MRiRW ws. skutków embargo

Pan
Piotr Walkowski
Prezes
WIelkopolskiej Izby Rolniczej
 

Szanowny Panie Prezesie!

W nawiązaniu do stanowiska Zarządu Wielkopolskiej Izby Rolniczej w sprawie skutków wprowadzenia embarga na import polskich produktów żywnościowych, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi uprzejmie informuje, co następuje.

Od momentu ustanowienia embarga na owoce i warzywa, najpierw tylko z Polski a następnie z całej UE, sytuacja na rynku tych produktów uległa drastycznej zmianie. Zauważalny jest wyraźny spadek cen owoców i warzyw. Podstawowym problemem dla producentów jest brak możliwości sprzedaży do odbiorców rosyjskich ww. produktów zgodnie z przyjętym planem biznesowym, a co za tym idzie, brak wpływów z tego tytułu. Ze względu na zwiększoną podaż w stosunku do przewidywanego popytu, wystąpił problem z zagospodarowaniem (sprzedażą) wytworzonych produktów.

Z analiz, wynika, że możliwe jest zwiększenie podaży na rynek wewnętrzny tylko 0 5%, a zwiększenie eksportu poza UE o kolejne 10%. Pozostałe 85% produkcji owoców i warzyw, uprzednio eksponowanych do Rosji, musi być zagospodarowane w inny sposób, aby nic wywołać kryzysu na rynku UE. Zgodnie z przepisami regulującymi funkcjonowanie Wspólnej Polityki Rolnej, każde państwo członkowskie może realizować tylko takie instrumenty pomocowe, jakie są zgodne z unijnym prawem w tym zakresie oraz nie może swobodnie decydować o wdrożeniu dodatkowych programów pomocowych lub rekompensujących bez zatwierdzania ich w Komisji Europejskiej. Jedyną formą pomocy, jaką mogą wypłacać państwa członkowskie i która nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej, jest pomoc de minimis. Dlatego też od momentu wprowadzenia przez Federację Rosyjską nagłych ograniczeń handlowych. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wielokrotnie, pisemnie i podczas spotkań dwustronnych, informował Komisję Europejską o konsekwencjach wprowadzonego embarga i wnioskował o ustanowienie przez Komisję Europejską adekwatnych, nadzwyczajnych środków wsparcia.

Mając na uwadze zaistniałą sytuację kryzysową i postulaty przekazywane przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w dniu 30 sierpnia br. weszło w życie Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) nr 932/2014 z dnia 29 sierpnia 2014 r. ustanawiające tymczasowe nadzwyczajne środki wsparcia dla producentów niektórych owoców i warzyw oraz zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) nr 913/2014 (Dz. U. UE L 259 z 30.08.2014 r., sir. 2). Przedmiotowe regulacje wprowadziły nadzwyczajny mechanizm wsparcia sektora owoców i warzyw, dotkniętego rosyjskim embargiem. Unijne fundusze, w wysokości 125 mln euro, są przeznaczone na przeprowadzenie działań polegających na:

• wycofaniu z rynku owoców i warzyw zarówno na bezpłatna, dystrybucję do organizacji charytatywnych i pomocowych i innych instytucji społecznych;
• wycofaniu z rynku na inne cele, aniżeli bezpłatna dystrybucja;
• zielonych zbiorach;
• niezbieraniu plonów.

Komisja określiła, że wsparcie obejmuje działania prowadzone w okresie od dnia 18 sierpnia 2014 r. i przyznawane jest w odniesieniu do następujących produktów sektora owoców i warzyw, przeznaczonych do spożyciu jako produkty świeże:

1. pomidory objęte kodem CN 0702 00 00;
2. marchew objęła kodem CN 0706 10 00;
3. kapusia objęta kodem CN 0704 90 10;
4. słodka papryka objęta kodem CN 0709 60 10;
5. kalafior i brokuły głowiaste objęte kodem CN 0704 10 00;
6. ogórki objęte kodem CN 0707 00 05;
7. korniszony objęte kodem CN 0707 00 90;
8. grzyby z rodzaju Agaricus objęte kodem CN 0709 51 00;
9. jabłka objęte kodem CN 0808 10;
10. gruszki objęte kodem CN 0808 30;
11. śliwki objęte kodem CS O809 40 05;
12. owoce miękkie objęte kodami CN 0810 20.0810 50 i 0810 40;
13. winogrona stołowe, świeże objęte kodem CN 0806 10 10;
14. owoce kiwi objęte kodem CN 0810 50 00.

Polska, tak jak wiele państw członkowskich, postulowała o objęcie pomocą także innych warzyw, jak np. cebula czy kapusta pekińska, niemniej jednak Komisja Europejska nie przychyliła się do tego wniosku.

