Obowiązek stosowania zasad integrowanej ochrony roślin od dnia 1 stycznia 2014 r.

Stosowanie integrowanej ochrona roślin polega na nowym podejściu do ochrony roślin przed agrofagami. Celem jest tu nie tyle bezwzględne zwalczanie chorób i szkodników, co zdrowie roślin, wysoka jakość i bezpieczeństwo plonów, a także środowiska i rolników. Realizację tych założeń powinno się osiągać nie przez intensyfikację nawożenia i ochrony a poprzez kompleksowe podejście do uprawy.

Chodzi tu o wykorzystywanie wszelkich dostępnych metod ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi, w szczególności metod niechemicznych, minimalizujących ryzyko zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska.

Obowiązek stosowania zasad integrowanej ochrony roślin przez wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin, w Polsce oraz pozostałych państwach członkowskich UE, począwszy od dnia 1 stycznia 2014 r. wynika z zapisów ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz.U. poz. 455), art. 35, ust. 3 oraz postanowień art. 14 dyrektywy 2009/128/WE oraz rozporządzenia nr 1107/2009.

Ogólne zasady integrowanej ochrony roślin obejmują:

•    Działania zapobiegające występowaniu szkodliwych organizmów oraz minimalizujące ich negatywny wpływ na rośliny uprawne, w tym poprzez:
-    właściwe stosowanie płodozmianu;
-    stosowanie właściwych technik uprawy pozwalających na stworzenie roślinom uprawnym jak najlepszych warunków do wegetacji oraz zwalczanie lub ograniczenie występowania organizmów szkodliwych;
-    zrównoważone nawożenie, wapnowanie, nawadniania jako element stabilizacji plonów;
-    zapobieganie szkodom powodowanym przez choroby i szkodniki przez stosowanie niechemicznych metod ochrony (metody mechaniczne, fizyczne, hodowlane, biologiczne).
•    Właściwy monitoring występowania organizmów szkodliwych wraz z systemami ostrzegania, prognozowania i wczesnego diagnozowania oparte na solidnych podstawach naukowych.
•    System wspomagania decyzji w ochronie roślin – system doradczy, mający na celu wesprzeć rolnika w podejmowaniu decyzji o ochronie roślin.
•    Progi ekonomicznej szkodliwości patogenów określające ekonomiczną opłacalność stosowania chemicznej ochrony roślin, tzn., przy jakiej liczebności organizmu szkodliwego dla roślin straty, jakie może on spowodować, przewyższają koszty jego chemicznego zwalczania.

Działania w ramach integrowanej ochrony roślin powinny być oparte na świadomym wykorzystywaniu wiedzy i znajomości warunków klimatyczno-glebowych gospodarstwa, wsparte przez właściwy monitoring występowania organizmów szkodliwych, z uwzględnieniem progów szkodliwości ekonomicznej. Dzięki powyższym działaniom oraz stosowaniu poprawnej agrotechniki, prawidłowego nawożenia oraz ograniczenia stosowania chemicznych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum (ograniczenie dawek lub zredukowanie ilości wykonywanych zabiegów) oraz przy zachowaniu wysokiej jakości plonów produkcja może przynieść lepsze efekty ekonomiczne.

Bardzo ważnym elementem produkcji rolniczej w ramach integrowanej ochrony roślin jest monitoring plantacji. Polega on na systematycznej i wnikliwej obserwacji aktualnych warunków pogodowych, ponieważ wielkość i jakość uzyskanego plonu w znacznym stopniu zależy od niej. Celem monitoringu jest ciągła obserwacja zmian zachodzących podczas całego okresu wegetacji oraz pozyskiwanie  informacji na temat możliwych zagrożeń przez choroby szkodniki i chwasty. Jest to istotne ze względu na to, iż wiele agrofagów powstaje i rozprzestrzenia się pod wpływem określonych warunków temperaturowych i wilgotnościowych. Obserwacje prowadzimy wybraną formą monitoringu, od najprostszych lustracji wzrokowych poprzez tablice lepne, metodę „żółtych naczyń”, czerpakowanie czy pułapki feromonowe.

Posiadając dane z lustracji przy znajomości progów ekonomicznej szkodliwości możemy przystąpić do integrowanej ochrony plantacji.

Część wymogów związanych z wprowadzeniem integrowanej ochrony jest już dobrze znana i realizowana przez rolników. Dotyczy to głównie atestacji opryskiwaczy, odbywania szkoleń chemizacyjnych czy przestrzeganie zasad bhp i ochrony środowiska przy zabiegach chemicznych. Wielu rolników, zwłaszcza w przypadku intensywnych upraw ogrodniczych we własnym, dobrze rozumianym interesie stosowała już od dawna kalibrację opryskiwaczy. Jest to regulacja opryskiwacza przed zabiegiem, dostosowująca go do fazy rozwoju roślin, wymagań stosowanego preparatu, rodzaju zwalczanych agrofagów, a także warunków atmosferycznych. Wraz z nastaniem 2014r. działania te obowiązkowo dotyczą wszystkich rolników stosujących ochronę chemiczną. Nowością dla wielu plantatorów jest konieczność prowadzenia zapisów czynności poprzedzających wykonanie zabiegu chemicznego. Dotyczy to wyników monitoringu plantacji, nasilenia wystąpienia patogenów, a także obecności ich wrogów naturalnych. Obserwacje te w zestawieniu z bieżącymi czy spodziewanymi warunkami atmosferycznymi w konkretnej fazie rozwoju roślin uprawnych pozwalają przy znajomości progów szkodliwości agrofagów prawidłowo ocenić zagrożenie upraw. Jeżeli po zastosowaniu wszystkich nie chemicznych zabiegów uzasadnione jest zastosowanie pestycydu, należy to również zapisać w notatkach.
Prowadzenie działalności zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin lub przystąpienie do dobrowolnego systemu certyfikacji jakości żywności – Integrowana Produkcja Roślin (IP) jest gwarancją, że wyprodukowane płody rolne są bezpieczne dla konsumenta, a w szczególności nie zawierają pozostałości środków ochrony roślin oraz innych substancji szkodliwych w ilościach przekraczających obowiązujące normy. Rolnicy uczestniczący w systemie (IP) muszą spełniać wymogi integrowanej ochrony roślin oraz dodatkowo realizować założenia określone wyłącznie dla systemu IP.

Wszelkich informacji oraz pomocy w zakresie Integrowanej Ochrony Roślin udzielają pracownicy Wojewódzkich Ośrodków Doradztwa Rolniczego.