Kukurydza to roślina, która posiada bardzo głęboki i silnie rozwinięty system korzeniowy – potrafi dobrze znosić okresowe niedobory wody. Brak wody zaczyna dotkliwie odczuwać na ogół w czerwcu. Największe potrzeby wodne kukurydza wykazuje w czasie kwitnienia – w lipcu i na początku sierpnia, a to pełnia lata – okres suszy. W Polsce od wielu lat obserwujemy stale pogłębiający się deficyt wody w glebie, niedobór opadów oraz ich niekorzystny rozkład w okresie największego zapotrzebowania kukurydzy na wodę. Rezultatem takiego przebiegu pogody są spadki plonu.
Deficyt wody w glebie, brak opadów i upały nie pozwalają na pokrycie zapotrzebowania roślin. Efektem jest słabsze zawiązywanie się kolb i gorsze ich zaziarnienie, mniejsza masa tysiąca nasion, a także osłabienie żywotności pyłku, a co za tym idzie zauważalny spadek plonu. Niedobory wody są szczególnie niebezpieczne na gorszych stanowiskach. W warunkach mniej korzystnych bardzo ważne jest to, aby kukurydza miała dostęp do wilgoci obecnej w glebie na większej głębokości. W glebach zwięzłych o złej strukturze korzenie kukurydzy nie sięgają głębszych poziomów i znajdującej się tam wody, co w skrajnych przypadkach, może doprowadzić do uschnięcia roślin.
Zasadniczo system korzeniowy kukurydzy jest w pełni rozwinięty już na początku okresu kwitnienia. Korzenie jednak nie przestają rosnąć na etapie kwitnienia i wykształcania się ziaren, chociaż proces ten jest znacznie wolniejszy. Małe korzenie i włoski korzeniowe rozprzestrzeniają się tam, gdzie dostępny jest tlen i woda. Proporcja powietrza do wody jest równie istotna dla optymalnego rozwoju systemu korzeniowego. Kukurydza ma bardzo duże zapotrzebowanie na dostępność tlenu.
Z uwagi na to, że – jak powiedziano wcześniej – zapotrzebowanie na wodę jest najwyższe w okresie kwitnienia i wykształcania ziaren ważne jest by do tego czasu roślina rozwinęła system korzeniowy oraz by miała możliwość pobierania wody z gleby na większej głębokości.
To, jak dobrze dana roślina potrafi rozwinąć system korzeniowy zależy od odmiany. Niektóre potrafią znacznie lepiej kontynuować rozrost korzeni podczas fazy tworzenia ziaren.
Zdolność hybryd kukurydzy do znoszenia i radzenia sobie z występującymi w naszym kraju letnimi okresami suszy to największe wyzwanie dla hodowców. Brakowi wody często towarzyszą wysokie temperatury. Takie ekstremalne warunki bezpośrednio wpływają na obniżenie kondycji kukurydzy w każdej fazie rozwoju.
Program uprawy roślin tolerujących suszę jest jednym z najważniejszych globalnych programów hodowlanych. Specjaliści zajmujący się rozwojem nowych technologii wspólnie z hodowcami starają się zrozumieć zależności między systemem korzeniowym, ilościami dostarczanej wody i składników odżywczych a wysokością i jakością plonu. Ukorzenienie jest ważnym kryterium doboru roślin do uprawy. Doświadczenia z kraju i zagranicy wskazują na korzyści płynące z silnie rozwiniętych i głębokich systemów korzeniowych hybryd, co jest dużym atutem roślin narażonych na suszę. Znaczące sukcesy w tej dziedzinie osiągnęła marka Dekalb.
Program hodowli roślin w warunkach niedoboru wody jest jednym z najważniejszych Międzynarodowych Programów Hodowlanych firmy. Hodowcom z tej firmy udało się stworzyć odmiany o bardzo silnym i głębokim systemie korzeniowym, który zapewnia roślinie dostęp do odpowiedniej ilości wody w okresie wykształcania się ziarna, nawet w warunkach długotrwałej suszy.
Warto tu wspomnieć o wysoko plonującej odmianie jaką jest DKC 3623, która posiada cechę podwyższonej tolerancji na suszę. Ponadto ekspresowo oddaje wodę w końcowej fazie dojrzewania. Gwarantuje łatwy omłot i suszenie. Jej wybór zapewnia rekordowo wysokie plony. W optymalnych warunkach uprawy i przy prawidłowo prowadzonej agrotechnice możliwe jest osiągnięcie plonów nawet na poziomie 16 t/ha przy wilgotności15%. Charakteryzuje się także dobrym wigorem wiosennym. Innym przykładem odmiany, która posiada nie tylko o równie wysoką tolerancję na suszę, ale także i na inne stresy jest DKC 3939. Warto o niej wspomnieć, gdyż posiada także dużą masę tysiąca ziaren, a jej łodygi mają małą podatność na złamania. Ma zdolność tworzenia bardzo dobrze rozwiniętego systemu korzeniowego i jest odporna na fuzariozę kolb.
W uprawie kukurydzy właściwości systemu korzeniowego są ważnym kryterium selekcji. Krajowe i międzynarodowe doświadczenia pokazują korzyści silnego i głębokiego systemu korzeniowego odmian Dekalb, dzięki któremu rośliny o wiele lepiej radzą sobie w warunkach niedoborów wody.
We wczesnych etapach wzrostu wyselekcjonowane odmiany tej marki rozwijają swoje korzenie bardzo szybko (6cm/dzień), tworząc dobrą podstawę dla wysokich plonów. Czasami rozwój części nadziemnej wydaje się wolniejszy, jednak na tym etapie dla młodej kukurydzy najważniejszy jest rozwój oraz wykształcenie masy korzeniowej, co pozytywnie wpłynie na ostateczne plony.
Anna Rogowska
Agencja Prasowa Jatrejon
