Chcesz dokładnie wiedzieć, jakie koszty ponosisz w związku z określonymi pracami na polu? Skorzystaj z metody, dzięki której wyliczysz dokładne kwoty zużycia swojego sprzętu.
W jakim celu obliczać koszty eksploatacji?
- Aby rolnik mógł dowiedzieć się, jaka jest opłacalność prowadzonej przez niego działalności produkcyjnej z wyszczególnieniem działów, czyli na przykład różnych upraw - tłumaczy Lucyna Grudzień-Kozaczka z Działu Ekonomiki Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu. Analiza kosztów może skłonić do podjęcia decyzji o najmie usług zamiast inwestowania w maszyny, pod warunkiem, że w danym regionie istnieje rynek usług.
- Znajomość kosztów eksploatacji maszyn to także jedna z przesłanek do podjęcia decyzji o wyposażeniu gospodarstwa w nowe maszyny, o wyborze najkorzystniejszej formy mechanizacji - przekonuje Lucyna Grudzień-Kozaczka. Poza tym koszty eksploatacji przydają się do rozliczania się z innymi rolnikami w momencie, gdy gospodarze świadczą sobie nawzajem usługi. - Z tego, co słyszałam na szkoleniach od rolników, jako wyznacznik rozliczenia się za świadczone usługi przyjmuje się ilość zużytego paliwa. Taki sposób rozliczania działa na niekorzyść wykonujących pracę. Bardzo dobrze wiemy, że przy świadczonych usługach rolnik nie tylko ponosi koszt zużytego paliwa, ale też inne. Dochodzą do nich jeszcze takie elementy, jak amortyzacja sprzętu - wyjaśnia specjalistka z WODR.
Poza tym problem z obliczaniem opłat za świadczone usługi mają podmioty wykonujące prace na polu. - Oczywiście muszą pokrywać się z cenami rynkowymi, ale lepiej dokładnie wiedzieć, jakie koszty się ponosi. Dzięki temu wiadomo, jaką marżę do tych kosztów dorzucić, żeby zaproponować odpowiednią stawkę - zaznacza Lucyna Grudzień- Kozaczka. Na koszty eksploatacji składają się: koszty utrzymania i użytkowania. Pierwsze z nich są stałe. - Rolnik posiadając maszynę, czy ją używa do pracy czy nie, musi ponieść na jej utrzymanie koszty - wyjaśnia specjalistka. Na koszty utrzymania składa się m.in. amortyzacja.
- Jest to wartość maszyny użytkowanej w ciągu roku. A więc, jeżeli np. maszynę, która kosztowała 200 tys. zł, użytkujemy 20 lat, to jej roczny koszt amortyzacji wynosi 10 tys. zł. W sensie ekonomicznym nie jest to wydatek, ale koszt - tłumaczy Lucyna Grudzień-Kozaczka. Do tego jeszcze trzeba doliczyć koszty związane z przechowywaniem (garażowaniem), ubezpieczeniem i badaniami technicznymi sprzętu. Koszty utrzymania są tym mniejsze, im bardziej jest wykorzystany potencjał eksploatacyjny maszyn.
- Powinniśmy dobierać maszynę do skali produkcji. Jeżeli koszty utrzymania są rozłożone na więcej godzin pracy w ciągu roku, to udział tych kosztów w całkowitym rozrachunku maleje - zaznacza specjalistka. Jeśli chodzi o koszty użytkowania, są one ściśle uzależnione od tego, ile będzie się pracować daną maszyną. Mają zmienny charakter. - Jak wykonujemy pracę danym zestawem maszyn, to mamy do czynienia z kosztami takimi jak: koszty napraw, paliwa i smarów, energii elektrycznej oraz materiałów pomocniczych - informuje. Jak przekonuje Lucyna Grudzień- Kozaczka, koszty mechanizacyjne można obniżać nie tylko poprzez upraszczanie zabiegów technologicznych. - Warto pamiętać o tym, że wyposażanie małych gospodarstw w wysokowydajne maszyny powoduje niepotrzebny wzrost kosztów. Winna obowiązywać zasada dostosowania inwestycji do skali produkcji. Należy zachować umiar - objaśnia specjalistka. Poza tym powinno się poprawnie kompletować zestawy maszyn. Dzięki temu można zyskać minimalizację zużycia paliwa.
Koszty eksploatacji = utrzymania + użytkowania
Koszty utrzymania (koszty stałe – ponoszone przez rolnika niezależnie od stopnia wykorzystania maszyny):
A) amortyzacji (jest liczony od ceny brutto maszyny),
B) przechowywania (garażowanie i konserwacja [0,5 – 1% wartości odtworzeniowej, czyli ceny maszyny]),
C) ubezpieczenia,
D) badań technicznych.
Koszty użytkowania (koszty zmienne):
napraw (od 40 do 150% ceny maszyny, w tym 30% to koszty robocizny, a 70% części zamiennych), paliwa i smarów (1,04 – 1,08 x ilość zużytego paliwa x cena paliwa), energii elektrycznej, materiałów pomocniczych (koszty sznurka, siatki np. do balotów).
Do obliczania kosztów eksploatacji maszyn dr Aleksander Muzalewski opracował
specjalną metodykę, która została wydana pod nazwą „Koszty eksploatacji maszyn”.
Broszurę można nabyć w WODR w Poznaniu. W oparciu o wzory dr Muzalewskiego,
Lucyna Grudzień-Kozaczka przygotowała zestaw danych dotyczących obliczonych
kosztów maszynowych w stosunku do 30 różnych modeli ciągników. Cena paliwa, jaką
przyjęła, wynosi 5,59 zł/litr.
Dorota Jańczak
