W przypadku stosowania potasu ważne jest, aby prawidłowo określić jego zawartość w glebie. Zarówno niedobór, jak i nadmiar tego pierwiastka mogą być szkodliwe dla upraw.
Od ponad dwudziestu lat potas jest najbardziej podstawowym, ale też deficytowym składnikiem pokarmowym w rolnictwie. Około 50% gleb ubogich w potas występuje w województwie wielkopolskim. Ma to bardzo negatywne skutki dla efektywności nawożenia oraz jakości plonu. Dlatego w takich sytuacjach nawet przez 2-3 lata nie obserwuje się zwyżki plonów. Dopiero uzupełnienie potasu powyżej krytycznej zawartości sprawia, że nawóz potasowy działa plonotwórczo. Rośliny najwięcej pobierają go w fazach intensywnego wzrostu.
Niedobór potasu powoduje, że roślina zwiędnie. Szybko reaguje na niedobory wody. Już przed południem podczas ciepłych, słonecznych dni - liście się zwijają. Następuje zahamowanie wzrostu. W uprawach dwuliściennych brak pierwiastka wywołuje zmianę barwy do ciemnozielonej z odcieniem niebieskim. Następnie żółkną wierzchołki i brzegi starych, dolnych liści, które więdną, fałdują się, po czym brunatnieją, obumierają i opadają. Niedobór potasu w roślinach prowadzi też mi.in. do: obniżenia zawartości cukrów złożonych (sacharozy i skrobi) w nasionach, korzeniach i bulwach czy wzrostu zawartości cukrów prostych - na przykład w bulwach ziemniaka, co przyczynia się do ciemnienia miąższu bulw. Następuje wzrost zawartości związków azotu niebiałkowego (amidów, wolnych aminokwasów, amin i azotanów), a więc związków bardzo szkodliwych - rakotwórczych. W takiej sytuacji pogarsza się jakość białka, a zawartość chlorofilu i karotenu zmniejsza się. Zwiększa się natomiast ryzyko zakażenia grzybami przez słabsze wykształcenie tkanki mechanicznej.
Brak potasu można zauważyć też na podstawie małej odporności na zasolenie w przypadku stosowania nawozów niskoskoncentrowanych. Ważne jest, aby prawidłowo określić zawartość pierwiastka w glebie. Nadmiar jest równie szkodliwy jak jego brak. Zbyt duże dawki powodują nagromadzenie potasu w roślinach, głównie w częściach zielonych i korzeniach. Wówczas pogarsza się ich wartość technologiczna i przechowalnicza. Niedobór i nadmiar szkodzi Związane jest to z nadmiernym nagromadzeniem wody. Jest to szczególnie istotne w uprawie roślin okopowych, pastewnych i w przypadku warzyw. Nawożenie potasem najlepiej więc ustalić na podstawie analizy gleby i potrzeb nawozowych danej rośliny.
Nawozy potasowe występują w formie chlorkowej i siarczanowej. Ta druga jest prawie dwukrotnie droższa od chlorkowej. Ze względu na wrażliwość niektórych roślin (fasola, ogórek, papryka, cebula) na chlor, zaleca się stosować siarczan potasu lub PLIMAG S. W uprawie polowej można stosować 60% sól potasową lub nawozy kompleksowe typu polifoski. Zabieg należy przeprowadzić na klika tygodni przed siewem, ponieważ chlorki są łatwo wymywane z gleby. Fosfor i potas dobrze jest wysiewać już jesienią z wyjątkiem gleb bardzo kwaśnych i bardzo lekkich. Najwyższy efekt nawożenia potasem uzyskuje się, kiedy nawóz jest równomiernie rozsiany i wymieszany z warstwą gleby na 10-20 cm.
Aneta Rzeźniczak
