant…

Zgodnie z powyższym, ustalając zasięg obszaru zagrożenia, Komisja Europejska oprócz podziału administracyjnego kraju bierze pod uwagę takie parametry jak geograficzne aspekty związane z lokalizacją ogniska choroby, obecność istotnych naturalnych lub sztucznych barier, czy przebieg choroby. W praktyce, w przypadku wystąpienia ogniska ASF u świń w gospodarstwie, do części III załącznika do decyzji wykonawczej Komisji nr 2014/709/UE („niebieska strefa”), dodawany jest obszar sięgający około 10 – 20 km wokół ogniska. Dodatkowo, sytuacja może ulegać modyfikacjom w przypadku wystąpienia kolejnych ognisk choroby w sąsiadujących jednostkach administracyjnych.

Zgodnie z przedmiotowymi kryteriami zniesienie obszaru zagrożenia, czyli tzw. „niebieskiej strefy”, jest możliwe po upływie 12 miesięcy od ostatniego stwierdzonego ogniska na określonym terytorium. Okres ten może zostać skrócony do 3 miesięcy w przypadku gdy na danym terenie liczba ognisk była ograniczona, a wszystkie gospodarstwa niekomercyjne, w których wymogi bioasekuracji nie zostały zachowane, zostały zlikwidowane.

Przepisy ustanowione na poziomie Unii Europejskiej (UE) dotyczące środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń obowiązują na jednolitych zasadach wszystkie państwa członkowskie UE. Powyższe zasady zostały określone w decyzji wykonawczej Komisji 2014/709/UE, która została wdrożona w polskim porządku prawnym w przepisach rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. z 2018 r., poz. 290 z późn. zm.).

Zarówno sytuacja epizootyczna w zakresie ASF Polsce, jak i związany z nią zasięg obszarów objętych restrykcjami uwzględnianych w ww. decyzji wykonawczej Komisji, są ocenianie przez polskie służby weterynaryjne na bieżąco, przy czym Główny Lekarz Weterynarii podejmuje systematyczne działania na rzecz zmniejszania zasięgu obszaru zagrożenia. Po upływie ww. terminów na bieżąco składane są do Komisji Europejskiej wnioski o zniesienie poszczególnych obszarów wymienionych w części III załącznika do decyzji wykonawczej Komisji nr 2014/709/UE i przeniesienie ich do części II ww. załącznika. Komisja Europejska ocenia składaną przez stronę polską dokumentację i, jeśli uzna wyniki monitoringu oraz podjętych działań za zadowalające, przedstawia projekt zmiany załącznika do ww. decyzji, który jest poddawany pod głosowanie przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.”
Źródło: KRIR