W odpowiedzi na pismo KRIR z dnia 24 lutego 2023 r. w sprawie pomocy dla producentów zbóż >>>, MRiRW w piśmie z dnia 29 marca 2023 wyjaśnia co następuje:
Rada Ministrów przyjęła w dniu 14 lutego br. rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. poz. 308). Dokument został pozytywnie zaopiniowany przez Komisję Europejską w dniu 27 marca. Pomoc będzie przysługiwała producentowi rolnemu:
- któremu został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności;
- będącemu mikroprzedsiębiorstwem, małym albo średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 2022/2472 z dnia 14 grudnia 2022 r. uznającego niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L 327 z 21.12.2022, str. 1);
- który poniósł dodatkowe koszty w wyniku braku stabilizacji na rynku pszenicy lub kukurydzy spowodowanej agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy;
- który złożył wniosek o przyznanie płatności w rozumieniu przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w 2022 r.
Najwyższe będą dopłaty dla rolników w województwach graniczących z Ukrainą. Stawki pomocy będą wynosiły:
- 825 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy i 1050 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy położonych w województwie lubelskim i podkarpackim;
- 660 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy i 840 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy położonych w województwie małopolskim, mazowieckim, świętokrzyskim i podlaskim;
- 495 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy i 630 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy położonych w pozostałych województwach.
Pomoc będzie udzielana do powierzchni maksymalnie 50 hektarów upraw i będzie uzależniona od dołączenia do wniosku kopii faktur VAT lub ich duplikatów potwierdzających sprzedaż pszenicy lub kukurydzy podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu, skupu lub przetwórstwa zbóż w okresie od dnia 15 grudnia 2022 r. do dnia 31 maja 2023 r. Wniosek o powyższą pomoc producent rolny będzie składał do biura powiatowego Agencji właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta rolnego do 30 czerwca 2023 r. na formularzu opracowanym i udostępnionym przez Agencję na jej stronie internetowej.
Dopłata jest przeznaczona dla pszenicy i kukurydzy, ponieważ te zboża są przedmiotem największego obrotu w kraju. Ponadto odnotowuje się największy przywóz tych zbóż do Polski z Ukrainy. Pomoc ma za zadanie nie tylko wspierać rolników w związku z ponoszeniem przez nich dodatkowych kosztów i utratą dochodów spowodowanych agresją Rosji wobec Ukrainy, ale także przyczynić się do intensyfikacji wywozu zbóż z kraju, ponieważ wsparcie uzależnione jest od dostarczenia faktury sprzedaży ziarna.
Polska wnioskuje również na forum Unii Europejskiej o podjęcie systemowych działań ukierunkowanych na ochronę polskiego rynku zbóż oraz rzepaku wobec importu z Ukrainy oraz uruchomienie rezerwy kryzysowej w celu pomocy producentom rolnym. Informujemy też Komisję Europejską, że rolnicy w Polsce apelują o wprowadzenie kaucji gwarancyjnych dla importowanego zboża, w przypadku przywozu zboża do regionów nadwyżkowych w UE. Komisja Europejska odpowiada, że dostrzega problem na poziomie niektórych regionów UE i zapowiedziała zastosowanie rezerwy kryzysowej. W dniu 30 marca br. odbędzie się głosowanie nad projektem rozporządzenia wykonawczego Komisji dotyczącego nadzwyczajnych środków wsparcia dla sektora zbóż i roślin oleistych w pewnych regionach Bułgarii, Polski i Rumunii. Dla Polski ma zostać przyznana kwota pomocy w wysokości 29,5 mln euro tj. ok. 130 mln zł. Wsparcie ma być przeznaczone dla producentów rolnych w związku ze zwiększonym przywozem zbóż i nasion oleistych z Ukrainy w celu zrekompensowania im strat (utraty wartości produkcji), które ponieśli.
Analizowane są także możliwości podjęcia innych niż ww. działań mających na celu łagodzenie skutków przywozu zbóż z Ukrainy.
Odnośnie do propozycji, aby wprowadzić skup interwencyjny informuję, że zgodnie z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/20131 [1]interwencyjny zakup zbóż dokonywany jest po cenie interwencyjnej wynoszącej 101,31 €/t lub w ramach procedury przetargowej po cenie, która nie może być wyższa od ww. ceny interwencyjnej. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa jest przygotowany na zakupy interwencyjne zbóż, ale mając na uwadze różnicę w cenie interwencyjnej zbóż i cenie rynkowej, nie należy się spodziewać zainteresowania rolników sprzedażą w ramach interwencji. żadne państwo członkowskie UE nie może prowadzić skupu interwencyjnego na innych zasadach niż określone w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE. Polska wnioskuje na forum UE o podniesienie ceny interwencyjnej zbóż.
Podsumowując, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ściśle monitoruje sytuację na rynku zbóż i problemy rolników. Zdajemy sobie sprawę, że wpływ importu zboża z Ukrainy przekłada się negatywnie na płynność w obrocie zbożami w gospodarstwach oraz spadek dochodowości producentów rolnych. Dlatego też podjęto szereg działań mających na celu wsparcie finansowe producentów zbóż.
Z drugiej strony ceny zbóż od lata 2022 r. spadają na całym świecie, a ceny w Polsce podążają za tymi trendami. Latem ceny te osiągnęły historycznie wysoki poziom. Spadają też ceny nawozów i innych środków do produkcji. Oznacza to, że ostatnim okresie sytuacja cenowa na rynku w coraz mniejszym stopniu kształtuje się pod wpływem paniki związanej z wybuchem wojny na Ukrainie, a koncentruje się coraz bardziej na fundamentach funkcjonowania tego rynku. Trzeba też pamiętać, że ceny zbóż mają wpływ na sytuację w sektorze produkcji zwierzęcej, branży paszowej oraz młynarskiej. Dla tych branż jest to surowiec do produkcji, którego ceny wpływają na opłacalność prowadzenia działalności oraz na ceny produktów wytwarzanych przez te branże.
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/20131 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz.u. L 347 z 20.12.2013, s. 671).
- Jan Marciszewski