W ramach ww. mechanizmu pomoc finansowa obejmuje owoce i warzywa pochodzące z gospodarstw producentów, niezależnie czy są oni członkami organizacji producentów owoców i warzyw czy producentami indywidualnymi. Jednakże, w celu zachęcenia producentów do przekazywania swoich produktów na tzw. bezpłatną dystrybucję. Komisja określiła najwyższe stawki pomocy dla tej formy przeznaczenia produktów.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w trybie pilnym przygotowało przepisy wdrażające ww. uregulowania Komisji Europejskiej i w dniu 5 września 2014 r. zostało opublikowane rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 września 2014 r. w sprawie realizacji przez Agencje Rynku Rolnego zadań związanych z ustanowieniem tymczasowych nadzwyczajnych środków wsparciu producentów niektórych owoców i warzyw w związku z zakazem ich przywozu z Unii Europejskiej do Federacji Rosyjskiej (Dz. U. poz. 1190). Przyjęcie przedmiotowych regulacji pozwala Agencji Rynku Rolnego, jako instytucji realizującej mechanizm rekompensat, realizację zadań i obowiązków związanych z udzielaniem pomocy.

Niemniej jednak, z uwagi na przekroczenie kwoty, o której mowa w art. 2 rozporządzenia delegowanego Komisji nr 932/2014 (tj. 125 min euro) na składanych przez producentów powiadomieniach w zakresie operacji wycofania, zielonych zbiorów i niezbierania owoców lub warzyw dotkniętych rosyjskim embargiem. Komisja Europejska wstrzymała przyjmowanie dalszych powiadomień dla wszystkich produktów objętych mechanizmem wsparcia. Obecnie w całym kraju trwają kontrole plantacji czy upraw zgłoszonych przez producentów w powiadomieniach. złożonych w terminie od 18 sierpnia do 3 września br. Dlatego tez dopiero pozytywnie zweryfikowane powiadomienia będą podstawą do złożenia przez producentów wniosków o przyznanie rekompensaty, która zostanie wypłacona zgodnie ze stawkami określonymi w Rozporządzeniu Delegowanym Komisji (UE) nr 932/2014. Termin składania wniosków do ARR o udzielenie nadzwyczajnego wsparcia upływa z dniem 15 października br.

Określona w rozporządzeniu nr 932/2014 kwota 125 mln euro na stabilizację rynku sektora owoców i warzyw jest niewystarczająca w odniesieniu do skali kryzysu, na co wielokrotnie zwracał uwagę Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, apelując jednocześnie do KE o uruchomienie kolejnych dodatkowych i adekwatnych do potrzeb środków wsparcia ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji na rynku polskim oraz specyfiki polskiego sektora produkcji, opartego obecnie na produkcji producentów indywidualnych i grup producentów owoców i warzyw.

Mając na uwadze zgłaszane postulaty. Komisja Europejska przyjęła kolejne przepisy wdrażające dodatkowy mechanizm pomocy dla sektora owoców i warzyw. W dniu 30 września br. weszło w życic Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 1031/2014 z dnia 29 września 2014 r. ustanawiające dalsze tymczasowe nadzwyczajne środki wsparcia producentów niektórych owoców i warzyw (Dz. U. UE L 284 z 30.09.2014 r., str. 22).

Zgodnie z nowymi uregulowaniami, dodatkowa pomoc finansowa Unii będzie rozdysponowana na poszczególne państwa członkowskie w oparciu o ilości produktów eksponowanych w danym okresie do Rosji pomniejszone o ilości, które zostały już zgłoszone na mocy rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 932/2014. W przypadku Polski, wsparcie będzie przysługiwało dla 18 750 ton jabłek i gruszek łącznic. Dodatkowo, każde państwo członkowskie ma możliwość zagospodarowania nadwyżek produkcyjnych z rynku w ilości 3000 ton dowolnych produktów objętych wsparciem. Przedmiotowe rozporządzenie delegowane nie przewiduje działania wstecz, a wiec uwzględnienia wniosków złożonych przez producentów po zakończeniu przyjmowania wniosków zgodnie z rozporządzeniem nr 932/2014. a przed wejściem w życie nowego rozporządzenia.

Obecnie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowuje przepisy krajowe wdrażające powyższe regulacje wspólnotowe. Projekt przewiduje, że mechanizmem tym będzie administrowała Agencja Rynku Rolnego. Powiadomienia o zamiarze przeprowadzenia działania w ramach nowego mechanizmu będzie można składać do ARR po wejściu w życie stosownych przepisów krajowych.

Ponadto, w związku z trudną sytuacją na rynku owoców miękkich, podjęto decyzję o uruchomieniu jednorazowej krajowej pomocy de minimis. Jest to rodzaj dodatkowej pomocy dla producentów rolnych, którą mogą zastosować państwa członkowskie bez powiadamiania Komisji Europejskiej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ww. wsparcia, gospodarstwo może uzyskać maksymalnie równowartość 15 tys. euro w ciągu trzech lat. W ramach przedmiotowego mechanizmu przeznaczono kwotę 30 mln zł na dopłaty dla producentów owoców miękkich.

W związku z powyższym, 6 października br. weszły w życic przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 września 2014 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2014 r., poz. 1333) na podstawie którego producenci owoców porzeczki czarnej lub owoców wiśni mogą ubiegać się o pomoc w wysokości 410 zł/ha owocujących w 2014 r. upraw porzeczki czarnej lub wiśni. Powyższa pomoc udzielana będzie na wniosek rolnika złożony w biurze powiatowym ARiMR, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego. Wnioski o ww. pomoc należy składać do 15 października 2014 r.

Z poważaniem

Dyrektor Departamentu
(-) Bogumiła Kasperowicz